پژوهشی
فلسفه
سعید بینای مطلق
چکیده
هراکلیت افسوسی (550-480 پ م) از دیرباز فیلسوف تاریک نامیده می‌شود. نخستین‌بار تیمون اهل فیلیونت، طنزنویس قرن سوم پیش از میلاد، سبک بیان هراکلیت را «معمّاوش»نامید. صفت سبک، سپس، به صاحب سبک داده شد. سرانجام هراکلیت فیلسوف «تاریک»نام گرفت. بنابرین عنوان کتاب پیشینه‌ای دیرینه دارد. دربارة پیش‌سقراطیان، به فارسی، منابع دیگری ...
بیشتر
هراکلیت افسوسی (550-480 پ م) از دیرباز فیلسوف تاریک نامیده می‌شود. نخستین‌بار تیمون اهل فیلیونت، طنزنویس قرن سوم پیش از میلاد، سبک بیان هراکلیت را «معمّاوش»نامید. صفت سبک، سپس، به صاحب سبک داده شد. سرانجام هراکلیت فیلسوف «تاریک»نام گرفت. بنابرین عنوان کتاب پیشینه‌ای دیرینه دارد. دربارة پیش‌سقراطیان، به فارسی، منابع دیگری در اختیار نداریم، مگر نخستین فیلسوفان یونان، از مرحوم شرفالدین خراسانی، یا جهانشناسی هراکلیتوس افسسی همراه با متن و ترجمة پارهنوشتههای برجایمانده از او، از مهدی کهندانی؛ از‌این‌رو باید به فیلسوف تاریک خوشامد گفت. کتاب، نوشتة داریوش درویشی، چاپ نشر پرسش، 1391، و پژوهشی است در آرای هراکلیت، فیلسوف پیشسقراطی، و برگردان سخنان وی به زبان فارسی. در این مقاله نظری به مباحث کتاب میافکنیم و به یادآوری نکتههایی دربارة اندیشه‌های هراکلیت و داوریهای نویسنده دربارة آن‌ها بسنده میکنیم. حاصل بررسی نشان میدهد که این کتاب برای خوانندة فارسیزبان ارزشی دوگانه دارد: یکی گردآوری برگردانهای رایج کنونی، ازجمله برگردانهای فارسی، از سخنان هراکلیت بههمراه اصل یونانی هریک؛ دوم بررسی پارهای از مباحث اساسی اندیشة او.
پژوهشی
فلسفه
محسن جاهد؛ سحر کاوندی
چکیده
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در حوزة فلسفة اخلاق و اخلاقیات در زبان فارسی بیشتر مشهود است و هیچ کتاب درسی جامعی که بتواند معیارهای دانشگاهی را تأمین کند در دسترس نیست. یکی از کتاب‌های مقدماتی، اما جامع، کتابِ اخلاق: درآمدی بر فلسفه اخلاق نوشتة نوئل استیوارت است. در این کتاب حوزه‌های اصلی اخلاق (فرااخلاق، اخلاق هنجاری، و اخلاق کاربردی) طرح شده است. ویژگیهای برجسته و کمنظیر این کتاب عبارتاند از: ارتباط منطقی مطالب آن، جامعیت در استدلالها و مباحث، ارزیابی انتقادی استدلالها، اختصار، وضوح مطالب. ازهمینرو دانشپژوهان میتوانند از این کتاب به‌مثابۀ متن درسی جامع و منسجم در حوزة فلسفة اخلاق بهره ببرند. در این مقاله، پس از گزارش تفصیلیِ محتوای کتاب، آن را نقد و بررسی خواهیم کرد و نقاط قوت و ضعف آن را بهلحاظ فنی و محتوایی بیان خواهیم کرد.
