نویسنده

• داود عمارتی مقدم

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه نیشابور

چکیده

نظریة نشانه‌شناسیِ گریماسی عمدتاً ازطریق نوشته­های دکتر حمیدرضا شعیری به فارسی‌زبانان معرفی شده است. این نظریه پیچیدگی­های خاصِ خود را دارد، اما شیوة معرفیِ این نظریه و مفاهیمِ بنیادین و مبانیِ روش‌شناختیِ آن در حوزة زبان فارسی به‌گونه‌ای بوده است که نه‌تنها به ایضاح این پیچیدگی ­ها نینجامیده، بلکه خود بر تعقید و ابهام این حوزه افزوده است. در مقالة حاضر، با تأکید بر آخرین کتاب شعیری در این زمینه، یعنی نشانه‌معناشناسیِ ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی (1395)، نشان داده خواهد شد که مهم‌ترین عوامل ابهام حاکم بر نوشته­های مؤلف درباب نشانه‌شناسیِ گریماسی، عبارت­اند از: 1. فقدان نگاه تاریخیِ مؤلف به نظریة نشانه‌شناسی، 2. آشفتگی در تعاریف، تقسیم‌بندی‌ها و کاربرد اصطلاحات، و 3. کاربرد معادل­های فارسیِ نارسا برای اصطلاحات فنیِ نظریة نشانه‌شناسیِ گریماسی. مقاله با این جمع­بندی به پایان خواهد رسید که مؤلف کتاب نتوانسته تصویر دقیقی از چگونگیِ کاربرد این نظریه و روش خاصِ آن در حوزة ادبیات به‌دست دهد و مقدماتی­ترین پرسش­هایی که هنگام کاربردِ نظریه و روشی خاص در بررسی و ارزیابیِ متون ادبی سر بر می­آورند نه در کتاب موردنقد و نه در هیچ‌یک از دیگر نوشته­های مؤلف پاسخ روشنی نگرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• نشانه‌شناسیِ گفتمانی
• گریماس
• نشانه‌معناشناسی
• کنش
• تنش

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Uncertainties of Semiotics (A Review of the Semio-Semantics of Literature: Towards the Theory and Method of Literary Discourse Analysis)

نویسنده [English]

• Davood Emarati Moghaddam

Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Neyshabur

چکیده [English]

The semiotics theory of Greimas is mainly introduced to Persian readers by Hamid Reza Sha'iri. This article attempts to prove that the presentation of this theory and the explanation of its foundational concepts and methodological bases, have only made it more complicated and difficult. This article examines Sha'iri's last book, namely The Semio-Semantics of Literature: Towards the Theory of Literary Discourse Analysis and some other writings of the author to show the causes of ambiguity which exist through them. The most important causes of ambiguity in what the author has written about Grimasian semiotics are: 1- The lack of historical approach to semiotics theory 2- Ambiguity of definitions, classifications and terms 3- using insufficient and sometimes wrong Persian substitutes for technical terms of Greimasian theory of semiotics. The article concludes that because of the aforementioned faults, the book cannot represent how the Greimasian semiotic concepts and methodology should be applied to the literary texts, and even the most elementary questions about the application of different methods in understanding and assessing literary texts, remain unanswered. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Discursive Semiotics
• Greimas
• Semio-Semantics
• Action
• Tension