پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی

پژوهشی زبان‌های خارجی

نقد کتاب اصول و روش تحقیق در زبان‌شناسی کاربردی

محمد احمدی صفا

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 1-24

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4373

چکیده

کتاب درسی از عناصر ضروری در فرایند آموزشی به‌شمار می‌رود و در بسیاری از محیط‌های آموزشی رسمی درکنار عناصر دیگر از قبیل معلم و فراگیر نقش‌محوری را بر‌عهده دارد. بی‌تردید ارزیابی و نقد این منبع آموزشی تأثیری مستقیم در آموزش و ارتقای کیفی آن خواهد داشت. پژوهش حاضر به نقد کتاب اصول و روش تحقیق در زبان‌شناسی کاربردی پرداخته است و با ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

نقد مجموعه‌کتاب‌های بیایید زبان ژاپنی بیاموزیم!

سهراب آذرپرند

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 25-44

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4374

چکیده

این پژوهش مجموعۀ شش جلدی آموزش زبان ژاپنی را، با عنوان بیایید زبان ژاپنی بیاموزیم!، معرفی و نقد می‌کند. مجموعۀ یادشده به‌دلیل ویژگی‌‌های هماهنگ‌‌سازی محتوای کتاب با سطوح پنج‌‌گانۀ آزمون بین‌المللی سنجش توانایی زبان ژاپنی (JLPT)، پوشش‌‌دادن توانایی زبان ژاپنی از سطح مقدماتی تا پیشرفته و تهیه و تدوین کتاب‌‌های کمک‌آموزشی مختلف ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

تحلیل میزان رعایت معیارهای خردساختار و کلان‌ساختار در فرهنگ‌های دوزبانۀ روسی به فارسی

هادی بهارلو؛ محمدرضا محمدی؛ مهین سلیمانی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 45-65

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4375

چکیده

این پژوهش میزان استانداردبودن فرهنگ‌‌های روسی به فارسی را ازنظر معیارهای خرد‌ساختار و کلان‌ساختار در فرهنگ‌‌نویسی نقد و بررسی می‌کند. در علم فرهنگ‌نگاری معاصر، این‌که یک فرهنگ چگونه باید باشد و استانداردهایی که در تدوین فرهنگ باید مدنظر قرار گیرند، معمولاً در دو سطح کلان‌ساختار و خردساختار فرهنگ‌‌ها تعریف می‌شود. در این ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

بررسی و نقد کتاب تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی

مصطفی حسینی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 67-87

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4376

چکیده

تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی نوشتۀ حسن جوادی از منابع درس کلیات ادبیات تطبیقی است. این کتاب نفوذ و تأثیر ادبیات پارسی در ادبیات انگلیسی را، از اواخر سده‌های میانه تا پایان قرن بیستم میلادی، بررسی و تحلیل می‌کند. کتاب حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی، به‌ویژه مکتب فرانسوی، قرار می‌گیرد، زیرا جوادی براساس منابع معتبر و درجۀ ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

نقد و بررسی محتوای درسی زبان انگلیسی پایۀ دهم متوسطه در ایران

ابوالفضل خدامرادی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 89-107

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4377

چکیده

کتاب‌های درسی که در سطح ملی تدوین می‌شوند به‌علت طیف گستردۀ مخاطبان همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده‌اند. بنابراین، بررسی کمّی و کیفی آن‌ها همیشه در اولویت کاری منتقدان بوده است. ازاین‌رو، در این مقاله نویسنده در پژوهشی انتقادی محتوای درسی تازه‌تألیف زبان انگلیسی پایۀ دهم متوسطه را مشتمل‌بر کتاب درسی، کتاب کار، و سی‌دی ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

بررسی و نقد کتاب آموزش معلمان زبان خارجی برای یک جامعۀ جهانی:‌ مدل چندواحدی کسب دانش، تحلیل، شناخت، اجرا و مشاهده

علی درخشان؛ فرزانه شکی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 109-127

