پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
موسی احمدیان؛ احسان مهری
چکیده
پیدایش نظریة ذاتیبودن زبان مطالعات فراگیری زبان اول را انسجام بخشید و با تمرکز بر گفتار کودک توانست مراحل رشد آن را شناسایی کند و به یافتههای ارزش‌مندی برسد و نظریه‌های نوینی برای فهم بهتر این پدیده ارائه دهد. جستار حاضر می‌‌کوشد: 1. با مروری کوتاه بر نظریه‌های فراگیری و رشد زبان به بررسی مبانی نظری این قلمرو بپردازد، 2. با ...
بیشتر
پیدایش نظریة ذاتیبودن زبان مطالعات فراگیری زبان اول را انسجام بخشید و با تمرکز بر گفتار کودک توانست مراحل رشد آن را شناسایی کند و به یافتههای ارزش‌مندی برسد و نظریه‌های نوینی برای فهم بهتر این پدیده ارائه دهد. جستار حاضر می‌‌کوشد: 1. با مروری کوتاه بر نظریه‌های فراگیری و رشد زبان به بررسی مبانی نظری این قلمرو بپردازد، 2. با رویکرد تحلیلی به پژوهش‌‌های انجامشده در فراگیری و رشد زبان فارسی درمقام زبان اول جایگاه این پژوهشها در مطالعات زبانی را نشان دهد. بدین منظور با جستوجو در پایگاههای دادة پژوهش‌‌های داخل کشور و سه نمایة SID، Noormags، و Magiran پژوهش‌‌های فراگیری و رشد زبان اول (فارسی) طی سالهای 1365-1394 مشخص شد. 76 جستار در پنج دستة پژوهش‌‌های رابطهای ـ علّی، توصیفی، مروری، مقایسهای، و اعتبارسنجی آزمونها طبقهبندی شد. یافتهها نشان داد که بیشتر پژوهشها در حوزة توانبخشی و متغیرهای مسبب اختلال در فراگیری و رشد انجام شده است. مطالعات توصیفی محدودی در حوزۀ شناخت و مراحل رشد زبان فارسی انجام شده است، اما دربارۀ نظریه‌های فرهنگی ـ اجتماعی ویگوتسکی و کاربردمحور توماسلو پژوهش چندانی انجام نگرفته است.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
رضا امینی
چکیده
در این مقاله، فرهنگ مردم: کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه و اسلنگ مردم آمریکا نوشتۀ ریچِرد الن اسپیرز، ترجمۀ بابک محقق و مسعود قاسمیان به زبان فارسی، معرفی و نقد شده است. از ویژگیهای مثبت این فرهنگ ثبت و حفظ بخش بزرگی از واژه‌‌های گفتاری، کوچه‌‌بازاری، و ممنوع زبان فارسی و دیگری کارآمدی بسیار آن برای مترجمان انگلیسی به فارسی ...
بیشتر
در این مقاله، فرهنگ مردم: کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه و اسلنگ مردم آمریکا نوشتۀ ریچِرد الن اسپیرز، ترجمۀ بابک محقق و مسعود قاسمیان به زبان فارسی، معرفی و نقد شده است. از ویژگیهای مثبت این فرهنگ ثبت و حفظ بخش بزرگی از واژه‌‌های گفتاری، کوچه‌‌بازاری، و ممنوع زبان فارسی و دیگری کارآمدی بسیار آن برای مترجمان انگلیسی به فارسی است. ترجمۀ اصطلاحات و پارهگفتارهای انگلیسی آن نیز در بیشینۀ موارد با ظرافت و دقت انجام شده است. افزونبراینها، این فرهنگ بخش زیرعنوان «جستاری در چیستی اسلنگ» را دارد که خواندن آن برای پژوهندگان این حوزه بسیار سودمند خواهد بود. بااینهمه، بهلحاظ ارجاع‌‌دهی، ترجمۀ شماری از اصطلاحات و پارهگفتارها، گزینش برخی برابرها، و نیفزودن توضیحات لازم (بهصورت پانوشت یا از هر رهگذر دیگری) دربارۀ اصطلاحات، تعبیرها، و واژگانِ کمتر آشنا بر این فرهنگ خردههایی وارد است که در این مقاله بدانها توجه شده است.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
مظفر امینی؛ حسین محمدی
چکیده
بسیاری از مطالعات زبانی حاصل تحقیقات میدانی فردی یا گروهی محققان در جوامع زبانی گوناگون است. کتاب زبان، منزلت و قدرت در ایران نوشتة ویلیام اُ. بی‌‌مَن (William O. Beeman) نیز ازجمله پژوهش‌‌های میدانی است که برمبنای زبان و درواقع زبان فارسی انجام شده است. گسترش دامنة مطالعاتی نویسندة کتاب تا جایی است که مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، مردم‌‌‌‌شناسی ...