پژوهشی
فلسفه
سمیه رفیقی؛ محمد اصغری
چکیده
این مقاله می‌کوشد، با رویکردی انتقادی، تحلیلی از محتوای کتاب پدیدارشناسی ادراک حسی مرلوپونتی ارائه دهد. از‌این‌رو در مقدمه، بعد از طرح اهمیت این کتاب در شکل‌گیری اندیشة پدیدارشناختی در روزگار خود مرلوپونتی، به نقش آن در سیر بعدی پدیدارشناسی نیز اشاره خواهیم کرد. در بخش معرفی نویسندۀ اثر، موریس مرلوپونتی، به کاستی‌های پدیدارشناسی ...
بیشتر
این مقاله می‌کوشد، با رویکردی انتقادی، تحلیلی از محتوای کتاب پدیدارشناسی ادراک حسی مرلوپونتی ارائه دهد. از‌این‌رو در مقدمه، بعد از طرح اهمیت این کتاب در شکل‌گیری اندیشة پدیدارشناختی در روزگار خود مرلوپونتی، به نقش آن در سیر بعدی پدیدارشناسی نیز اشاره خواهیم کرد. در بخش معرفی نویسندۀ اثر، موریس مرلوپونتی، به کاستی‌های پدیدارشناسی هوسرل از دید مرلوپونتی اشاره میکنیم. اما ازآنجاکه این مقاله هم‌چنین به ترجمۀ انگلیسی پدیدارشناسی ادراک حسی (در اصل به زبان فرانسه است) میپردازد، مترجم این کتاب یعنی کالین اسمیت (Colin Smith 1914-1990) نیز معرفی شده است. بخش اعظم این مقاله به تحلیل محتوایی این اثر، هم ازمنظر رویکرد انتقادی به روش مترجم در ترجمۀ این اثر و هم ازمنظر جایگاه مفهومی و تحلیلی خود این کتاب، اختصاص یافته است. در بخش‌های بعدی سعی کردهایم بر مواردی نظیر نظم منطقی اثر، کفایت منابع، دقت در ارجاعات و استنادها، صورت، و نیز زبان اثر، که تاحد زیادی دشوار است، متمرکز شویم. درنهایت در بخش نتیجهگیری به اهمیت محوری این اثر برای رشتههایی چون فلسفه در مقاطع تحصیلات تکمیلی و حتی به نفوذ این کتاب در حوزه‌های هنر، پزشکی، و پرستاری اشاره خواهیم کرد.
پژوهشی
فلسفه
میثم سفیدخوش
چکیده
والتر بنیامین، فیلسوف و منتقد ادبی سرشناس آلمانی، مقالاتی به‌صورت جداگانه منتشر کرده است که در مجموعه‌ای به‌‌نام Illuminationen به‌معنای «روشن‌گری‌ها» گردآوری و به انگلیسی ترجمه شده است. در سال 1393 کتابی در فارسی با نام برگزیدة مقالات والتر بنیامین توسط نشر علم منتشر شد که در آن پنج مقاله از بنیامین ترجمه شده است که به‌صورتی ...
بیشتر
والتر بنیامین، فیلسوف و منتقد ادبی سرشناس آلمانی، مقالاتی به‌صورت جداگانه منتشر کرده است که در مجموعه‌ای به‌‌نام Illuminationen به‌معنای «روشن‌گری‌ها» گردآوری و به انگلیسی ترجمه شده است. در سال 1393 کتابی در فارسی با نام برگزیدة مقالات والتر بنیامین توسط نشر علم منتشر شد که در آن پنج مقاله از بنیامین ترجمه شده است که به‌صورتی نارسا ادعا شده است که از همان مجموعة انگلیسی برگرفته شدهاند. ما با یافتن متن اصلیِ معیارِ مترجم فارسی و منابع دیگری که ذکر نشدهاند این اثر را بررسی کردیم. این بررسی غیر از مرور محتوای مقالات بنیامین شامل تطبیق متن اصلی و ترجمة فارسی هم بود تا به قضاوتی دربارة دقت ترجمه دست یابیم. بررسی محصول نهایی در فارسی نشاندهندة مشکلات صوری و محتوایی زیادی است که درنهایت این اثر را شایستة مقالات مهمی که موردتوجه قرار داده شدهاند نمیکند و نمیتواند ازجهت آموزشی و پژوهشی واجد ارزشهای یک اثر دانشگاهی و علمی و حتی مناسب استفادههای عمومیتر دانسته شود. این درحالی است که اصل توجه به این آثار فینفسه ارزشمند است و مترجم محترم میتوانست، با اتخاذ الگوهای علمی حداقلی، تلاش خود را سودمند کند.