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4378

چکیده

در دورانی که جهانی‌شدن اقتصادی، فرهنگی، و آموزشی روزبه‌روز درحال رشد و توسعه است، ضرورت دست‌رسی به چهارچوبی منسجم و جامع برای آماده‌سازی و آموزش معلمان به‌وضوح احساس می‌شود. در کتاب حاضر، چهارچوبی بدیع و کاملاً نو معرفی شده است که با استناد به آن معلمان آینده‌نگر را می‌توان به نیروهای متفکر راه‌بردی، پژوهش‌گران اکتشافی، و ... بیشتر در دورانی که جهانی‌شدن اقتصادی، فرهنگی، و آموزشی روزبه‌روز درحال رشد و توسعه است، ضرورت دست‌رسی به چهارچوبی منسجم و جامع برای آماده‌سازی و آموزش معلمان به‌وضوح احساس می‌شود. در کتاب حاضر، چهارچوبی بدیع و کاملاً نو معرفی شده است که با استناد به آن معلمان آینده‌نگر را می‌توان به نیروهای متفکر راه‌بردی، پژوهش‌گران اکتشافی، و معلمان تحول‌آفرین تبدیل کرد. مهم‌ترین انگیزۀ نویسنده برای ارائۀ این مدل چندواحدی اشاره به توان‌مندی معلمان برای نظریه‌پردازی آن‌چه در عمل انجام می‌دهند و به مرحلۀ عمل‌ رساندن نظریه‌هایشان بوده است تا با استناد به آن‌ها بتوانند به شناختی کلی دربارۀ رویدادهای کلاس‌های درس زبان خارجی برسند. مؤلفه‌ها و ویژگی‌های ارزش‌مندی مثل اهداف صریح و آشکار، دانش تخصصی، قدرت تحلیل، ساختار مدون، و اصطلاح‌های مرجع، و نثر سلیس این اثر را به‌‌ منبعی مستند و معتبر در حوزۀ آموزش معلمان زبان خارجی برای مقاطع تحصیلات تکمیلی، پژوهش‌گران، دانشجویان، معلمان فعال، و مدرسان برجسته می‌کند. باوجوداین، مدل حاضر به مسائلی هم‌چون هوش هیجانی، هوش چندگانه، هوش اجتماعی، تمایل به برقراری ارتباط، نوازه، کاربردشناختی اجتماعی و کاربردشناختی زبانی، نیازهای تکنولوژی‌محور، و انگلیسی برای اهداف ویژه اشاره نکرده است. نکات دیگری درمورد جنبه‌های ظاهری، ساختاری، و محتوایی این اثر قابل‌ذکر است.

پژوهشی زبان‌های خارجی

چگونگی تفسیر یک متن ادبی، راه‌نمایی پایه‌ای برای کسب مهارت‌های ادبی در آموزش اسپانیایی در دانشگاه‌های ایران

ماریا دلاس نیوس ایبانیز ایبانیز

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 129-148

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4379

چکیده

در این مقاله، شایستگی استفاده از کتاب چگونگی تفسیر یک متن ادبی نوشتۀ فرناندو لازارو کارِتر و اِواریستو کورِئا، به‌‌منزلۀ راه‌نمایی پایه‌ای برای کسب مهارت‌های ادبی در واحدهای «تجزیه و تحلیل متون ادبی»، «نمونه‌های نثر و شعر»، و «ادبیات اسپانیایی 1، 2، و 3»، که در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تدریس می‌شوند، ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

ارزش‌یابی کتاب راه‌نمای نقد ادبی و نظریۀ فرهنگی راتلج به ویراستاری سایمن مالپاس و پال ویک

طاهره رضایی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 149-163

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4381

چکیده

انتخاب کتاب مناسب برای درس نقد و نظریه از چالش‌های استادان است و موفقیت کلاس و حس رضایت‌مندی دانشجویان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در ایران، در رشته‌های مختلف دانشگاهی این درس به دانشجویان ارائه می‌شود و بنابراین کتاب مناسب برای تدریس این درس از نیازهای بازار نشر دانشگاهی کشور است. در این بازار، کتاب‌های متعددی عرضه شده که اهم آن‌ها ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

آموزش زبان اسپانیایی در ایران و کاربرد کتاب ادبیات اسپانیایی مطالعۀ موردی دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد تهران ـ شمال

بئاتریس سالاس؛ علی آرین دارستانی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 165-183