بیشتر
بسیاری از مطالعات زبانی حاصل تحقیقات میدانی فردی یا گروهی محققان در جوامع زبانی گوناگون است. کتاب زبان، منزلت و قدرت در ایران نوشتة ویلیام اُ. بی‌‌مَن (William O. Beeman) نیز ازجمله پژوهش‌‌های میدانی است که برمبنای زبان و درواقع زبان فارسی انجام شده است. گسترش دامنة مطالعاتی نویسندة کتاب تا جایی است که مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، مردم‌‌‌‌شناسی (anthropological) و بخش‌‌های مختلف دیگری از زندگی ایرانیان را بررسی کرده است. در نوشتار حاضر، پس از مطالعه، بررسی، و نقد کتاب زبان، منزلت و قدرت در ایران این نتیجه حاصل شد که کتاب مزبور حاوی تعبیرات، تفسیرها، و نظریهپردازیهایی دربارة جامعة ایران است که هرچند متکی به اصول علمی و در چهارچوب خاصی است، از‌آن‌جا‌که براساس جامعة زبانی کوچکی انجام شده خالی از ایراد نیست و در بعضی موارد کاملاً اشتباه است. در این میان، پارهای تحلیل‌های بی‌‌مَن دربارة آداب و رسوم، فرهنگ، و زبان ایران را بررسی میکنیم. انتقاد مهمی که بر کتاب بیمن وارد است تعمیم یافتههای خود به کل ایران است. دربارة ترجمة کتاب نیز به این نتیجه میرسیم که انتخابی درست و ضروری بوده و بهدرستی انجام شده است.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
مرتضی تقوی
چکیده
رویکرد «فرازبان معنایی طبیعی» از برجسته‌ترین تلاش‌ها در معنیشناسی معاصر برای تحلیل و توصیف معنا در فرهنگ‌های گوناگون است که آنا ویرزبیکا آن را مطرح کرده است. این رویکرد برپایة وجود مفاهیم پایه و جهانی‌ای به اسم «نخستی‌های معنایی» استوار است که با به‌کارگیری آنها می‌توان معنای هرگونه مفهوم ساده و پیچیده‌ای را ...
بیشتر
رویکرد «فرازبان معنایی طبیعی» از برجسته‌ترین تلاش‌ها در معنیشناسی معاصر برای تحلیل و توصیف معنا در فرهنگ‌های گوناگون است که آنا ویرزبیکا آن را مطرح کرده است. این رویکرد برپایة وجود مفاهیم پایه و جهانی‌ای به اسم «نخستی‌های معنایی» استوار است که با به‌کارگیری آنها می‌توان معنای هرگونه مفهوم ساده و پیچیده‌ای را در زبان‌های گوناگون توصیف کرد و از آن به‌منزلة ابزاری برای ورود به فرهنگ‌های متفاوت و ارائة تحلیل‌های معنایی (معنیشناسی بین‌فرهنگی) بهره جست. تاکنون پژوهش‌گران چهارچوب ارائه‌شدة ویرزبیکا را بر بیش از سی زبان اجرا کرده‌اند. هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب ویرزبیکا باعنوان کاربردشناسی بین فرهنگی: معنیشناسی تعاملات انسانی (2003) است که در آن وی رویکرد فرازبان معنایی طبیعی و آرای خود را به بحث می‌گذارد. در این مقاله، ابتدا به معرفی چهارچوب پیش‌نهادی نویسنده و مرور فصول کتاب و سپس به نقد این رویکرد پرداخته میشود و نقاط قوت و ضعف، مثال‌ها، و استدلال‌های متعدد ارائهشده در این کتاب بررسی میشود. درپایان، نتیجه گرفته میشود که رویکرد فرازبان معنایی طبیعی قطعاً می‌تواند برای توصیف معنا در زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون ارزش‌مند و راه‌نما باشد، اما باید از برخی ادعاهای مطرح‌شده در آن فاصله گرفت.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
رضا خیرآبادی؛ فردوس آقاگل زاده
چکیده
مقالة حاضر بهمنظور پژوهشی فراتحلیلی که به‌شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام شده درپی پاسخ به این پرسش است که گرایش‌های نوین در تحلیل گفتمان انتقادی کدام است و به چه صورت می‌توان این گرایش‌ها را در فضای پژوهشی ایران به‌کار بست؟ دستاورد اصلی این مقاله معرفی گرایش‌ها و رویکردهای جدید و بین‌رشته‌ای در حوزة تحلیل گفتمان انتقادی است که ...
