نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• علی اکبر عباسی

استادیار گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان

چکیده

موضوع این مقاله نقد و بررسی آرای وداد القاضی، مؤلف کتاب کیسانیه، دربارة مذهبکیسانیه است که به‌روش توصیفیـ تحلیلی و با استناد به منابع انجام شده است. باتوجه‌به تسلط وداد القاضی بر ادبیات عرب، او به‌خوبی از عهدة استفاده از منابع متقدم عربی و اسناد خطی مربوط به موضوع برآمده است. مؤلف از اشعار شاعران کیسانی و هم از دیدگاه‌ها و ردیه‌های مخالفان آنان برای تحلیل نقاط تاریک تاریخ کیسانیه بیش‌ترین بهره را برده و به خلاقیت‌های مهمی دست یافته است. اما باوجوداین برای بررسی نقاط مبهم تحولات مربوط به کیسانیان گمان‌هایی را در اثرش مطرح کرده است که برخی از آن‌ها با شواهد تاریخی هم‌خوانی ندارد. مؤلف عبدالله بن سبا را، که محققان دربارة وجود تاریخی وی تردید جدی دارند، واقعیت تاریخی دانسته و در موارد بسیاری اقدامات سبئیه را محور بحثش قرار داده است. او سخنان علی (ع) دربارة فرزندش، محمد، را هم جامع بررسی نکرده است. هم‌چنین مؤلف برخی اقدامات غالیان پس از مختار را به خود وی نسبت داده است. وداد القاضی در بحث از تطور مفهوم رجعت و غیبت، از کنکاش آیات قرآنی و روایات نبوی در این ‌باره غفلت ورزیده است.

کلیدواژه‌ها

• وداد القاضی
• کیسانیه
• مختار
• محمد بن حنفیه
• عبدالله بن سبا

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Review and Criticism of the Book Kissaaneiae (History and Literature)

نویسنده [English]

• Ali-Akbar Abbasi

Assistant Professor of Department of History, University of Isfahan

چکیده [English]

This article aimed to investigate Vedad-al-Ghazi's views, the author of the book entitled as "Kissaniah Sect". This study was based on descriptive-analytic approach and was documented upon the references. Since Vedad-al-Ghazi was proficient in Arabs literature, he could successfully exploit traditional Arabic references and hand-written documents about Kissaniah Sect. He has used Kissaniah's poems and the opposite views to analyze dark points of Kissaniah's history and has gained important creativities in this regard. To investigate the ambiguous points related to Kissaniah, he has proposed some speculations which are not in accordance with history.  He has mentioned that Abdellahibn Saba was a real person, contrary to the doubts about his historical existence. He has also argued many Sabiah's activities. He has not investigated Ali's (PBUH) statements about his son, Mohammad. Furthermore, he has assigned many activities done by Ghaliah to Mokhtar himself. Vedad-al-Ghazi has ignored to investigate holy Quran verses and Prophet Mohammad's statements to describe the concepts of Rajath and Al-gayba.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abdellahibn Saba
• Kissaniah
• Mohammad ibnHanafiah
• Mokhtar
• Vedad-al-Ghazi