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4382

چکیده

نوشتۀ پیش‌ِرو مطالعه‌ای است دربارۀ آموزش ادبیات زبان اسپانیایی در دانشکدۀ زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد تهران‌ ـ شمال، هم‌راه با بررسی کاربرد کتاب ادبیات اسپانیایی، نوشتۀ فرناندو لازارو کاررتر و بیسنته توسُن، و مطابقت متن کتاب با شیوه‌های آموزشی موجود در این رشته برای دانشجویان ایرانی رشتۀ زبان اسپانیایی. بدین‌ ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

نقد و بررسی کتاب‌ آموزش کاربردی واژه (جلدهای 1 و 2) از‌دیدگاه طرح درس تکلیف‌محور و بازبینۀ رابدی

هدی سلیمی؛ امیر زندمقدم

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 185-207

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4383

چکیده

آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان ازجمله حوزه‌های نوپایی است که به پژوهش و بررسی از ابعاد گوناگون به‌خصوص مواد آموزشی نیاز دارد. پژوهش حاضر به بررسی جلد اول و دوم کتاب آموزش کاربردی واژه‌ و تکالیف ذکرشده آن می‌پردازد. بدین‌ منظور، از بازبینة رابْدی (Rubdy 2003) به‌‌منزلۀ مدل تحلیلی استفاده شد. هم‌چنین، دیدگاه‌های مدرسان و زبان‌آموزان ... بیشتر آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان ازجمله حوزه‌های نوپایی است که به پژوهش و بررسی از ابعاد گوناگون به‌خصوص مواد آموزشی نیاز دارد. پژوهش حاضر به بررسی جلد اول و دوم کتاب آموزش کاربردی واژه‌ و تکالیف ذکرشده آن می‌پردازد. بدین‌ منظور، از بازبینة رابْدی (Rubdy 2003) به‌‌منزلۀ مدل تحلیلی استفاده شد. هم‌چنین، دیدگاه‌های مدرسان و زبان‌آموزان درقبال کتاب یادشده با درنظرگرفتن رویکرد تکلیف‌‌‌محور بررسی شد. تحلیل نظرهای مدرسان کتاب نشان داد که این اثر در ایجاد یادگیری مشارکتی، ارائۀ تکالیف واقعی، و طبقه‌بندی مطالب موفق بوده است. هم‌چنین، مشخص شد که این کتاب در انگیزش خلاقیت در یادگیری زبان‌آموزان و افزایش قدرت نوآوری در تدریس مدرسان موفق نبوده‌ است. بنابر نظر زبان‌آموزان، کتاب آموزش کاربردی واژه در فراهم‌کردن فضای مناسب برای یادگیری مشارکتی، ارائۀ محتوای واقعی، و معرفی فرهنگ ایرانی موفق عمل کرده است، اگرچه در تقویت قدرت خلاقیت در یادگیری زبان، برآورده‌کردن نیازهای زبان‌آموزان، و ارائۀ تعداد فعالیت‌های لازم به بازنگری نیاز دارد. می‌توان گفت که هر دو جلد این کتاب نیاز به گنجاندن تکلیف‌هایی دارند که با هدف برقراری ارتباط طراحی شده‌ باشند و بتوانند یادگیرنده را به هدف ترسیم‌شده نزدیک کنند.

