نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات ترکی استانبولی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

قزاق‌ها که در سال ۱۴۶۵ میلادی از جامعۀ ترکان جدا شده بودند تا زمان استیلای روس‌ها هویت مستقل داشتند و بعد از استقلال هم جغرافیای گستردۀ آسیای میانه را در دست گرفتند. اما می‌دانیم که این جغرافیای گسترده بخشی از جغرافیای فرهنگی ایران است. بنابراین، سیر تاریخی تفکر و ادبیات در این دیار لازمۀ کنکاش محافل علمی ایران است. درنتیجه، برای نیل به این هدف در این مقاله کتاب تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران تألیف پروفسور اسلام چمنی را مورد نقد و بررسی قرار داده‌‌ایم. در این نقد و بررسی به ویژگی‌‌های مثبت کتاب، از قبیل ارائۀ اطلاعات مختصر دربارۀ تاریخ و فرهنگ قزاق، دوره‌‌های مختلف ادبیات قزاق به‌خصوص ادبیات دورۀ خفقان استالینی و نحوۀ مبارزۀ روشن‌فکران قزاق با استبداد استالینی، و در رأس آن‌‌ها به سیر تفکر و فرهنگ قزاقی اشاره خواهیم کرد. به‌‌خصوص چهره‌‌های شاخص و تأثیرگذار قزاق را از قبیل آبای قونانبای ‌‌اوغلو، شاه‌‌کریم، مختار آویزوف، و ... معرفی خواهیم کرد. هم‌چنین، به برخی ایرادهای کتاب از قبیل تکرار مطالب و بیان احساساتی برخی مطالب و ضعف صفحه‌‌آرایی و ویرایش کتاب اشاره خواهیم کرد. این کتاب در دانستن نحوه و زمان تأثیرگذاری فرهنگ و ادبیات ایران در آن مناطق بسیار حائز اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Review of the Book of Kazakh History and Literature Survey and Analysis of Historical and Literary Links with Iran

نویسنده [English]

  • Behruz Bekbabayi

Assistant Professor of Istanbul Turkish Language and Literature and a member of the Faculty of Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The Cossacks, who had were separated from Turkic society in 1465 and had independent identities until Russian domination, also gained extensive geography in Central Asia after independence. But, we know that this vast geography is part of Iran’s cultural geography. Consequently, the historical process of thought and literature in this field is necessary for the investigation of Iranian scientific circles. As a result, in order to achieve this goal, we reviewed the book “Kazakh History and LiteratureSurvey and Analysis of Historical and Literary Links with Iran” by Islam Zhemeni. In this review, we will mention the positive features of the book, such as providing brief information on the history and culture of the Kazakhs, the various periods of Kazakh literature, especially the literature of the Stalin era, and the way in which the Cossack intellectuals struggled with Stalin’s despotism at the head of them in the process of Kazakh culture and thinking. Particularly, we will refer to the most influential Kazakh indicators, such as Abai Qunanbayoglu, Shahkarim, Mokhtar Avesov, and so on. We will also look at some of the flaws in the book, such as repetition and the emotional content of some of the content and the weakness of the book’s layout and editing. This book is very important in knowing the way and time of the influence of Iranian culture and literature in those areas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kazakh History
  • Kazakh Literature
  • Alash Period
  • Abai
  • Mokhtar Avesov
  • Iran-Kazakhstan Links
  • Russian Colonialism
چمنی، اسلام (2000)، طراز در آیینۀ شعر فارسی، آلماتی: زرده.
چمنی، اسلام (2014)، تصحیح تاریخ رشیدی تألیف میرزا محمد حیدر دوغلات، طراز: دانشگاه دولتی طراز.
چمنی، اسلام (2017)، تاریخ و ادبیات قزاق: بررسی و تحلیل پیوندهای تاریخی و ادبی با ایران، آلماتی: نورلو عالم.
خالقی مطلق، جلال (1393)، شاهنامۀ ابوالقاسم فردوسی، دورۀ دوجلدی، به اهتمام و پیرایش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.
فریدون جنیدی (1387)، تصحیح شاهنامه، 6 ج، تهران: بنیاد نیشابور.
مهدی قریب (1386)، شاهنامۀ فردوسی، 2 ج، تهران: دوستان.
مهدی قریب و محمدعلی بهبودی (1374)، شاهنامۀ فردوسی هم‌راه با مقدمه و واژه‌‌نامه، تهران: توس.
 
Avezov, Muhtar (2011), Ensiklopedi, Almaty: Atamura.
Başgöz, İlhan (1992), “Giriş”, Sibirya'dan Bir Masal Anası, (Çev. İ. Başgöz), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Baytursunoglu, Ahmet (2003), Adebiyatshenasi, Almaty: Atamura.
Berdybai, Rahmanqul (2005), Hamase-Khazaneye Millet, Nasher-e Panj Jeldi, Almaty: Qazyqurt.
Çobanoğlu, Özkul (2010), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, 5. Baskı, Ankara: Akçağ.
Dorson, M. Richard (1972), “Introduction: Concepts of Folklore and Folklife Studies”, Folklore and Folklife, R. M. Dorson (ed.), Chicago: The University of Chicago Press.
Gündoğdu, Abdullah and Orhan Üçler Bulduk (2000), Genel Türk Tarihi, Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
Magavin, Mukhtar (1992), Adebiyat Düreye Khanat Qazaq, Almaty: Ana tili.
Magavin, Mukhtar and Mardan Baydildaev (1989), Nagmehaye Penj Qarn, Almaty: Jazushi.
Ögel, Bahaeddin (2014), Türk Mitolojisi I, II, 5. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Qudaiberdioglu, Shahkarim (2008), Ansiklopedi, Semey: Üniversite Semey.
Qunanbaioglu, Abai (2004), Majmueye Kamel Asar, Almaty: Jazushi.
Suinsheliev, Huseyiali (1989), Adebiyati Qazaq Beyne Qurun 8-18, Almaty: Maktab.