بیشتر
مقالة حاضر بهمنظور پژوهشی فراتحلیلی که به‌شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام شده درپی پاسخ به این پرسش است که گرایش‌های نوین در تحلیل گفتمان انتقادی کدام است و به چه صورت می‌توان این گرایش‌ها را در فضای پژوهشی ایران به‌کار بست؟ دستاورد اصلی این مقاله معرفی گرایش‌ها و رویکردهای جدید و بین‌رشته‌ای در حوزة تحلیل گفتمان انتقادی است که تاکنون کمتر پژوهش‌گران ایرانی به آن توجه داشتهاند. یافتههای این مقاله، که رویکردهای نوین تحلیل گفتمان چندوجهی، تحلیل گفتمان مثبت، و تحلیل گفتمان انتقادی شناختی را معرفی میکند، می‌تواند افقهای نوینی را در تحلیل گفتمان (انتقادی) فراروی پژوهش‌گران کشورمان بگشاید و از منحصرشدن این پژوهشها به چند گرایش محدود بکاهد.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
مریم دانای طوس
چکیده
بازشناسی دیداری واژه‌‌ها از مهم‌ترین خرده‌‌مهارت‌‌های خواندن است که افراد در سالهای آغازین مدرسه کسب می‌‌کنند، اما مهارت در درک متن نوشتاری، که پایه و اساس یادگیری و هدف نهایی خواندن است، در سالهای بعد و هم‌گام با افزایش دانش و تجربیات آنها شکل می‌گیرد و رشد میکند. شیما نبی‌‌فر تلاش کرده است در کتاب زبانشناسی ...
بیشتر
بازشناسی دیداری واژه‌‌ها از مهم‌ترین خرده‌‌مهارت‌‌های خواندن است که افراد در سالهای آغازین مدرسه کسب می‌‌کنند، اما مهارت در درک متن نوشتاری، که پایه و اساس یادگیری و هدف نهایی خواندن است، در سالهای بعد و هم‌گام با افزایش دانش و تجربیات آنها شکل می‌گیرد و رشد میکند. شیما نبی‌‌فر تلاش کرده است در کتاب زبانشناسی و خواندن این مهارت زبانی و خرده‌‌مهارت‌‌های آن را برای پژوهشگرانِ رشتۀ زبانشناسی تبیین کند. نگارنده در این مقاله کتاب یادشده را بررسی و نقد کرده و بعضی از امتیازات و کاستی‌های آن را برشمرده است. براساس یافتههای این مطالعه، این کتاب نکات مثبتی نظیر پرداختن به مهارت خواندن و پیشنیازهای شناختی آن با تمرکز بر رشتۀ زبانشناسی را دارد، اما بیتوجهی به بعضی از اصول نگارش و ویرایش، برداشت غلط نویسنده از بعضی از اصطلاحات و مباحث، و بیدقتی در کاربرد بعضی از الفاظ تخصصی از نکات منفی این کتاب است که مانع میشود خوانندههای کتاب در بسیاری از مباحث بتوانند به کُنه مطلب پی ببرند و از مطالب آن کامل بهرهمند شوند.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
زهرا روحی بایگی؛ غلام حسین کریمی دوستان
چکیده
مقالة حاضر به معرفی و نقد کتاب واژگان زایشی اثر جیمز پاستیوسکی می‌پردازد. نظریة واژگان زایشی چهارچوبی را برای نمایش و بازنمود دانش زبانی پیش می‌نهد که بازنمایی‌های معنایی ـ واژگانی عرضه‌شده در آن درواقع بخشی از اطلاعات ذخیره‌شده در واژگان‌اند. در این رویکرد، تلاش بر این است تا کاربرد خلاقانة زبان شرح داده شود و با در‌نظرگرفتن ...
بیشتر
مقالة حاضر به معرفی و نقد کتاب واژگان زایشی اثر جیمز پاستیوسکی می‌پردازد. نظریة واژگان زایشی چهارچوبی را برای نمایش و بازنمود دانش زبانی پیش می‌نهد که بازنمایی‌های معنایی ـ واژگانی عرضه‌شده در آن درواقع بخشی از اطلاعات ذخیره‌شده در واژگان‌اند. در این رویکرد، تلاش بر این است تا کاربرد خلاقانة زبان شرح داده شود و با در‌نظرگرفتن ساختار و سطوح بازنمودیِ چندگانه برای انواع مختلف اطلاعات واژگانی شیوة تازه‌ای برای زایش معانی متعدد ازطریق فرایندِ ترکیب عرضه شود. در این مقاله، ابتدا مقدمهای کوتاه در معرفی اثر ارائه میشود. سپس، در بخش دوم، نظریة واژگان زایشی معرفی میشود. در بخش سوم، ساختار و محتوای کتاب معرفی میشود و در بخش چهارم کتاب در قالب دو زیربخش الف) ارزیابی ظاهری، شکلی، و ساختاری و ب) ارزیابی محتوایی نقد میشود. در بخش پایانی مقاله، نتیجهگیری و ارزیابی نهایی اثر ارائه خواهد شد.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
عبدالرسول شاکری؛ مسعود فرهمندفر
چکیده
کتاب سیاست نوشتار؛ پژوهشی در شعر و داستان معاصر هم‌اکنون در بعضی دانشگاه‌های ایران منبع درسی است و برای درس‌های جریان‌شناسی شعر معاصر ایران و جریان‌شناسی نثر معاصر ایران در دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و درس جریان‌شناسی شعر معاصر فارسی مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات معاصر فارسی تدریس میشود. در این ...