پژوهشی زبان‌های خارجی

بررسی هنجارگریزی‌های به نگاهم خوش‌ آمدی پرویز شاپور

نجمه شبیری؛ فاطمه بیات فر

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 209-227

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4384

چکیده

فرمالیست‌‌هایی چون شکلوفسکی در بررسی اثر دیدگاه فرامتنی را به کناری می‌‌نهند و باتوجه‌‌به خود متن و عناصر و مؤلفه‌‌های درون‌متنی به ادبیت متن دست می‌‌یابند و کم‌تر به تَسری عوامل فرامتنی به متن توجه دارند. اینان ویژگی «شگفتی» را در زبان ادبی قائل‌اند و به نگاه متفاوت به امور عادی باور دارند و در این مسیر، انواع هنجارگریزی ... بیشتر فرمالیست‌‌هایی چون شکلوفسکی در بررسی اثر دیدگاه فرامتنی را به کناری می‌‌نهند و باتوجه‌‌به خود متن و عناصر و مؤلفه‌‌های درون‌متنی به ادبیت متن دست می‌‌یابند و کم‌تر به تَسری عوامل فرامتنی به متن توجه دارند. اینان ویژگی «شگفتی» را در زبان ادبی قائل‌اند و به نگاه متفاوت به امور عادی باور دارند و در این مسیر، انواع هنجارگریزی را باعث آشنایی‌‌زدایی می‌‌دانند. پرویز شاپور، علاوه‌بر نگاه متفاوتش به ژانر طنز، که منتهی به خلق نوع جدیدی به‌نام کاریکلماتور شده، در کاریکلماتورهایش از برخی شگردهای آشنایی‌زدایی به‌ویژه هنجارگریزی معنایی بهره برده است تا زبانش هم‌چون ژانرش غیرتکراری، تازه، و نو بنمایاند. با استفاده از شگردهایی چون تناقض، تشخیص، تشبیه، استعاره، دلالت چندگانۀ واژگانی، حسن تعلیل، حس‌آمیزی، و وارانگی سعی داشته است تا جلوه‌ای تازه از دنیا را به خوانندگان بنمایاند و در این راه نگاه جان‌دار او به طبیعت و درپی آن درهم‌آمیختن امور عینی و ذهنی غبار عادت از این شگردها زدوده و جان دوباره‌ای به امور مألوف بخشیده است. در این پژوهش، مطابق با مفاهیمی که ذکر می‌شود، به بررسی کاریکلماتورهای کتاب به نگاهم خوش ‌آمدی پرویز شاپور پرداخته می شود تا با بررسی دقیق پرده از راز و رمز نگاه و بیان ساده اما جالب اذهان این کاریکلماتورنویس برداشته شود.

پژوهشی زبان‌های خارجی

بررسی و تحلیل تطبیقی کتاب بن‌مایه‌های شرقی

زینب صادقی سهل آباد

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 229-248

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4385

چکیده

در پژوهش حاضر، اشعار کتاب بن‌‌مایه‌‌های شرقی، اثر واسیلی لِوُویچ ویلیچکا، بررسی شده است. بیش از نیمی از این مجموعه با مفاهیم ایرانی و ادب فارسی شکل یافته است. وی به زبان فارسی تسلط داشت و در سفر به ایران و شهر اصفهان چنان شیفتۀ این سرزمین شد که لقب «اصفهانی» گرفت. هدف اصلی پژوهش حاضر، ضمن معرفی این شاعر ناشناخته در ایران، بررسی ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

ارزش‌یابی و نقد کمی و کیفی کتاب زبان انگلیسی پایۀ سوم دورۀ اول متوسطه (نهم)، بررسی در سطح ملی

رضا طاهرخانی؛ مهسا بیات؛ شبنم قاسمی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 249-272

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4386

چکیده

مطالعۀ حاضر با استفاده از روش پژوهش ترکیبی کتاب جدید زبان انگلیسی پایۀ سوم دورۀ اول متوسطه (prospect 3) را بررسی کرده است. در این پژوهش، 83 معلم زبان انگلیسی پرسش‌نامۀ پنجاه سؤالی در مقیاس لیکرت را تکمیل و ده نفر در مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شرکت کردند. هم‌چنین، 470 دانش‌‌آموز پایۀ نهم به پرسش‌نامۀ چهل‌سؤالی پاسخ دادند. پایایی پرسش‌نامه‌‌ها ... بیشتر مطالعۀ حاضر با استفاده از روش پژوهش ترکیبی کتاب جدید زبان انگلیسی پایۀ سوم دورۀ اول متوسطه (prospect 3) را بررسی کرده است. در این پژوهش، 83 معلم زبان انگلیسی پرسش‌نامۀ پنجاه سؤالی در مقیاس لیکرت را تکمیل و ده نفر در مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شرکت کردند. هم‌چنین، 470 دانش‌‌آموز پایۀ نهم به پرسش‌نامۀ چهل‌سؤالی پاسخ دادند. پایایی پرسش‌نامه‌‌ها نیز براساس شاخص بارتلت و KMO محاسبه شد و هم‌چنین آزمون بارتلت نیز برای هردو معنادار گزارش شد. داده‌‌های به‌دست‌آمده ازطریق دو آمار توصیفی جداگانه بررسی شدند تا میزان رضایت این دو گروه از جنبه‌‌های مختلف کتاب به‌دست آید. هم‌چنین، به‌منظور یافتن پیش‌بین قوی از تحلیل کتاب در پرسش‌‎نامۀ معلمان و دانش‌‌آموزان دو آزمون رگرسیون جداگانه برای هر پرسش‌نامه انجام گرفت و نتایج آن‌ها نشان دادند که برای پرسش‌نامۀ معلمان مؤلفۀ مهارت‌‌ها و برای پرسش‌نامۀ دانش‌آموزان مؤلفۀ تمرین‌ها و فعالیت‌ها پیش‌بین‌های قوی‌تری‌اند. بنابراین، می‌‌توان گفت که درنظرداشتن موارد یادشده به معلمان و کارشناسان این امکان را می‌دهد که نقد علمی بهتری از کتاب‌ها و مواد آموزشی کنند و این توانایی را به معلمان می‌دهد که هنگام تنظیم طرح درس به همۀ هدف‌ها و معیارهای آموزشی توجه کنند.