پژوهشی
فلسفه
مریم سلطانی کوهانستانی
چکیده
هایدگر در چهارچوبی جدید: شرح مفاهیم اصلی هایدگر برای هنرمندان ترجمة فارسی مهتاب کلانتری از کتاب انگلیسیHeidegger Reframed:Interpreting Key Thinkers for the Arts اثر باربارا بولت است که در آن کوشش شده است تا هنر معاصر جامعة تکنوکرات برمبنای طرد چهارچوب‌بندی یا ساختارگشایی هایدگری واکاوی شود. در مقالة حاضر، پس از مقدمه‌ای بر متن اصلی اثر، مشخصات صوری آن ازجمله ...
بیشتر
هایدگر در چهارچوبی جدید: شرح مفاهیم اصلی هایدگر برای هنرمندان ترجمة فارسی مهتاب کلانتری از کتاب انگلیسیHeidegger Reframed:Interpreting Key Thinkers for the Arts اثر باربارا بولت است که در آن کوشش شده است تا هنر معاصر جامعة تکنوکرات برمبنای طرد چهارچوب‌بندی یا ساختارگشایی هایدگری واکاوی شود. در مقالة حاضر، پس از مقدمه‌ای بر متن اصلی اثر، مشخصات صوری آن ازجمله وِیژگیهای کتابشناختی و شکلی متن اصلی و نیز ترجمة فارسی را معرفی خواهیم کرد؛ سپس محتوای اثر براساس متن ترجمۀ فارسی، فصلبهفصل، بهاختصار، همراه با معادلگذاری عناوین فصول در متن، بررسی خواهد شد. درادامه به امتیازها و کاستی‌های کتاب ازمنظر صوری نگریسته می‌شود و بعدازآن، اثر مذکور ازمنظر محتوا در دو قسمت جداگانة امتیازها و کاستی‌های ترجمه و امتیازها و کاستی‌های متن اصلی بررسی می‌شود.
پژوهشی
فلسفه
سید مصطفی شهرآیینی؛ بیان کریمی
چکیده
در مقالة حاضر کتاب بن‌مایه‌های یهودی در فلسفة اسپینوزا را معرفی، نقد، و بررسی خواهیم کرد. این کتاب را انتشارات دانشگاه ایالتی نیویورک با عنوان Jewish Themes in Spinoza’s philosophy در سال 2002، با ویرایش دو متخصص برجستة اندیشۀ اسپینوزا و مطالعات یهودی، یعنی هایدی راون و لن گودمن، منتشر کرده است. بسیاری از منتقدان سرشناس بر این باورند این کتاب ...