بیشتر
کتاب سیاست نوشتار؛ پژوهشی در شعر و داستان معاصر هم‌اکنون در بعضی دانشگاه‌های ایران منبع درسی است و برای درس‌های جریان‌شناسی شعر معاصر ایران و جریان‌شناسی نثر معاصر ایران در دورة کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و درس جریان‌شناسی شعر معاصر فارسی مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات معاصر فارسی تدریس میشود. در این مقاله، ضمن بررسی شکلی و محتوایی کتاب، به تحلیل نظریة نوینی پرداخته شده که نویسندة کتاب کوشیده است تا با تلفیق رویکردهای نظری معاصر غربی از‌یک‌سو و عطف توجه به ویژگیهای بومی جامعه و ادبیات معاصر ایران از‌سوی‌دیگر رابطۀ متقابل سیاست، ادبیات معاصر، و ویژگیهای جامعۀ معاصر ایران را در مقوله‌بندی تازه‌ای ارائه دهد و آنها را تحلیل و بررسی کند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که سیاست نوشتار برای نخستین‌بار به‌‌شیوه‌ای نظام‌مند تأثیر ایدئولوژی‌های معاصر در جنبش‌های ادبی را نشان داده است. به این ترتیب، ادبیات قرن اخیر به چند جنبش تقسیم شده و هریک از این جنبش‌ها به‌مثابة اپیزودی درنظر گرفته شده است. به‌بیان‌دیگر، ادبیات معاصر ایران «مجموعه‌ای از جنبش‌های ادبی اپیزودیک» نامیده شده و در این میان برای بازنمایی استعاری ایدئولوژی در بیان ادبی وجهی ویژه در نظر گرفته است. رویکرد نظری این کتاب بر این پیش‌فرض استوار شده که پارادایم‌های ایدئولوژیک مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در نگارش آثار ادبی صدسال اخیر در ایران بوده است. در مقالۀ پیشِِ‌رو، ضمن مروری کوتاه بر تجربیات تاریخ‌‌‌نگاری ادبیات فارسی در یک‌صدسال اخیر و هم‌چنین اشاره به بعضی نظریه‌های تاریخ ادبیات نگاری در چند دهۀ اخیر در غرب، کتاب یادشده نقد میشود. درپایان، ارتباط و تناظر نظریۀ ارائهشده در کتاب، یعنی «جنبش‌های ادبی اپیزودیک» با نظریۀ «ایران، جامعۀ کوتاه‌مدت»، در کانون توجه قرار می‌گیرد.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
کامران شکیبا
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی هدف اصلی خود را روشن‌‌کردن گفتمان بهمنظور دست‌یافتن به روابط پنهان قدرت اعلام میکند. استعاره در تحلیل انتقادی به‌دلیل ویژگیهای متقاعدسازی بالا نقشی کلیدی ایفا میکند. در این تحلیل سعی شد تا برپایة مدل تحلیل چارتریس بلک به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامه‌های متقابل مردم‌سالاری و کیهان ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی هدف اصلی خود را روشن‌‌کردن گفتمان بهمنظور دست‌یافتن به روابط پنهان قدرت اعلام میکند. استعاره در تحلیل انتقادی به‌دلیل ویژگیهای متقاعدسازی بالا نقشی کلیدی ایفا میکند. در این تحلیل سعی شد تا برپایة مدل تحلیل چارتریس بلک به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامه‌های متقابل مردم‌سالاری و کیهان در ایران و روزنامه‌های میرر و تلگراف در انگلستان پرداخته شود تا وجوه اشتراک و افتراق میان استعارهها و استعارههای مفهومی بهکاربردهشده در رسانههای احزاب مهم سیاسی در ایران و انگلستان مشخص شود. بهمنظور پاسخدادن به این سؤال، بخش‌‌های سیاسی این روزنامهها با در‌نظرگرفتن دالهای مرکزی هر حزب با محوریت تمرکز بر پنج حوزة مبدأ تنازع، ساختمان، سفر، مذهب، و گیاهان تحلیل شد. در این تحلیل معلوم شد که چگونه احزاب متفاوت واقعیت سیاسی یکسانی را به‌دلیل شرایط ایدئولوژیک متضاد بهصورت متفاوتی مفهومسازی می‌‌کنند و از استعارهها برای متقاعدکردن مخاطب و انتقال ایدئولوژی خود استفاده می‌‌کنند. این تحلیل در روشن‌‌کردن روابط پنهان قدرت گامی بسیار مؤثر بود و نگاه انتقادی و تلفیقی نسبتاً جدیدی را به کاربرد استعاره در متون معرفی کرد.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
ایراندخت طلوعی هریس؛ حسین سرکار حسن خان
چکیده
کنکور کارشناسی ارشد از سرنوشت‌سازترین آزمون‌هایی است که هرساله در کشور به گزینش داوطلبان در مقطع تحصیلات تکمیلی می‌پردازد. درواقع، این آزمون باید معیار سنجشی برای گزینش داوطلبانی باشد که درصورت قبولی اقبال موفقیت بیش‌تری در رشتة مربوط خواهند داشت. از‌‌این‌رو، آزمون باید با معیارهای استاندارد عدالت را تضمین کند و نقش سلیقه و ...
