نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی

3 استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه رازی

چکیده

لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی‌‌ سبک‌‌شناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهم‌‌ترین ابزارهای متون ادبی است که در یافته‌‌های ایدئولوژیک متن سهم به‌سزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل می‌‌دهد. نهج‌البلاغه، یکی از شاه‌کارهای بی‌‌نظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش عمده‌‌ای در ادبیات ملت‌‌ها داشته است. در همین زمینه گزینش واژگان در جاودانگی آن تأثیر درخورتوجهی دارند. جستار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با‌تکیه‌بر سبک‌‌شناسی لایه‌‌ای به‌منظور شناخت تفاوت‌‌های سبک واژگانی گفتار و نوشتار امام علی (ع) 15 خطبه و 15 نامة سیاسی، اجتماعی، و اخلاقی نهج‌البلاغه‌‌ را ازنظر لایة واژگانی تحلیل کرده است. نتایج این کاربست حاکی است که گزینش واژگان انتزاعی، نشانه‌‌دار، و ضمنی در خطبه‌‌ها در مقایسه با نامه‌‌ها بیش‌تر است و درمقابل بسامد بالای واژگان عینی، صریح، و بی‌‌نشان سبک نامه‌‌ها را علمی‌‌تر کرده است. گزینش واژگان در سبک گفتاری و نوشتاری نهج‌البلاغه‌‌ مستقیم از بافت موقعیتی کلام تأثیر پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparing the Lexical Layer Style Speeches and Letters of Nahj Al-balagha A Case Study of 15 Sermon and 15 Political, Social and Ethical Letters

نویسندگان [English]

  • norudin parvin 1
  • jahangir amiri 2
  • yahya marof 3

1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Shahid Mahalati Higher Education Complex

2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Razi University of Kermanshah

3 Professor of the Department of Arabic Language and Literature, Razi University

چکیده [English]

 
 Surface layer style of vocabulary of the language, which organizes the stylistic analysis, is of paramount importance because words are the most important tools of literary texts which have a considerable role in ideology. In fact, the selection and arrangement of special words make the unique and personal style of the writer. Nahj Al- balagha as one of the unique masterpieces of humanity after the Quran has played a key role in world literature. Undoubtedly, choice of words has a significant impact on immortality. Therefore, using a descriptive - analytic method, the present study aimed to compare the formal and colloquial features of 15 sermons with 15 social, political, and ethical letters from Nahj al-Balagha.  It aims to discover the moral and stylistic differences in spoken and written words of Imam Ali (AS), expressed through sensory and intellectual terms, expressed or implied, marked and unmarked to discover situational context. Findings indicate that the choice of abstract, marked or implied words in sermon is more than that of letters. In contrast, the high frequency of concrete, explicit, and unmarked has made the letter styles more scientific. Choice of words in spoken and written styles of Nahj al-Balagha has been directly influenced by situational context words.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stylistic Analysis of Layer
  • Review of Lexical Layer
  • Nahj al-Balagha
  • Contextual Discourse
آگدن، چارلز کی. (1392)، معنای معنا، مقدمه و تحلیل و ترجمه محمود فضیلت و مریم نویدی، تهران: زوار.
احمدی، بابک (1393)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
امینی، محمدرضا (1388)، «آستانة انتخاب مفهومی ضروری در بررسی تحولات ادبی و سبک‌شناسی»، مجلة شعرپژوهی، ش 2.
اناری بزچلوئی، ابراهیم و احمد امیدوار (1391)، «پژوهشی در تنوع واژگان شعری؛ مطالعة موردی؛ اشعار رهی معیری، هوشنگ ابتهاج، و فریدون مشیری»، پژوهش‌‌های نقد ادبی و سبک‌‌شناسی (علمیـ پژوهشی)، ش 2.
البستانی، محمود (1381)، مختصر تاریخ الادب العربی فی ضوء المنهج الاسلامی، تهران: سمت.
پورنامداریان، تقی (1381)، سفر در مه، تأملی در شعر احمد شاملو، تهران: نگاه.
حلمی، خلیل (1980)، الکلمة (دراسة لغویة معجمیة)، الاسکندریة: الهیئة المصریة للکتاب.
درپر، مریم (1393)، «سبک‌‌شناسی لایه‌‌ای: توصیف و تبیین بافت‌مند سبک نامة‌‌ شمارة 1 غزالی در دو لایة واژگان و بلاغت»، مجلة ادب‌پژوهی، ش 27.
سجودی، فرزان (1387)، نشانه‌‌شناسی کاربردی، تهران: قصه.
سیدان، الهام (1394)، «نشانه‌‌شناسی لایه‌‌ای رمزگان‌‌ها در داستان قرآنی خلقت آدم (ع) با تأکید بر کشف الاسرار میبدی»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌‌های ادبیـ قرآنی، س 3، ش 4.
صبحی، الصالح (1370)، فرهنگ نهج‌البلاغه، ترجمة مصطفی رحیمی‌‌نیا، تهران: اسلامی.
ضیف، شوقی (1376)، پژوهش ادبی، ترجمة عبدالله شریفی خجسته، تهران: علمی و فرهنگی.
طالبیان، یحیی (1378)، صور خیال در شعر شاعران سبک خراسانی، مؤسسة فرهنگی انتشاراتی عماد کرمانی.
علی‌بن ابی‌طالب (1386)، نهج‌البلاغه، ترجمة حجة‌الاسلام محمد دشتی، قم: سرور.
غیاثی، محمدتقی (1368)، درآمدی بر سبک‌‌شناسی ساختاری، تهران: شعلة اندیشه.
فتوحی، محمود (1391)، سبک‌‌شناسی، نظریه‌‌ها، رویکردها و روش‌‌ها، تهران: سخن.
کمال بشر (1969)، دراساتفیعلماللغة، مصر: دار المعارف.
لوریا، الکساندار (1368)، زبان‌شناخت، ترجمة حبیب‌الله قاسم‌‌زاده، ارومیه: انزلی.
متحدین، ژاله (1354)، «تکرار، ارزش صوتی و بلاغی آن»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد، س 11، ش 5.
مکاریک، ایرنا ریما (1393)، دانش‌‌نامة نظریه‌‌های ادبی معاصر، ترجمة مهراج مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
یارمحمدی، لطف‌‌الله (1383)، گفتمان‌‌شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس.
Bloomfield, L. (1933), Language, New York: Holt.
Perrine, Laurence (1988), “Literature: Poetry, The Elements of Poetry”, Southern Methodist University (Offset in Iran).
Traugott, E. and R. Dasher (2002), Regularity in Semantic Change, Cambride: Cambridge University Press.