پژوهشی زبان‌های خارجی

ارزیابی ویژن یک (Vision 1): کتاب آموزش زبان انگلیسی پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه

آیت الله فاضلی منیع؛ شادی دنیایی؛ مسلم یوسفی؛ ناصر رنجبر؛ فاطمه حافظ

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 273-297

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4387

چکیده

مطالعۀ حاضر به‌منظور ارزیابی کتاب درسی زبان انگلیسی پایۀ اول دورۀ دوم متوسطه، ویژن یک (Vision 1)، انجام گرفت. بدین‌منظور، پرسش‌نامۀ برگرفته از مطالعۀ احمدی صفا و همکاران (1396) با بررسی مجدد پایایی و روایی بین 150 معلم زبان انگلیسی انتخاب‌شده براساس نمونه‌گیری در‌دست‌رس توزیع شد. به‌علاوه، مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شامل ارزیابی ... بیشتر

پژوهشی زبان‌های خارجی

نقد و بررسی مناره‌های والری میتروخین و انعکاس سایه‌روشن‌های باغچه‌سرای الکساندر پوشکین در آن

لودمیلا نیکالایونا کارنِیوا؛ مرضیه یحیی‌پور؛ جان‌اله کریمی‌مطهر

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 299-316

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4388

چکیده

در مقاله، ابتدا اشاره‌‌ای کوتاه به تاریخچۀ ژانر سونت1 و تاج گل سونت‌‌ها و چگونگی ورود آن به ادبیات روسی خواهیم داشت. درادامه، با اشاره به خاستگاه سونت در ادبیات جهان و سپس روسیه، به نقد و بررسی اثر مناره‌‌ها، تاج گل سونت‌‌های والری میتروخین، شاعری از کریمه که بر همین اساس بنا نهاده شده است، می‌‌پردازیم. پس از پوشکین، خالق منظومۀ ... بیشتر در مقاله، ابتدا اشاره‌‌ای کوتاه به تاریخچۀ ژانر سونت1 و تاج گل سونت‌‌ها و چگونگی ورود آن به ادبیات روسی خواهیم داشت. درادامه، با اشاره به خاستگاه سونت در ادبیات جهان و سپس روسیه، به نقد و بررسی اثر مناره‌‌ها، تاج گل سونت‌‌های والری میتروخین، شاعری از کریمه که بر همین اساس بنا نهاده شده است، می‌‌پردازیم. پس از پوشکین، خالق منظومۀ فوارۀ باغچه‌سرای و شعر «اهدا به فوارۀ کاخ باغچه‌‌سرا»، در اشعار دیگر شاعران روسی، فضای تکرارنشدنی کریمه، استعداد، حساسیت جغرافیایی، و عشق او به کریمه ملموس است. ردپای اشعار باغچه‌سرای پوشکین در مناره‌‌های میتروخین هم مشاهده می‌شود. مصرع‌‌های اصلی مناره‌‌های میتروخین انعکاسی هنری از باغچه‌‌سرای است. موضوع اصلی در مناره‌‌های میتروخین زندگی مسالمت‌‌آمیز مردم با عقاید گوناگون و به‌عبارتی گفت‌‌و‌‌گوی ادیان در کریمه است. او با استفاده از این نوع ادبی به درون‌‌پویی جغرافیای سیاسی می‌‌پردازد. با نقد و بررسی مناره‌‌های والری میتروخین می‌‌توان به این نتیجه دست ‌‌یافت که او پای‌‌بند به وصیت پوشکین و مانند او معتقد به حفظ وحدت میان اقوام ساکن کریمه است و سمبل‌‌های تاریخی و طبیعیِ جغرافیای سیاسی کریمه بی‌‌تأثیر در آفرینش سونت‌‌های او نیست.

