نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تاریخ ایران، پژوهش‌گر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دکترای تاریخ ایران، دانشیار پژوهشکده علوم تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در قرن پنجم هجری، گسترة سلسلۀ سلجوقیان فراتر از مرزهای ایران کنونی را در بر می‌گرفت وآنان موجب پیوند تاریخ ایران با قلمروهای همسایه شد‌ند. ازاین‌رو، بررسی تاریخ این سلسله از اهمیت دوچندان برخوردار است. در همین راستا، اثر سلجوقیان از آغاز تا فرجام، نوشتة ابوالقاسم فروزانی، در هفده فصل، تلاشی درجهت بررسی تمام جنبه‌های حکومت سلجوقی است. پرسشی که در این خصوص مطرح می‌شود این‌ است که نویسنده تا چه‌اندازه براساس اهداف تألیف این کتاب مبنی‌بر ارائة متنِ درسی توانسته جنبه‌های مختلف حکومت سلجوقی را تحلیل و تبیین کند. بنابراین، در این مقاله با رویکرد انتقادی، شیوۀ تحلیلی و روایی کتاب بررسی شده است. براساس پژوهش صوت‌گرفته می‌توان به این یافته‌ها اشاره کرد؛ به‌رغم موضوعات متنوعی که این اثر دربارۀ سلسلۀ سلجوقیان پوشش می‌دهد، به‌خصوص وجه تمدنی و فرهنگی که از مزایای مهم آن است، شیوة روایی در این اثر نمود غالب دارد، به‌گونه‌ای‌که درجایگاه کتاب‌ آموزشی دانشگاهی فهم تحلیلی دورۀ سلجوقیان براساس آن دشوار خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique and Review on the Book “Seljuks from the Beginning to the End”

نویسندگان [English]

  • behzad asghari 1
  • Nayereh Dalir 2

1 PhD in Iran History, Researcher of the Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

2 Associate Professor in Iran History, Department of Historical Sciences, Researcher of the Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

In the fifth century AH, the Seljuk dynasty extended beyond the borders of the present-day Iran, and they linked the history of Iran with neighboring territories. Therefore, the study of the history of this dynasty is very pivotal. In this regard, the work of "Seljuks from the Beginning to the End" by Abolghasem Forouzani in seventeen chapters is an attempt to examine all aspects of the Seljuk government. The question that arises is to what extent the author has been able to analyze and explain the various aspects of the Seljuk government based on the publication objectivesof this textbook. Therefore, in this article, the critical and analytical approaches and the book validity are investigated. According to the conducted research, various relevant findings can be pointed out. Despite the variety of topics covered by this work on the Seljuk dynasty, it is a highly valid resource, especially in regard to the civilization and cultural aspect, which are considered among its most significant advantages. However, the application of the narration method in this work is majorly prevalent. Being used as an academic textbook, it will therefore be difficult to make an analytical understanding of the Seljuk era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seljuks
  • Narrative History
  • Political Developments
  • Textbook
ابن‌اثیر، عزالدین‌ بن علی (1351)، الکامل، ترجمۀ علی هاشمی حائری، ج 17، تهران: علمی.
اشپولر، برتولد (1349)، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمۀ جواد فلاطوری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
اشپولر، برتولد و دیگران (1385)، ترکان در ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: مولی.
باسورث و دیگران (1366)، تاریخ ایران کمبریج؛ از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ترجمة حسن انوشه، ج 5، تهران: امیرکبیر.
بنداری اصفهانی (1356)، تاریخ سلسلة سلجوقی، ترجمة محمدحسین جلیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
حلمی، احمد کمال‌الدین (1390)، دولت سلجوقیان، ترجمۀ عبدالله ناصری‌ طاهری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
خواندمیر، غیاث‌الدین ‌بن همام (1355)، دستور الوزراء؛ شامل احوال وزرای اسلام تا انقراض تیموریان، تصحیح سعید نفیسی، تهران: اقبال.
دلیر، نیره و عاطفه کاظمی‌ مجرد (1395)، «علوم عقلی در عصر سلجوقی؛ بررسی و تحلیل جامعة آماری دانشمندان»، مجلۀ تاریخ و تمدن اسلامی، س 12، ش 24.
ستارزاده، ملیحه (1395)، سلجوقیان (431-590)، تهران: سمت.
عقیلی، سیف‌الدین حاجی‌ بن ‌نظام (1364)، آثار الوزراء، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموی، تهران: اطلاعات.
فخرمدبر، محمد بن ‌منصور (1346)، آداب ‌الحرب و الشجاعه، تصحیح احمد سهیلی ‌خوانساری، تهران: اقبال.
فروزانی، سیدابوالقاسم (1394)، سلجوقیان از آغاز تا فرجام، تهران: سمت.
کلوزنر، کارلا (1363)، دیوان‌سالاری در عهد سلجوقی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: امیرکبیر.
لمبتون، آن (1386)، تداوم و تحول در تاریخ میانة ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
یوسفی‌فر، شهرام (1386)، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورۀ سلجوقیان، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
یوسفی‌فر، شهرام (1390)، شهر و روستا در سده‌های میانۀ تاریخ ایران،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یوسفی‌فر، شهرام و صابره آزاده (1390)، «منصب رئیس در شهرهای دورۀ سلجوقی و پیوستگی‌های محلی و اجتماعی آنان»، مطالعات تاریخ فرهنگی، س 2، ش 8.