نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه پژوهش ‌هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی دکتری تاریخ تحلیلی و تطبیقی هنر اسلامی، دانشگاه هنر تهران

چکیده

پژوهش‌گران حوزۀ مطالعات هنر اسلامی رویکردهای مختلفی را در این حوزه اتخاذ کرده‌اند و هریک نقطۀ اتکای خود را بر مفاهیمی متفاوت از دیگری قرار داده‌اند. از این ‌میان، رویکرد تاریخ‌گرایی بر دو مؤلفۀ بسترمندی و تفسیر استوار است. در این رویکرد، مرکز ثقل مطالعات منطبق است بر درک مفاهیم فرهنگی اشیا و آثار معماری در بستر زمانی و مکانی خاص تولید این آثار. ازاین‌رو، عوامل، ریشه‌‌ها، و بستر‌‌های تحقق هنر اسلامی به‌طور تاریخی و معنای آن به‌صورت تفسیری موردبررسی و مطالعه قرار می‌‌گیرند.برداشت‌های نادرست برخی از منتقدان دربارۀ رویکرد تاریخ‌گرایی در مطالعات هنر اسلامی موجب خلط مفهوم و اغتشاش معنایی در این رویکرد شده است. بنابراین، دغدغۀ اصلی این پژوهش ارائۀ تعریفی روشن از مفهوم تاریخ‌گرایی و روش‌شناسی آن ازطریق معرفی و نقد یکی از شاخص‌ترین آثار تألیف‌شده با این رویکرد است. کتاب معماری ایلخانی در نطنز، اثر شیلا بلر، نمونه‌ای قابل‌توجه از رویکرد تاریخ‌گرایی است که به‌لحاظ درک روش‌شناسی این‌گونه مطالعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Historicism in the Field of Islamic Art Studies: A Critique of the Book “The Ilkhanid Architecture in Natanz”

نویسندگان [English]

  • Alireza Taheri 1
  • Roya Zarifian 2

1 PhD Student, Comparative and Analytical History of Islamic Art, Tehran University of Art

2 PhD Student, Comparative and Analytical History of Islamic Art, Tehran University of Art

چکیده [English]

Different approaches were taken by scholars in the field of Islamic art studies, each placing their reliance on different concepts. In the meanwhile, historicism is based on two elements of embeddedness and interpretation. In this approach, the center of gravity of studies corresponds to understanding the cultural concepts of objects and the architectural works in the specific time and place embed of producing these works, hence the factors, roots, and embeds of the realization of Islamic art is historically studied and its meaning is investigated as interpretation . Some critics' misinterpretations about the historical approach to Islamic art studies led to the concept and semantic confusion in this approach, therefore, the present study mainly concerns about providing a clear definition of the concept of historicism and its methodology through introducing and criticizing one of the most prominent works written by this approach. The Book of "The Ilkhanid Shrine Complex at Natanz, Iran", written by Sheila Blair is a striking example of the historicism approach that is of particular importance in terms of the methodological understanding of such studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historicism
  • Islamic Art and Architecture
  • Ilkhanid Architecture
  • Natanz
اتینگهاوزن، ریچارد و الگ گرابار (1393)، هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ یعقوب آژند، چاپ دهم، تهران: نشر نی.
احمدیان، مهرداد (1386)، «مقدمه بر بحران تاریخ هنر»، گلستان هنر، ش 7، تهران: فرهنگستان هنر.
بلر، شیلا (1387الف)، معماری ایلخانی در نطنز: مجموعۀ مزار شیخ عبدالصمد، ترجمۀ ولی‌الله کاوسی، تهران: فرهنگستان هنر.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم (1387ب)، «سراب هنر اسلامی: تأملاتی در مطالعۀ حوزه‌ای سیال»، ترجمۀ فرزانه طاهری، باستان شناسی و تاریخ، ش 45، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رامین، علی (1390)، نظریه‌های فلسفی و جامعه‌شناختی در هنر، تهران: نشر نی.
سیم، استورات (1387)، «مارکسیسم و زیبایی‌شناسی»، در: مبانی جامعه‌شناسی هنر، ترجمۀ علی رامین، تهران: نشر نی.
نجیب‌اوغلو، گلرو (1389)، هندسه و تزئین در معماری اسلامی، ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه.
نوذری، حسینعلی (1387)، فلسفۀ تاریخ، روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری، تهران: طرح نو.
ورنویت، استیون (1385)، «ظهور و رشد باستان‌‌شناسی دوران اسلامی»، ترجمۀ پروین مقدم، گلستان هنر، ش 4. تهران: فرهنگستان هنر.