پژوهشی زبان‌های خارجی

گفتمان‌های بیگانه و بایستگیِ برنامه‌ریزی برای نوآوری واژگانیِ فرادانشی در زبان فارسی

عباس مهرپویا؛ احمد معین زاده؛ عزیزالله دباغی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 317-339

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4389

چکیده

نیم‌‌نگاهی کارسنجانه بر برخی پژوهش‌ها و نگاشته‌‌های انتشار‌‌یافته درباب «واژه‌‌گزینی فارسی»، به‌‌ویژه در برخی شماره‌‌هایِ پژوهش‌‌نامۀ نامۀ فرهنگستان، از وجودِ رویکردی بیش‌‌گرایانه به‌سویِ واژه‌‌گزینیِ دانشیک در پاسخ به سرریزِ روزافزونِ نام‌واژگانِ بیگانه، به‌ویژه انگلیسی، می‌‌گوید. از خوانش و بررسیِ این ... بیشتر نیم‌‌نگاهی کارسنجانه بر برخی پژوهش‌ها و نگاشته‌‌های انتشار‌‌یافته درباب «واژه‌‌گزینی فارسی»، به‌‌ویژه در برخی شماره‌‌هایِ پژوهش‌‌نامۀ نامۀ فرهنگستان، از وجودِ رویکردی بیش‌‌گرایانه به‌سویِ واژه‌‌گزینیِ دانشیک در پاسخ به سرریزِ روزافزونِ نام‌واژگانِ بیگانه، به‌ویژه انگلیسی، می‌‌گوید. از خوانش و بررسیِ این جستارها برمی‌آید که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برجسته‌‌سازی برنامۀ «واژه‌‌گزینی علمی» از ره‌گذر کانونی‌‌سازیِ رویکرد «واژه‌‌گزینی علمی» را در دستور‌کار خود گذارده است. به‌گفتارِ‌دیگر، رویکرد بررسی‌‌ها و گفتارهای انتشاریافته ازسویِ این نهادِ برنامه‌‌گذار بَسابیش به‌سویِ کانونی‌سازی کُنشِ «واژه‌‌گزینی علمی» است. درحالی‌که برابرآوری برای درون‌دادِ فزایندۀ زبان‌‌های بیگانه تنها محدود به واژگانِ دانشیک/ علمی یا به‌بیان کارشناسانه‌‌تر اصطلاحات یا نام‌واژگانِ دانشیک‌/ علمی نمی‌‌شود. بی‌‌گمان، برابرآوریِ زبانی پهنۀ گسترده‌‌تری از زبان را پوشش می‌‌دهد؛ به ‌این ‌معنا که دربرگیرندۀ گفتمان‌‌هایِ فرادانشی یا همگانی و واژه‌‌شناسی در پیوند با آن‌ها نیز است. بررسیِ روند کانونیِ برابرآوری در زبان فارسی و چگونگی و چه‌اندازگیِ نیاز به نوآوریِ واژگانی و برابرآوریِ نوواژه‌ساختی در دیگر زمینه‌‌های گفتمانیِ فرادانشیک در مقایسه با گفتمان‌‌هایِ دانشیک پرسشی است که پژوهش پیش‌روی در دو ترازِ نظری و عملی به آن پرداخته است.

