نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر محمدی ¹
• کاوس روحی برندق ²

¹ دکترای علوم قرآن و حدیث، استادیار (مدعو) دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام‌ صادق (ع) که در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته‌اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب‌ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام‌ صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش‌برانگیز بوده است. بررسی بهانه‌ها و دستاویزهای مخالفان و موافقان نشان می‌دهد این دلایل در موارد مهمی برپایۀ بخش‌هایی از این کتاب است که به‌هیچ‌روی از بخش‌های اصیل آن نبوده و بعدها به آن افزوده ‌شده است و یا بوده و نادیده انگاشته شده است. این موضوع مهم ارزشِ پرداختن به نسخه‌های خطی این کتاب را دوچندان می‌کند. ازطرف‌دیگر، بررسی نسخه‌های خطی آگاهی‌های ارزش‌مندی را دربارۀ تاریخ پیدایش این کتاب به‌دست می‌دهد. نسخه‌های خطی این کتاب دارای چندگانگی‌های فراوانی است که کم‌تر در کتاب دیگری یافت می‌شود. چشم‌گیرترین اختلاف‌های موجود در این نسخه‌ها به اختلاف در مقدمه، تعداد ابواب، محتوای کتاب، و اختلاف در بخش پایانی کتاب ‌بازمی‌گردد که باید بررسی شوند.

کلیدواژه‌ها

• مصباح الشریعة
• امام صادق
• نسخه‌های خطی
• آمبروزیانا

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Book Criticism: A Critical Approach to Book Codicology; The Lantern of the Path Attributed to Imam Sadiq

نویسندگان [English]

• aliasghar mohamadi ¹
• Kavoos roohibarandagh ²

¹ PhD in Qur'an and Hadith Studies, Assistant Professor (Adjunct) at Allameh Tabataba'i University, Iran (Corresponding Author)

² Associate Professor of Qur'an and Hadith Studies at Tarbiat Modares University, Iran

چکیده [English]

 
The Lantern of the Path is a book with moral and mystical contents attributed to Imam Ja’far Al-Sadiq (Upon Him Prayer and Peace), which was considered by mystics and Sufis at different periods in history on which some Sufis wrote commentaries. The writing style of the book regarding the content and the arrangement of chapters is remarkably similar to Sufis’ works. Whether or not this book has been correctly attributed to Imam Sadiq (UHPP) has always been a challenge among scholars. An analysis of the arguments made and discussions generated by both opponents and proponents show that such reasons, particularly given for important issues, are based on some parts of this book, which are by no means from the original parts of the book, but they were added to it later; or the existed parts which were neglected. This important issue makes it worthwhile to do codicology studies on the manuscripts of this book. On the other hand, reviewing manuscripts gives valuable insights into the history of the book’s emerging. The manuscripts of the book have lots of pluralities which are rarely found in other works. The most striking differences among these versions include difference in the introduction, number of chapters, content of the book, and in the final part of the book which should be investigated.

کلیدواژه‌ها [English]

• The Lantern of the Path
• Imam Sadiq
• Manuscripts
• Ambrosiana