بیشتر
کنکور کارشناسی ارشد از سرنوشت‌سازترین آزمون‌هایی است که هرساله در کشور به گزینش داوطلبان در مقطع تحصیلات تکمیلی می‌پردازد. درواقع، این آزمون باید معیار سنجشی برای گزینش داوطلبانی باشد که درصورت قبولی اقبال موفقیت بیش‌تری در رشتة مربوط خواهند داشت. از‌‌این‌رو، آزمون باید با معیارهای استاندارد عدالت را تضمین کند و نقش سلیقه و اقبال را به حداقل برساند. در مقالة حاضر پس از تعریف و تبیین ویژگیهای عینیبودگی، پایایی، روایی، و غیره در آزمون، به بررسی این ویژگیها در سؤالهای ترجمة آلمانی به فارسی کنکور کارشناسی ارشد 1390-1394 پرداخته شده است. بررسی این ویژگیها نشان داد که سؤالهای ترجمه بهعلت ماهیت سلیقهای خود متناسب این آزمون نیستند و غالباً تاحد سنجش واژگان و درک مطلب تنزل مییابند. مهمتر آنکه سؤالهای ترجمه باید ابزار سنجش مهارت ترجمه باشند و نمیتوانند در کنکور، که آزمون دانش زبانی است، کاربردی داشته باشند.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
بهلول علائی
چکیده
این مقاله به نقد و تحلیل کتاب درآمدی به فلسفۀ زبان اثر لایکن (2008) و ترجمۀ میثم محمدامینی اختصاص دارد. «فلسفۀ زبان» یکی از درس‌های رشتۀ زبانشناسی در مقطع دکتری است و همین کتاب در فهرست منابع پیش‌نهادی مصوب وزارت علوم قرار دارد. نویسندۀ کتاب سعی دارد تا با‌تکیه‌بر منابع دست‌اول و به‌دور از سوگیری، اهم بحث‌های فیلسوفان زبان ...
بیشتر
این مقاله به نقد و تحلیل کتاب درآمدی به فلسفۀ زبان اثر لایکن (2008) و ترجمۀ میثم محمدامینی اختصاص دارد. «فلسفۀ زبان» یکی از درس‌های رشتۀ زبانشناسی در مقطع دکتری است و همین کتاب در فهرست منابع پیش‌نهادی مصوب وزارت علوم قرار دارد. نویسندۀ کتاب سعی دارد تا با‌تکیه‌بر منابع دست‌اول و به‌دور از سوگیری، اهم بحث‌های فیلسوفان زبان دربارة ماهیت معنی و نظریه‌های مختلف معنایی را عرضه کند و این کار را با پرهیز از فروغلتیدن در پیچیدگی‌های خاص فلسفه و با نظمی منطقی به‌انجام می‌رساند. از‌آن‌جا‌که متون فارسی در حوزۀ فلسفۀ زبان بسیار معدود و گاهی تاریخ‌گذشته‌اند، ترجمۀ اثر فوق ضرورت و اهمیت خاصی می‌یابد. از‌سوی‌دیگر، امروزه علاوه‌بر صاحب‌نظران رشتۀ فلسفه، صاحب‌نظران رشتۀ زبانشناسی، به‌ویژه پژوهش‌گران حوزۀ معنیشناسی، با مباحث فلسفۀ زبان درگیرند. در این مقاله، پس از معرفی اجمالی کتاب فوق، نمایی کلی از فلسفۀ زبان ترسیم میشود. سپس، ساختار کتاب با‌توجه‌به تمام بخش‌ها و اجزای آن معرفی میشود. ارزیابی و تحلیل شکلی و محتوایی اثر مهم‌ترین بخش مقاله را تشکیل می‌دهد و طی آن به نقاط ضعف و قوت اثر، به‌ویژه ازنظر نگارش، برابرگزینی اصطلاحات فنی، و برگردان مناسب مفاهیم توجه میشود.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
عالیه کرد زعفرانلوکامبوزیا
چکیده
هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی کتابِ آواشناسی: بررسی علمی گفتار، اثر گلناز مدرسی قوامی، دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، است. بدین منظور به سه شاخصۀ اصلی در نقد و بررسی توجه شده است: الف) معرفی اثر و ارزیابی شکلی آن، شامل تعداد فصل‌‌ها، ویژگیهای فنی اثر، ویرایش ادبی، و رعایت اصول علمی ارجاع‌‌دهی؛ ب) تحلیل ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله نقد و بررسی کتابِ آواشناسی: بررسی علمی