پژوهشی زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی

بررسی و نقد کتاب فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج‌شناسی

مریم نورنمائی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 341-358

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4649

چکیده

هدف از نگارش این مقاله بررسی و نقد فرهنگ توصیفی دوزبانۀ فارسی به انگلیسی آواشناسی و واج‌شناسی نوشتۀ گلناز مدرسی قوامی است که در ۱۳۹۴ ش نشر علمی آن را به‌چاپ رسانید. این فرهنگ تاحدود زیادی نیاز علمی مخاطبان را در حوزۀ آشنایی با نظریه‌های غربیِ، ازجمله مکتب واج‌شناسی پراگ، واج‌شناسی زایشی معیار، واج‌شناسی طبیعی، واج‌شناسی خودواحد، ... بیشتر هدف از نگارش این مقاله بررسی و نقد فرهنگ توصیفی دوزبانۀ فارسی به انگلیسی آواشناسی و واج‌شناسی نوشتۀ گلناز مدرسی قوامی است که در ۱۳۹۴ ش نشر علمی آن را به‌چاپ رسانید. این فرهنگ تاحدود زیادی نیاز علمی مخاطبان را در حوزۀ آشنایی با نظریه‌های غربیِ، ازجمله مکتب واج‌شناسی پراگ، واج‌شناسی زایشی معیار، واج‌شناسی طبیعی، واج‌شناسی خودواحد، واج‌شناسی وزنی، و ... که در آواشناسی و واج‌شناسی مطرح‌اند، برآورده می‌سازد. داده‌ها در نگارش این فرهنگ به شیوه‌های سنتی گردآوری شده‌اند و نویسنده از شیوه‌های نوین پیکره‌ای استفاده نکرده است. این فرهنگ از اصول کلی فرهنگ‌نویسی در کلان‌ساختار و خردساختار به‌درستی پیروی نمی‌کند و در مواردی چون نداشتن راه‌نمای تلفظی، اطلاعات کلی مدخل‌ها، متن توصیفی، شیوۀ ارجاع‌دهیِ درون‌متنی، ذکر مثال‌ها، و رعایت اصول نگارشی و ویرایشی نیازمند بازنگری و رفع کاستی‌هاست. هم‌چنین، لازم است که نویسنده در استفاده از منابع فرهنگ منابع جدیدتر و به‌روزشده را نیز مدنظر قرار دهد و اگر نویسنده بکوشد در ویراست‌های بعدی واژه‌ها و اصطلاحاتی را که در آثار زبان‌شناسان و دانشمندان اسلامی به‌کار می‌رفته است به این فرهنگ بیفزاید، اصطلاحات علمی و تاریخی آواشناسی و واج‌شناسی در زبان فارسی نیز به‌طورجامع‌ ثبت و ضبط می‌شود و حوزۀ کاربرد این فرهنگ گسترده‌تر خواهد شد.

پژوهشی زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی

بررسی و تحلیل زبان‌شناختی ـ ادبی ساختار مَثَل در اشعار قیصر امین‌پور

علی واسو جویباری؛ احمد رمضانی

دوره 19، شماره 6 ، شهریور 1398، صفحه 359-378

https://doi.org/10.30465/crtls.2019.4650

چکیده

در این مقاله نقش، جایگاه، و ساختار مَثَل در اشعار قیصر امین‌پور نقد و بررسی می‌شود. روش در این پژوهش توصیفی ــ تحلیلی است و گردآوری داده‌ها به‌شیوۀ کتاب‌خانه‌ای و مطالعۀ مجموعۀ اشعار قیصر امین‌پور انجام شده است. درادامه، ساختار مَثَل‌های شعر امین‌پور در دو حوزۀ زبانی و ادبی تحلیل شده است. او مَثَل‌ها را در چهار صورت مَثَل‌گونه، ... بیشتر

دوره 24 (1403)

دوره 23 (1402)

دوره 22 (1401)

دوره 21 (1400)

دوره 20 (1399)

دوره 19 (1398)

دوره 18 (1397)

دوره 17 (1396)

دوره 16 (1395)

دوره 15 (1394)

دوره 14 (1393)

دوره 13 (1392)

دوره 12 (1391)

دوره 11 (1390)

دوره 10 (1389)

دوره و شماره: دوره 19، شماره 6 - شماره پیاپی 70، شهریور 1398، صفحه 1-378

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده