نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

تألیفات معاصر به‌عنوان کتب اعلام در معرفی چهره‌‌های ادبی و سبک آنان بسیار حائز اهمیت‌اند و برای پژوهش‌گران کتب مرجع محسوب می‌‌شوند. بنابراین، باید در محتوای خود به‌نحو شایانی مؤلفه‌‌های صوری و محتوایی لازم را گرد آورند. این جستار با خوانش یکی از آثار العشماوی، مطرح در حوزة نقد ادبی، درنظر دارد تا مؤلفه‌‌های شکلی و محتوایی کتاب أعلام الأدب العربی الحدیث واتجاهاتهم الفنیّة را بررسی کند و با روش توصیفی ـ تحلیلی کارآمدی این اثر را در حوزة کتب آموزشی ادبیات عربی روشن کند. باوجود دستاوردهای آن برپایة نگاه نقدی ویژة العشماوی در کاربست تجربة شخصی و تحلیل ذوقی در نقد ادبی و نیز شمولیت بحث در چهار حوزة مهم از ادبیات این کتاب ازلحاظ برخی نکات محتوایی و غالباً شکلی دچار نقیصه‌‌هایی است که مهم‌ترین آن قلت منابع و مآخذ، ضعف ارجاع‌‌دهی، و نداشتن جامعیت صوری به‌ویژه نداشتن منابع است. از‌این‌رو، نمی‌‌توان آن را مرجعی همه‌جانبه و درزمرة منابع اصلی برنامة آموزشی رشتة زبان و ادبیات عرب معرفی کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical Approach toward the Structural and Contextual Components of a'a'lam ala'db ala'rbi alhdith watjahathm alfniah

نویسنده [English]

  • fatemeh akhbarizadeh

Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Alzahra University

چکیده [English]

 Contemporary compositions as history of literature and biography books are very important in introducing literary figures and their literary styles and can be considered as reference books for researchers. Therefore, their contents should be readily compiled by the necessary structural and contextual components. This article, by reviewing these components in one of the works of Al-Ashmawi, a leading Egyptian professor in the field of literary critique, intends to carefully consider the form and content of the book a'a'lam ala'db ala'rbi alhdith watjahathm alfniah. In this regard, through descriptive-analytical method, it clarifies the effectiveness of this work as an educational book for Arabic literature students and researchers. Despite the achievements of this work on the basis of the special critical approach of Al-Ashmawi regarding the importance of personal experience and the chimerical analysis in literary criticism, as well as the discussion including four important areas of literature, this book has some deficiencies in the case of its structural and contextual components, the most important of which include the limited number of references, lack of referencing and lack of formal comprehensiveness, especially lack of having a list of references at the end of book; hence, it cannot be considered as a comprehensive reference among the main reference of Arabic language and literature curriculum.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Book Review
  • Education
  • A'a'lam ala'db ala'rbi alhdith watjahathm alfniah
  • Mohamed Zaki Al-Ashmawi
اسلامی، سیدحسین (1391)، اخلاق و آیین نقد کتاب، تهران: خانة کتاب.
بیانلو، علی (1397)، «نقدی بر کتاب النقد والناقدن فی الأدب العربی»، پژوهش‌‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 18، ش 4.
جحا، میشال خلیل (1999)، الشعر العربی الحدیث من أحمد شوقی إلی محمود درویش، بیروت: دارالعودة.
جماز، محمدعلی (2003)، معجم الادباء من العصر الجاهلی حتی سنة 2002م، بیروت: دارالکتب العلمیة.
دادخواه، حسن و سیده‌فاطمه سلیمی (1388)، «بررسی سبک ادبی در نمایش‌نامه‌‌های توفیق الحیکم»، نشریة ادب و زبان فارسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، ش 26.
روحانی، رضا (1395)، «تحلیل و نقد کتاب اصول و طبقهبندی نقد ادبی»، پژوهش‌‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌‌های علوم انسانی، س 16، ش 5.
سرفصل دروس بازنگری‌شدة دورة کارشناسی پیوستة رشتة زبان و ادبیات عربی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1389.
سرفصل تدوین‌شدة کارشناسی ارشد رشتة ادبیات عربی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سال 1395.
عبدی، صلاح‌الدین (1393)، «نقد و بررسی المدارس الادبیة و مذاهبها نوشتة یوسف عید»، پژوهش‌‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 14، ش 4.
العشماوی، محمد زکی (1991)، «شهادات النقاد»، مجلة فصول، ع 35 و 36.
العشماوی، محمد زکی (2000)، أعلام الأدب العربی الحدیث واتجاهاتهم الفنیة الشعر ـ المسرح ـ القصة ـ النقد الأدبی، الاسکندریه: دار المعرفة الجامعیة للطبع و النشر والتوزیع.
مرتاض، عبدالملک (1998)، فی نظریة الروایة بحث فی تقنیات السرد، کویت: عالم المعرفة.
المنصوری، علی‌جابر (2000)، النقد الأدبی الحدیث، عمان: دار عمار.
میراحمدی، سیدرضا (1396)، «بررسی و نقد کتاب الشعراء المحدثون»، پژوهش‌‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌‌های علوم انسانی، س 17، ش 1.
میرزایی، فرامرز و حسین ابویسانی (1393)، «تحلیل انتقادی کتاب الاتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، دورة 14، ش 33.
میرقادری، سیدفضل‌الله (1393)، «نقد و بررسی مناهج النقد الأدبی الحدیث: رؤیة إسلامیّة»، پژوهش‌‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، س 14، ش 4.
النادی، عادل (1994)، «مناقشة موعد الإذاعة 15/12/1993»، عالم الکتب ریاض.
 
Al-Ashmawi, Muhammad Zaki, (1991), Critics' Testimonials, Fosool Magazine, no. 35 - 36.
Al-Ashmawi, Muhammad Zaki, (2000), A'a'lam Ala'db Ala'rbi Alhdith Watjahathm Alfniah (Modern Arabic Literature and Artistic Trends) Poetry-Theater-Story-Literary Criticism, Alexandria: Dar Al Maarefah center for Printing, Publishing and Distribution.
Abdi, Salah Al-ddin (2015), Critical and Study Book, “literary School and Approach” of Joseph Eid, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol.14, no. 33.
Bayanlou, Ali (2018), “An Analysis of Salimiś Criticism and Critics in Arabic Literatur”, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol. 18, no. 4.
Dadkhah, Hassan and Seyedeh Fatemeh Salimi (2009), “Literary Style in Tawfiq Al-Hikim's Playwrights”, Journal of Literature and Persian Literature, Faculty of Literature and Humanities, vol. 26, no. 23.
Islami, Seyyed Hossein (2012), Ethics and Methods in the Book Revie, Tehran: Book House.
Juha, Michel Khalil (1999), Modern Arabic Poetry from Ahmed Shawki to Mahmoud Darwish, Beirut: Dar Al-Awda.
Jumaz, Muhammad Ali (2003), Dictionary of Literary Authors from the Ignorance Age until 2002, Beirut: The House of Scientific Books.
Al-Mansoori, Ali Jaber (2000), Modern Literary Criticism, Oman: Dar Ammar.
Mirahmadi, Sayyad Reza (2017), Book Review on “Alsho'ara al-Mohadathoon”, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol. 17, no. 1.
Mirghaderi, S. F. (2015), Criticsm and Study of “Manahej Al-Naghd Al-Adabi Al-Hadith: ru’ya Eslamiya”, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol. 14, no. 33.
Mirzayi, Faramarz & Hossein Abuyesani (2014), “Critical Analysis of the Book of Al-Tajaha'at va Al-Harkat Fi al-Shahr Al-Arabi Al-Hadith”, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol. 14, no. 33.
Murtaz, Abdulmalek (1998), Theory of Narrative Research in Narrative Technologies, Kuwait: Alam Al Maarefah.
Al-Nadi, Adel (1994), Discussion Broadcast date 15/12/1993, Riyadh World of Books.
Revised Course Syllabus of Undergraduate in Arabic Language and Literature, Approved by the Ministry of Science, Research and Technology in 2010.
Revised Course Syllabus of Undergraduate in Arabic Language and Literature, Approved by the Ministry of Science, Research and Technology in 2016.
Rouhani, Reza (2017), Book Review: “Principles and Classification of Literary Criticism”, Critical Studies in Texts and Programs of Human Sciences, vol. 16, no. 42.