گفتار، اثر گلناز مدرسی قوامی، دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی، است. بدین منظور به سه شاخصۀ اصلی در نقد و بررسی توجه شده است: الف) معرفی اثر و ارزیابی شکلی آن، شامل تعداد فصل‌‌ها، ویژگیهای فنی اثر، ویرایش ادبی، و رعایت اصول علمی ارجاع‌‌دهی؛ ب) تحلیل و ارزیابی محتوایی اثر، شامل ابعاد آموزشی کتاب با‌توجه‌به اهدافِ درسی، مطابقت آن با آخرین سرفصل‌‌های مصوبِ رشتۀ زبانشناسی، تناسبِ مطالب با سطح علمی مخاطبان، میزان استفاده از ابزارهای علمی مانند تمرین، نمودار، جدول، و تصویر، پاسخ‌‌گویی به نیازهای علمی و کاربردی کشور، نظم منطقی و انسجام درونیِ بخش‌‌های مختلف کتاب، دقت در کاربردِ اصطلاحاتِ تخصصی و معادل‌‌سازی برای واژه‌‌های تخصصی خارجی، و استفاده از منابع روزآمد؛ ج) ارزیابی نهایی اثر، شامل اظهارنظر دربارۀ نقاطِ قوت و ضعف کتاب. درپایان، با هدف رفع و اصلاح برخی کاستی‌‌ها و تکمیل برخی فصل‌‌ها، پیش‌نهادهایی ازسوی ناقد ارائه شده که عبارت‌ا‌ند از اصلاح و یک‌دست‌کردن معادل فارسیِ واژه‌‌های تخصصی، تکمیلِ مبحث مربوط به «واکۀ مرکب»، و اضافه‌کردن مبحث مربوط به «هم‌‌تولیدی‌‌ها و توالی‌‌ها و انواع هرکدام».
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
جان‌الله کریمی‌مطهر؛ احمد رمضانی
چکیده
پیشینۀ آموزش دانشگاهی در رشتههای زبان و ادبیات خارجی تقریباً با تأسیس دانشگاه در ایران برابری میکند، اما نخستین کرسی دانشگاهی زبانشناسی حدود نیم‌قرن پیش تأسیس شد. پس از پیدایش رشتههای دانشگاهی مرتبط با حوزۀ مطالعاتی زبانشناسی و زبان‌های باستانی، تکوین آنها در قالب بازنگری سرفصل‌‌های آموزشی و تخصصی‌تر‌شدن زمینه‌های ...
بیشتر
پیشینۀ آموزش دانشگاهی در رشتههای زبان و ادبیات خارجی تقریباً با تأسیس دانشگاه در ایران برابری میکند، اما نخستین کرسی دانشگاهی زبانشناسی حدود نیم‌قرن پیش تأسیس شد. پس از پیدایش رشتههای دانشگاهی مرتبط با حوزۀ مطالعاتی زبانشناسی و زبان‌های باستانی، تکوین آنها در قالب بازنگری سرفصل‌‌های آموزشی و تخصصی‌تر‌شدن زمینه‌های علمی و نشر آثار مرتبط محقق شد. پرواضح است که با‌توجه‌به حجم پذیرش دانشجو از‌یک‌سو و افزایش آثار و منابع آموزشی ازسوی ناشران دانشگاهی و غیردانشگاهی، درنگی بر این دو مسیرهای دانش را روشنتر میکند. در این مقاله، تلاش میشود تصویری از سهم رشتههای مرتبط با زبانشناسی و زبان‌های خارجی در نظام پذیرش دانشجو ارائه شود. اهمیت نقد منابع آموزشی برای کیفیتبخشی و ارائۀ متون علمی و وضعیت نقد متون دانشگاهی زبانشناسی و رشتههای زبان‌های خارجی با بررسی و مقوله‌بندی آثار منتشرشده در گروه تخصصی زبانشناسی و زبان‌های باستانی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی مرور شود و درنهایت پیش‌نهادهایی برای برونرفت از وضعیت کنونی ارائه شود.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
مجتبی مقصودی؛ ابوالفضل خدامرادی
چکیده
موفقیت در تحولِ نظام‌های آموزشی منوط به قابلیت‌های حرفه‌ای معلمان است. سرفصل ارائهشده به دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان باید مبتنی‌بر نیازهای شغلی آنها باشد تا به کسب صلاحیت حرفه‌ای در آنها بینجامد. با‌توجه‌به کاستی‌های فراوانی که متخصصان رشتة زبان انگلیسی این دانشگاه دربارة سرفصل رشتة مذکور مطرح کرده بودند، محققان ...
بیشتر
موفقیت در تحولِ نظام‌های آموزشی منوط به قابلیت‌های حرفه‌ای معلمان است. سرفصل ارائهشده به دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان باید مبتنی‌بر نیازهای شغلی آنها باشد تا به کسب صلاحیت حرفه‌ای در آنها بینجامد. با‌توجه‌به کاستی‌های فراوانی که متخصصان رشتة زبان انگلیسی این دانشگاه دربارة سرفصل رشتة مذکور مطرح کرده بودند، محققان حاضر بعد از اطمینان از روایی و پایایی پرسشنامة تعیین صلاحیت، از 87 استاد رشتة زبان انگلیسی دانشگاه فرهنگیان کشور به تکمیل این پرسشنامه دعوت کردند. نتایج پژوهش نشان داد، ازمنظر استادان مذکور، برنامة درسی جدید این رشته در مقایسه با برنامة درسی قدیم در افزایش مهارت و نگرش دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان موفقتر خواهد بود. هم‌چنین، نتایج این پژوهش نشان داد که برنامة درسی جدید در مقایسه با برنامة درسی قدیم در تقویت دانش موضوعی ـ تربیتی در مقایسه با دانش تربیتی و دانش موضوعی بهمراتب موفقتر عمل خواهد کرد.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
لیلا مکوندی
چکیده
در این نوشتار جلد دوم کتاب گلنبشتههای باروی تخت جمشید بررسی و نقد شده است. کتاب موردبحث ترجمۀ فارسی و انگلیسی بخشی از الواح عیلامی منتشرنشدۀ بایگانی باروی تخت جمشید (متنهای A-G) است که سال‌‌ها پیش ریچارد هلک خوانده بود و عبدالمجید ارفعی آنها را ویرایش و ترجمه کرده و با همکاری مرکز دایرة‌‌المعارف بزرگ اسلامی و پژوهشگاه ...
بیشتر
در این نوشتار جلد دوم کتاب گلنبشتههای باروی تخت جمشید بررسی و نقد شده است. کتاب موردبحث ترجمۀ فارسی و انگلیسی بخشی از الواح عیلامی منتشرنشدۀ بایگانی باروی تخت جمشید (متنهای A-G) است که سال‌‌ها پیش ریچارد هلک خوانده بود و عبدالمجید ارفعی آنها را ویرایش و ترجمه کرده و با همکاری مرکز دایرة‌‌المعارف بزرگ اسلامی و پژوهشگاه میراث فرهنگی منتشر کرده است. در مقالۀ پیش‌ِرو، کتاب ازنظر خوانش و ترجمه ارزیابی و نقاط قوت و ضعف آن بررسی شده است. اما جدا از همۀ این مسائل، چالش عمده مسئلۀ انتشار الواح باوجود اعلام رسمی عدم رضایت مؤسسة شرقشناسی شیکاگو درجایگاه صاحب امتیاز علمی پروژه به «مترجم و ویراستار» و ناشران است. این مسئله بهمعنای رعایتنکردن اخلاق علمی آن هم ازطرف دو مرکز مهم علمی کشور در حوزۀ علوم انسانی است و ارجاع به کتاب را در سطح بینالمللی برای پژوهش‌گران با مشکل مواجه میکند.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
چنگیز مولایی
چکیده
زردشت و گاهان عنوان کتابی است که به‌قلم مهشید میرفخرایی در شرح و گزارش متن اوستایی و زندِ دو سرود از هفده سرود گاهانی (یسن‌‌های 27 و 28 از سپندمینوگاه) تألیف شده و انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به سال 1396 آن را چاپ و منتشر کرده است. این اثر مشتمل‌بر یک مقدمه و سه فصل است. در مقدمۀ کتاب کلیاتی دربارۀ اوستای قدیم و ساختار ...
