نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکترای تاریخ زبان‌ها و تمدن‌های دنیای باستان، دانشگاه لیون، استادیار گروه تاریخ و ایران‌شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

در پژوهشهای تاریخ ایران باستان، که کمبود اطلاعات اعم از نوشتههای مورخان کلاسیک، پوستنوشتهها، و سنگنوشتهها، به مفهومی دیگر دادههای مادی (باستان‌شناختی) و مکتوب، مورخ را در تحلیل صحیح و دقیق آن دوره دچار مشکل می‌کند، ترجمۀ یک اثر کلاسیک مربوط به دورهای خاص چنان اهمیت مییابد که فقط با انتشار یک اثر در این حوزه اطلاعات و دادههای تاریخی بهگونهای دیگر تفسیر و تعبیر خواهند شد. ازاینرو، روشن است که ترجمۀ آثار کلاسیک یونانی و لاتین اهمیتی دوچندان مییابد و شایسته است که مترجم، افزونبر احاطۀ کامل بر دورۀ تاریخی متن موردنظر، بکوشد با وقوف کامل بر سبک و اسلوب نگارش نویسنده وفاداری به متن را تمام و کمال حفظ کند. این پژوهش بر آن است با بررسی تطبیقی ترجمههای دو مورخ کهن یونان و روم باستان، هرودوت هالیکارناسی و پلوتارخوس خرونهای، راهکارهایی را برای جلوگیری از خطای پژوهشی مترجمـ محققان ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Transition from Herodotus to Plutarchus World: Pathology of Persian Translations of Classical Texts

نویسنده [English]

  • Esmaeil Sangari

PhD in History of Langauges and Civilizations of Ancient World, Assistant Professor of History and Iranology, University of Isfahan

چکیده [English]

In the studies related to Ancient Iran, the lack of data including classical historians’ texts, parchments, inscriptions, as well as thearcheological and literary evidence documents make the historians face problems in analyzing precisely. Translation of a classical work related to a special period has an importance that the historical data will be interpreted in other ways. Thus, it is clear that translation of classical Greek and Latin works have double importance. In addition to a complete focus on the historical period of the text, it is worthwhile to see that the translator tries to be completely loyal to the text with a full knowledge of author’s style. In this research, it aims to give the ways in order to prevent translator and researcher’s mistakes by comparative studies of two ancient historians from ancient Greece and Rome, Herodotus Halicarnassus and Plutarchus Chaeronea.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ancient Texts
  • Pathologyof Translation
  • Herodotus Halicarnassus
  • Plutarchus Chaeronea
بویس، مری (1375)، تاریخ کیش زرتشت: هخامنشیان، ترجمۀ همایون صنعتی­زاده، ج 2، تهران: توس.
پورجوادی، نصرالله (1389)، دربارۀ ترجمه، برگزیدۀ مقاله­های نشر دانش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ثاقبفر، مرتضی (1389)، تاریخ هرودوت، 2 ج، تهران: اساطیر.
سنگاری، اسماعیل (1393)، تاریخ هرودوت (کلیو): مادها و هخامنشیان تا فرجام کوروش کبیر (همراه با مقدمه، حواشی، توضیحات، و ضمائم)، ج 1، تهران: پارسه.
سنگاری، اسماعیل (1384)، «نقدی بر تاریخ هرودوت، ج 1: کلیو»، نامۀ ایران باستان: مجلۀ بین­المللی مطالعات ایرانی، س 5، ش 1 و 2.
سنگاری، اسماعیل (زیر چاپ)، تاریخ­نگاری و تاریخ­نگری در دنیای باستان، تهران: پارسه.
صفوی، کورش (1382)، هفت گفتار دربارۀ ترجمه، تهران: کتاب ماد (وابسته به نشر مرکز).
صفوی، کورش (1369)، شیوۀ نقد ترجمه، در کنفرانس بررسی مسائل ترجمه، تبریز: دانشگاه تبریز.
مازندرانی، وحید (1343)، تواریخ هرودوت، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مازندرانی، وحید (1378)، هرودوت (تواریخ)، تهران: افراسیاب.
مشایخی، رضا (1338)، حیات مردان نامی اثر پلوتارک، 4 ج، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
نجفی، ابوالحسن (1389)، «مسئلۀ امانت در ترجمه»، در: دربارۀ ترجمه، برگزیدۀ مقاله­های نشر دانش، زیرنظر نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
هدایتی، هادی (1336-1341)، تاریخ هرودوت (جلدهای اول تا ششم)، 6 ج، تهران: دانشگاه تهران.
 
Bernadotte, Perrin (1965), Moralia: On the Malice of Herodotus, vol. xi, trans. L. Pearson and F. H. Sandbach, Loeb Classical Library, Harvard University Press.
Briant, P. (1990), Hérodote et la société Perse, in Giuseppe Nenci et Olivier Reverdin (eds.), Hérodote et les peuples non grecs, Entretiens sur l’Antiquité classique, t. XXXV, Genève.
Briant, P. (1996), L’empire Perse de Cyrus à Alexandre le Grand, Paris: Fayard.
Courier, Paul-Louis (1882), Fragments d’une traduction nouvelle d’Hérodote, Paris.
Dain, A. (1962), Hérodote, Introd. A. Dain, Les Belles Lettres, 2 vols.
Hérodote (1970), Histoires: Livre I (Clio), texte établie et traduit par Ph.-E. Legrand, Société d’Édition Les Belles Lettres, Paris.
Plutarch (1926), Lives, Volume XI: Aratus, Artaxerxes, Galba, Otho, Trans. by Bernadotte Perrin, Loeb Classical Library, Harvard University Press.
Plutarque (1979), Vies, Tome: XV: Artaxerxès, Aratos, Galba, Othon, texte établie et traduit par Emile Chambry and Robert Flacelière, Société d’Édition Les Belles Lettres, Paris.
Plutarque (1988), Les Œuvres Morales: De la Malignité d’Hérodote, Tome IV, Traduites du Grec par D. Ricard, Paris, MDCCCXLIV.
Plutarque, Les Vies des Hommes Illustres, Traduction de Jacques Amyot, texte établie et annoté par Gérard Walter, Bibliothèque de la Pléiade, Paris.
Sharrock, A. and R. H. Ash (2002), “Herodotus”, in: Fifty Key Classical Authors, London and New York: Routledge, Taylor & Francis Group.