بیشتر
در مقالة حاضر کتاب بن‌مایه‌های یهودی در فلسفة اسپینوزا را معرفی، نقد، و بررسی خواهیم کرد. این کتاب را انتشارات دانشگاه ایالتی نیویورک با عنوان Jewish Themes in Spinoza’s philosophy در سال 2002، با ویرایش دو متخصص برجستة اندیشۀ اسپینوزا و مطالعات یهودی، یعنی هایدی راون و لن گودمن، منتشر کرده است. بسیاری از منتقدان سرشناس بر این باورند این کتاب نخستین تلاش جدی برای فهم اندیشة اسپینوزا و نشان‌دادن جایگاه آن در تاریخ فلسفة یهودی است. در این کتاب از سنّت رایج دیگر کتابهایی که بهزبان انگلیسی دراینباره منتشر شدهاند پیروی نشده است و برای نخستین‌بار موضوعات مهم فلسفة اسپینوزا و بن‌مایه‌های یهودی آن بررسی شده است. هدف از تدوین کتاب معرفی اسپینوزا همچون فیلسوفی یهودی است. بااینحال سرویراستاران محترم در گزینش مقالاتی یکدست، چه از حیث موضوع و چه از حیث محتوای تخصصی، توفیق چندانی نداشتهاند و نبودِ فصلی خاصِ نتیجهگیری نیز شاید بهنوعی نشاندهندة همین باشد که نمیشود از این مقالات صدای واحدی را دربارة ارتباط اسپینوزا با یهودیت شنید.
پژوهشی
فلسفه
امیر صادقی؛ مریم صانع پور
چکیده
کثرت‌گرایی دینی، به‌مثابۀ نظریه‌ای که با ارائۀ تفسیر بر مدار واقعیت محض (حقیقت محض) داعیۀ برقراری آشتی در موضوع تنوع ادیان را دارد، در چند دهۀ اخیر محل بحث بسیار قرار گرفته است. جان هیک، یکی از اصلی‌ترین نظریه‌پردازان این حوزه، بحث جامعی در این زمینه در کتاب تفسیری از دین ارائه کرده است. بحث جان هیک ازجهات مختلفی در این کتاب قابل‌بررسی ...
بیشتر
کثرت‌گرایی دینی، به‌مثابۀ نظریه‌ای که با ارائۀ تفسیر بر مدار واقعیت محض (حقیقت محض) داعیۀ برقراری آشتی در موضوع تنوع ادیان را دارد، در چند دهۀ اخیر محل بحث بسیار قرار گرفته است. جان هیک، یکی از اصلی‌ترین نظریه‌پردازان این حوزه، بحث جامعی در این زمینه در کتاب تفسیری از دین ارائه کرده است. بحث جان هیک ازجهات مختلفی در این کتاب قابل‌بررسی است و نکات مثبت و منفی در آن قابلجستوجو و تحقیق است. اینکه اساساً بتوان ادیانی را که در فرهنگها و سنتهای گاه متباعد از هم رشد و نمو داشتهاند ازطریق تفسیر بر یک محور قرار داد موضوعی است که هیک در تلاش بوده است آن را بهنحو فلسفی در نظریۀ خود بهنمایش بگذارد. با کنار هم قراردادن این نکات و بررسی سازگاری درونی و بیرونی نظریۀ کثرت‌گرایی با تمرکز بر این کتاب می‌توان کارآمدی آن را بهمحک آزمون سپرد و تحقیق کرد که آیا با مقدمات و شیوۀ استدلالی هیک می‌توان نتایج او را پذیرفت یا خیر؟
پژوهشی
فلسفه
زهره عبدخدائی
چکیده
کتاب قیاس‌ناپذیری پارادایم‌های علمی نوشتة دکتر غلامحسین مقدم حیدری در سال 1385 ازسوی نشر نی به‌چاپ رسید. نویسندة کتاب بر آن است تا تصویر هم‌دلانه‌ای از نظریة قیاس‌ناپذیری کوهن در الگوی پارادایم‌ها ارائه کند. ساختار کتاب براساس تبیین مبانی نظری کوهن بر‌پایۀ انواع تاریخ‌نگاری‌ها و نگرش گشتالتی، شرح مفهوم قیاس‌ناپذیری، و درنهایت ...