بیشتر
زردشت و گاهان عنوان کتابی است که به‌قلم مهشید میرفخرایی در شرح و گزارش متن اوستایی و زندِ دو سرود از هفده سرود گاهانی (یسن‌‌های 27 و 28 از سپندمینوگاه) تألیف شده و انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به سال 1396 آن را چاپ و منتشر کرده است. این اثر مشتمل‌بر یک مقدمه و سه فصل است. در مقدمۀ کتاب کلیاتی دربارۀ اوستای قدیم و ساختار شعری گاهان آمده است. در فصل اول متن اوستایی و در فصل دوم زند این دو سرود به فارسی ترجمه و ازنظر محتوایی و دستوری بررسی شدهاند. فصل سوم متضمن واژهنامۀ متن اوستایی است که در آن لغتهای اوستایی با ذکر معنا و مشخصات دستوری فهرست شدهاند. مقالۀ حاضر به بررسی انتقادی این اثر پرداخته و مطالب آن همسان با بخش‌‌های چهارگانۀ کتاب در چهار بخش فراهم آمده است. این بخش‌ها با عنوانهایی مطابق با عناوین اصلی فصلهای کتاب موردبحث نامگذاری شدهاند.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
سیروس نصراله زاده؛ فریبا ناصری کوهبنانی
چکیده
متن پیش‌ِرو بررسی انتقادی ترجمة فارسی اثری مهم از دیتر وبر به‌نام استروکا، پاپیروس و پو‌‌ست‌‌نوشته است که در سال 1992 نوشته شده است. وبر در این اثر نمونه‌‌های بسیاری از پاپیروس‌‌ها و سفال‌‌نوشته‌‌های دورة ساسانیان را معرفی، بررسی، و به زبان آلمانی ترجمه کرده است. این ترجمه نخستین ترجمه از این کتاب است و درکل نخستین ترجمه ...
بیشتر
متن پیش‌ِرو بررسی انتقادی ترجمة فارسی اثری مهم از دیتر وبر به‌نام استروکا، پاپیروس و پو‌‌ست‌‌نوشته است که در سال 1992 نوشته شده است. وبر در این اثر نمونه‌‌های بسیاری از پاپیروس‌‌ها و سفال‌‌نوشته‌‌های دورة ساسانیان را معرفی، بررسی، و به زبان آلمانی ترجمه کرده است. این ترجمه نخستین ترجمه از این کتاب است و درکل نخستین ترجمه از اثری شامل مجموعه‌ای از پاپیروس و سفالنوشتهها به فارسی است. بهرغم این حسن چشمگیر، ترجمه ایرادها و اشکالات فراوانی دارد که در این نوشته به برخی از آنها اشاره خواهد شد. این ترجمه در چند مبحث اصلی شامل ترجمة اصطلاحات فنی که مربوط به نگارش متنهای تاریخی است، ترجمة عمومی جملات، نحوة ارجاعات، و صورت صحیح فارسی نامهای خاص مانند نام صاحب‌نظران و پژوهندگان معاصر به بازنگری و تصحیح نیاز دارد که در بخش‌‌های متفاوت دستهبندی و نمونههایی از این ایرادها ذکر شده است. هدف این نقد جلوگیری از اشتباه و بدفهمی خوانندة متن فارسی است.
پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
امیررضا وکیلی فرد؛ رقیه حبیبی
چکیده
به‌دلیل نقش مهم محتوای آموزشی در امر آموزش زبان، این پژوهش می‌‌کوشد ضمن معرفی رویکرد تکلیف محور، ازمیان کتابهای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، جلد دوم و سوم از مجموعة هفت‌جلدی کتابهای آموزش فارسی به فارسی (زهرایی و فردی 1390) چاپ جامعة المصطفی العالمیة (ص) را ازمنظر چگونگی استفاده از اصول و مبانی تکلیف محور بررسی ...
بیشتر
به‌دلیل نقش مهم محتوای آموزشی در امر آموزش زبان، این پژوهش می‌‌کوشد ضمن معرفی رویکرد تکلیف محور، ازمیان کتابهای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان، جلد دوم و سوم از مجموعة هفت‌جلدی کتابهای آموزش فارسی به فارسی (زهرایی و فردی 1390) چاپ جامعة المصطفی العالمیة (ص) را ازمنظر چگونگی استفاده از اصول و مبانی تکلیف محور بررسی کند. ابزار پژوهش پرسشنامة زیشنو (2011) با خردهمقیاسهای تعاریف تکلیف، اجزای تکلیف، چهارچوب تکلیف، دشواری تکلیف، مبانی تجربی برای آموزش زبان مبتنی‌بر تکلیف، و تمرکز بر صورت در آموزش زبان مبتنی‌بر تکلیف است که به ارزشیابی آن دو کتاب می‌پردازد. نتایج نظرسنجی از 40 مدرس ایرانی و 40 فارسیآموز غیرایرانی دو مؤسسة آموزش عالی دربارة این دو کتاب نشان می‌دهد که اصول طراحی درسی برمبنای رویکرد تکلیف محور در این کتابها ازنظر کمی و کیفی در حد متوسطی است و تا حد مطلوب فاصله دارد. نتایج این پژوهش به برنامهریزان آموزشی کمک میکند تا درس‌های کارآمدتری برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان طراحی و تولید کنند و به مدرسان نیز برای آموزش توانش ارتباطی در کلاسهای درس یاری می‌رساند.
