نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکترای زبان و ادبیات فارسی

چکیده

کتاب حقیقة‌الحدیقة: گزینش و گزارش از تمام باب‌های حدیقة‌الحقیقة سنایی غزنوی، تألیف حمیرا زمردی، به‌قصد فراهم‌آوردن منتخبی از حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی به‌هم‌راه توضیحاتی فراهم آمده است. آیا این کتاب در رسیدن به هدف خود، که آشنایی دانشجویان و خوانندگان ادبیات فارسی با این اثر بسیار مهم ادب فارسی است، موفق بوده است؟ نویسندۀ این مقاله برای بررسی این کتاب به منابعی نظیر فرهنگ‌های فارسی، اصل متن حدیقةالحقیقة، آن دسته از متون قدیمی فارسی که حکایت‌های مشترکی با متن حدیقه دارد، و کتاب‌های تفسیر و حدیث مراجعه کرده است تا میزان درستی و نادرستی متن و تعلیقات این کتاب را مشخص کند. در این ارزیابی ایرادهای چندی به‌نظر رسید که می‌توان برخی از آن‌ها را چنین برشمرد: اشتباه‌های چاپی، نگارشی، و ویرایشی فراوانی به این کتاب راه یافته است، نقل بسیاری از ابیات سنایی به‌درستی صورت نگرفته است، آیات و احادیث و عبارات عربی در تعلیقات به‌صورت اشتباه ضبط و ترجمه شده است، برای برخی از ابیات سنایی غزنوی معنی نادرستی نوشته شده است، و بسیاری از نکات ادبی متن بدون توضیح باقی مانده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Book Haqiqat-ol Hadiqat: Selections & Selections & Excerpts of All Chapters of Sanai Ghaznavis Hadiqat-ol Haqiqat

نویسنده [English]

  • Ahmad Behnami

Assistant Professor, Academy of Persian Language and Literature

چکیده [English]

Haqiqat-ol Hadiqat: Selections & Excerpts of All Chapters of Sanai Ghaznavis Hadiqat-ol Haqiqat” is a book compiled by Homeira Zomorodi, with the aim of providing a selection from “Sanai Ghaznavis Hadiqat-ol Haqiqat” book and related commentary. Was the book successful in achieving its purpose of familiarizing Persian literature readers and students with this significant Persian literary work? In order to evaluate the text accuracy, the author refers to valid sources such as Persian dictionaries, the original text of Sana’i Ghaznavi’s book, old Persian texts sharing common anecdotes with the original text, and commentaries and explications. As a result of such evaluation, few shortcomings have been found, some of which can be cited as various writing, editing, and printing-related flaws in the text, and the citations of verses in many cases are incorrect. In several instances, there are also inaccurate interpretations of verses, incorrect presentation of anecdotes and allusions origins, and flawed translation of cited Arabic phrases. Also, many verses are left unexplained.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadiqa-ol Haqiqah
  • Sanai Ghaznavi
  • Haqiqat_ol Hadiqa
  • Persian Poem
قرآن کریم.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1376)، روض الجنان و روح الجنان، تصحیح محمدمهدی ناصح و محمدجعفر یاحقی، مشهد: آستان قدس رضوی.
اربلی، علی بن عیسی (1381 ق)، کشف الغمّة فی معرفة الائمة، تصحیح هاشم رسولی محلاتی، تبریز: بنی‌هاشمی.
ترجمة تفسیر طبری (1393)، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: دانشگاه تهران.
حلبی، علی‌اصغر (1387)، گزیدۀ حدیقةالحقیقة، تهران: دانشگاه پیام نور.
دو بلوا، فرانسوا (1382)، برزوی طبیب و منشأ کلیله و دمنه، ترجمۀ سیدصادق سجادی، تهران: طهوری.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامۀ دهخدا، تهران: زوار.
زمردی، حمیرا (1393)، حقیقةالحدیقة: گزینش و گزارش از تمام باب‌های حدیقةالحقیقة سنایی غزنوی، تهران: میترا.
سالمیان، غلامرضا (1386)، کتاب‌شناسی توصیفی سنایی غزنوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
سعادت، اسماعیل (1388)، دانش‌نامۀ زبان و ادب فارسی، به‌سرپرستی اسماعیل سعادت، ج 3، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
سنایی غزنوی، مجدود بن آدم (1359)، حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة، تصحیح و تحشیۀ مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری (1375)، قصص قرآن مجید: برگرفته از تفسیر سورآبادی، به‌اهتمام یحیی مهدوی، تهران: خوارزمی.
شاد، محمدپادشاه (1336)، فرهنگ آنندراج، زیرنظر محمد دبیرسیاقی، تهران: کتاب‌خانۀ خیام.
طبری، محمد بن جریر (1415 ق)، المسترشد فی امامة علی بن ابی طالب، تصحیح احمد محمودی، قم: کوشانپور.
قمی، علی بن ابراهیم (1363)، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب.
کریمی، امیربانو (1376)، خلاصۀ حدیقۀ سنایی غزنوی با شرح ابیات، تهران: زوار.
لیثی، علی بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، تصحیح حسین حسنی بیرجندی، قم: دارالحدیث.
مایل هروی، نجیب (1369)، نقد و تصحیح متون: مراحل نسخه‌شناسی و شیوه‌های تصحیح نسخه‌های فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
مدرس رضوی، محمدتقی (بی‌تا)، تعلیقات حدیقةالحقیقة، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی علمی.
معین، محمد (1381)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (1376)، مثنوی معنوی، با تصحیح و پیش‌گفتار عبدالکریم سروش، تهران: علمی و فرهنگی.
نجف‌قلی میرزا (1915)، درّة نجفی، بمبئی: مطبعۀ مظفری.
نظام‌الملک، حسن بن علی (1395)، سیرالملوک، به‌اهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.