بیشتر
کتاب قیاس‌ناپذیری پارادایم‌های علمی نوشتة دکتر غلامحسین مقدم حیدری در سال 1385 ازسوی نشر نی به‌چاپ رسید. نویسندة کتاب بر آن است تا تصویر هم‌دلانه‌ای از نظریة قیاس‌ناپذیری کوهن در الگوی پارادایم‌ها ارائه کند. ساختار کتاب براساس تبیین مبانی نظری کوهن بر‌پایۀ انواع تاریخ‌نگاری‌ها و نگرش گشتالتی، شرح مفهوم قیاس‌ناپذیری، و درنهایت بررسی کارکرد این نظریه شکل گرفته است. با عنایت به تمام نقاط قوت کتاب که سبب شده است دیدگاه قیاس‌ناپذیری کوهن در کتاب ساختار انقلابهای علمی با زبانی ساده، شفاف، و با استفاده از مثالهای تاریخی تبیین شود، این نوشتار بر آن است تا با بررسی برخی آثار تألیفی در این زمینه به این پرسش پاسخ دهد که آیا نویسنده توانسته است دیدگاه قیاس‌ناپذیری کوهن را در تمامی ابعادش و باتوجهبه تکامل فکری او ارائه کند؟
پژوهشی
فلسفه
محمد عنبرسوز؛ یوسف نوظهور
چکیده
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستی‌ها ...
بیشتر
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستی‌ها عبارتاند از: شفافنبودن متن، گزینشیبودن مطالب، ارائهنکردن نتیجهگیری برای هر فصل از کتاب، و فشردگی بیشازحد و گستردگی موضوعات موردبحث. هم‌چنین نگارنده، علاوهبر معرفی ساختار اثر موردبحث، نقاط قوت آن را نیز تبیین خواهد کرد که مهمترین آن‌ها عبارتاند از: توجه ویژۀ بنهم به ارتباط و نسبت آثار مختلف کانت با یکدیگر و سیر فکری او در فلسفۀ عملی (انتقال از آثار انتقادی به آثار تعلیمی)؛ بررسی آن دسته از آثار کانت در فلسفۀ عملی که کمتر موردتوجه مفسران (به‌ویژه کانتشناسان ایرانی) قرار گرفتهاند؛ مخالفت نویسنده با دیدگاه موردقبول عموم مفسران فلسفۀ عملی کانت (خوانش صورتگرایانه)؛ و ارائۀ تفسیری جدید از آن (تفسیر غایتگرایانه).
پژوهشی
فلسفه
حسن فتحی
چکیده
تأکید بر ضرورت معرفت نفس از مشترکات میان همة مکتب‌ها و دین‌هاست. علم‌النفس یکی از قسمت‌های مهم در نظام‌های فلسفی بسیاری از فیلسوفان است که از یک جهت به طبیعیات و از جهتی دیگر به الهیات (مابعدالطبیعه) تعلق دارد. طیف وسیعی از نوشته‌های فیلسوفان از زمان افلاطون و ارسطو تا امروز به علم‌النفس اختصاص یافته است. علم‌النفس شفای بوعلی ...
بیشتر
تأکید بر ضرورت معرفت نفس از مشترکات میان همة مکتب‌ها و دین‌هاست. علم‌النفس یکی از قسمت‌های مهم در نظام‌های فلسفی بسیاری از فیلسوفان است که از یک جهت به طبیعیات و از جهتی دیگر به الهیات (مابعدالطبیعه) تعلق دارد. طیف وسیعی از نوشته‌های فیلسوفان از زمان افلاطون و ارسطو تا امروز به علم‌النفس اختصاص یافته است. علم‌النفس شفای بوعلی درواقع این علم را، همسو با ارسطو، بهمنزلة بخشی از طبیعیات موردبحث قرار میدهد. کتاب شرح نفس شفا، به‌قلم استاد داوود صمدی آملی، درواقع اثری عالمانه با دقتی بالا و حاوی نکاتی بسیار نغز و آموزنده در ساحتهای ترجمة فارسی، نحو عربی، اصطلاحشناسی فلسفی، و شرح متن نفس ابنسیناست. این کتاب نقصهایی نیز دارد که در این مقاله به آن‌ها اشاره شده است. مهمترین ایراد محتوایی کتاب آقای صمدی این است که در حالوهوایی مشایی و سینوی نوشته نشده است.
پژوهشی
فلسفه
علی کرباسی زاده اصفهانی
چکیده
در این مقاله، پس از اشاره به جایگاه تاریخ فلسفۀ راتلج درمیان تاریخ فلسفه‌های موجود در زبان فارسی، اوصاف شکلی و محتوایی ترجمۀ فارسی جلد سوم این تاریخ فلسفه، به‌قلم آقای حسن مرتضوی، نقد و بررسی شده است. از کاستی‌های این ترجمه می‌توان به جاافتادگی‌ها، به‌کارگیری‌ها واژه‌های فرنگی، بی‌توجهی به معادل‌های تخصصی، یک‌دست‌نبودن اصطلاحات ...
بیشتر
در این مقاله، پس از اشاره به جایگاه تاریخ فلسفۀ راتلج درمیان تاریخ فلسفه‌های موجود در زبان فارسی، اوصاف شکلی و محتوایی ترجمۀ فارسی جلد سوم این تاریخ فلسفه، به‌قلم آقای حسن مرتضوی، نقد و بررسی شده است. از کاستی‌های این ترجمه می‌توان به جاافتادگی‌ها، به‌کارگیری‌ها واژه‌های فرنگی، بی‌توجهی به معادل‌های تخصصی، یک‌دست‌نبودن اصطلاحات بهکاررفته، ترجمههای وارونه، بیدقتیها و سهلانگاریهای فراوان، و ناآگاهی از معانی یا مفاهیم دقیق واژه‌های فلسفی عصر میانه اشاره کرد. این ترجمه درمجموع ناکارآمد، غیرفنی، و نارسا معرفی شده است.
پژوهشی
فلسفه
علی اصغر محمدی؛ کاوس روحی برندق
چکیده
مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام صادق (ع) که در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته‌اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب‌ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش‌برانگیز ...
بیشتر
مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام صادق (ع) که در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته‌اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب‌ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش‌برانگیز بوده است. بررسی بهانهها و دستاویزهای مخالفان و موافقان نشان میدهد این دلایل در موارد مهمی بر‌پایۀ بخشهایی از این کتاب است که بههیچروی از بخش‌های اصیل آن نبوده و بعدها به آن افزوده شده است و یا بوده و نادیده انگاشته شده است. این موضوع مهم ارزشِ پرداختن به نسخههای خطی این کتاب را دوچندان می‌کند. ازطرفدیگر، بررسی نسخههای خطی آگاهیهای ارزشمندی را دربارۀ تاریخ پیدایش این کتاب بهدست میدهد. نسخههای خطی این کتاب دارای چندگانگیهای فراوانی است که کمتر در کتاب دیگری یافت می‌شود. چشمگیرترین اختلافهای موجود در این نسخهها به اختلاف در مقدمه، تعداد ابواب، محتوای کتاب، و اختلاف در بخش پایانی کتاب بازمیگردد که باید بررسی شوند.
پژوهشی
فلسفه
منصور نصیری
چکیده
در این مقاله، دیدگاه مایکل بنر دربارۀ عقلانیت علم و تبیینِ علت موفقیت آن را بیان و بررسی کرده ایم. مایکل بنر در این بحث در گام نخست عقلانیت علم و دیدگاه های مطرح دربارۀ آن را بررسی می‌کند. او گام نخست را از دیدگاههای تامس کوهن دربارۀ چگونگیِ پیدایی و پایایی نظریه های علمی و نیز عقلانیت علم آغاز می‌کند و به مباحث بسیار بحثبرانگیز ...
بیشتر
در این مقاله، دیدگاه مایکل بنر دربارۀ عقلانیت علم و تبیینِ علت موفقیت آن را بیان و بررسی کرده ایم. مایکل بنر در این بحث در گام نخست عقلانیت علم و دیدگاه های مطرح دربارۀ آن را بررسی می‌کند. او گام نخست را از دیدگاههای تامس کوهن دربارۀ چگونگیِ پیدایی و پایایی نظریه های علمی و نیز عقلانیت علم آغاز می‌کند و به مباحث بسیار بحثبرانگیز تامس کوهن و برخی دیگر از ضد واقعگرایان در فلسفۀ علم می پردازد و اختلافنظر آن‌ها را دراینباره برجسته می کند. پس از اشاره به اختلافنظر فیلسوفان علم دربارۀ عقلانیت علم، دیدگاه های مختلف دراین باره را بررسی می‌کند و درنهایت دیدگاهِ «واقعگرایی عقلی» را انتخاب و مستدل و دیدگاههای مخالف را بررسیِ می‌کند. او، درمیان مخالفان واقعگرایی، بر دیدگاه های تامس کوهن و لاری لائودن متمرکز می شود. در این مقاله، دیدگاه مایکل بنر را بررسی کردهایم و در این بررسی نقایصِ دیدگاه او را برشمردهایم و تلاش کردهایم دیدگاه وی را تکمیل کنیم.
پژوهشی
فلسفه
مریم نصر اصفهانی
چکیده
«مراقبت» مفهومی قدیمی و آشنا در اندیشه‌های دینی و اخلاقی بشر است، اما تا چند دهۀ پیش به‌طور مستقل به آن توجه نشده بود. کتاب دربارۀ مراقبت، که این یادداشت قصد بررسی آن را دارد، نوشتۀ میلتون میرآف، منتشر‌شده به سال 1971، نخستین اثر فلسفی است که این رسالت را بر عهده گرفته است. بازشناسیِ مفهوم مراقبت، معرفی مؤلفه‌های ضروری برای ...
بیشتر
«مراقبت» مفهومی قدیمی و آشنا در اندیشه‌های دینی و اخلاقی بشر است، اما تا چند دهۀ پیش به‌طور مستقل به آن توجه نشده بود. کتاب دربارۀ مراقبت، که این یادداشت قصد بررسی آن را دارد، نوشتۀ میلتون میرآف، منتشر‌شده به سال 1971، نخستین اثر فلسفی است که این رسالت را بر عهده گرفته است. بازشناسیِ مفهوم مراقبت، معرفی مؤلفه‌های ضروری برای شکل‌گیری رابطۀ مراقبتی، و ویژگیهای زندگی انسانیای که بر مدار مراقبت سامان یافته باشد محورهای این کتاباند. میرآف «مراقبت» را کمک به رشد و خود ـ تحقق بخشیِ دیگری (اعم از یک انسان یا یک اندیشه و ایدۀ خلاق) میداند و مدعی است که مراقبت میتواند به زندگی انسانها نظم، معنا، و جهت دهد. او در این کتاب تلاش می‌کند با تعریف و تحدید این مفهوم مدعای خود را ثابت کند. کتاب دربارۀ مراقبت درواقع مراقبت را در جایگاه مفهومی دارای اهمیت بنیادین در فلسفۀ اخلاق و زیست اخلاقی انسانها ازنو متولد می‌کند. این کتاب نخستین تلاقی مفهوم مراقبت هایدگر با مراقبت به‌معنای تیمارداری و سرآغاز راه پرآمدوشد برای تحلیل مفهوم مراقبت و بسط آن در حوزۀ نظریهپردازی در فلسفۀ اخلاق، آموزش و پرورش، اقتصاد، و علوم سیاسی است.
پژوهشی
فلسفه
سیما سادات نوربخش
چکیده
تاریخ فلسفة اسلامی معاصر وضعیتی متفاوت با پیشینه خود دارد. تأثر آن از دیگر حوزه‌های معرفتی به‌ویژه فلسفة غرب و نیز مواجهه با مسائل کلامی جدید موجب شده است تا بخش‌های متفاوت و ادوار گوناگون این قسمت از تاریخ فلسفة اسلامی به‌گونه‌ای متمایز از دیگر اجزای خود از عهد فارابی تا کنون باشد. محمد فنایی اشکوری در کتاب مقدمه‌ای بر فلسفة اسلامی ...
بیشتر
تاریخ فلسفة اسلامی معاصر وضعیتی متفاوت با پیشینه خود دارد. تأثر آن از دیگر حوزه‌های معرفتی به‌ویژه فلسفة غرب و نیز مواجهه با مسائل کلامی جدید موجب شده است تا بخش‌های متفاوت و ادوار گوناگون این قسمت از تاریخ فلسفة اسلامی به‌گونه‌ای متمایز از دیگر اجزای خود از عهد فارابی تا کنون باشد. محمد فنایی اشکوری در کتاب مقدمه‌ای بر فلسفة اسلامی معاصر کوشیده است تا این رهیافت را درقالب روایتی تاریخی بررسی و تفسیر کند. تلاش برای تبیین مسائل و نیز شیوة رویکردهای فکری متفکران مسلمان در حوزه و دانشگاه اصلی‌ترین انگیزۀ تألیف این کتاب بوده است. اینکه هریک از این متفکران به قدر سهم فکری خود در استخراج مسائل فلسفة اسلامی و تطبیق آن بر وضعیت کنونی تفکر در ایران چه نقش ویژهای داشتهاند نشان میدهد که مؤلف کتاب بهدنبال ضرورتهای تاریخ معاصر فلسفة اسلامی بوده است. مبنای نظر به تاریخ در مقدمه‌ای بر فلسفة اسلامی معاصر مغفولٌعنه مانده است و معلوم نیست فلسفة اسلامی معاصر از کدام مبنای نظر به تاریخ بررسی شده است.
پژوهشی
فلسفه
زهرا نوری سنگدهی
چکیده
این مقاله نقد کتاب کیهان‌شناسی افلاطون و ابعاد اخلاقی آن از گابریلا روکسانا کارونه است. کارونه با محورقرار‌دادن تیمایوس، فیلبس، سیاست‌مدار، و قوانین و با این فرض تحقیق خود را آغاز می‌کند که کیهان‌شناسی افلاطون در این محاورات مبنای جدیدی برای نظریة اخلاق او فراهم می‌کند که فاقد نقص‌های آثار میانی افلاطون است. کارونه هم‌چنین ...
بیشتر
این مقاله نقد کتاب کیهان‌شناسی افلاطون و ابعاد اخلاقی آن از گابریلا روکسانا کارونه است. کارونه با محورقرار‌دادن تیمایوس، فیلبس، سیاست‌مدار، و قوانین و با این فرض تحقیق خود را آغاز می‌کند که کیهان‌شناسی افلاطون در این محاورات مبنای جدیدی برای نظریة اخلاق او فراهم می‌کند که فاقد نقص‌های آثار میانی افلاطون است. کارونه هم‌چنین تلاش می‌کند تا تعارضات درونمتنیای که برخی مفسران در این محاورات میبینند ازیکطرف و تعارضات بین محاورات را بهطورکلی برطرف کند. باوجود جامعیت اثر در طرح مسائل و منابع و اندیشمندانهبودن استدلالها و دقت در تحلیل متن برای اثبات فرضیهها، پرسشهایی هست که کارونه به آن‌ها نپرداخته است: آیا لازمة فهم افلاطون جامعیت و انسجام و فاقد تعارض دیدن آثار اوست؟ هم‌چنین آیا فهم کیهان‌شناسی افلاطون وابسته به بسترهای تاریخی آن نیست؟ کارونه بیشتر درمقام یک افلاطونی کتاب نوشته است، نه همچون یک محقق و مفسر بیطرف.
