نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشگاه مازندران،

چکیده

در میان هنرهای دوران اسلامی سفال‌گری یکی از متنوع‌ترین و جذاب‌ترین هنرها به‌شمار می‌آید و همواره موردتوجه باستان‌شناسان و پژوهش‌گران هنر اسلامی قرار داشته است. ازهمین‌رو، کتاب‌های تخصصی و کاتالوگ‌های زیادی به زبان‌های مختلف دربارۀ این هنر و معرفی انواع و شیوه‌های آن به چاپ رسیده است که بسیاری از آن‌ها براساس آثار مجموعه‌های خصوصی یا موزه‌ها تهیه و تنظیم شده‌اند. در نوشتار پیش‌رو ترجمۀ یکی از این کتاب‌ها بررسی و نقد می‌شود که درواقع یک جلد از مجموعه‌ای چندجلدی است که به معرفی آثار هنری اسلامی موجود در مجموعۀ ناصر خلیلی اختصاص یافته است. بررسی دقیقِ ترجمۀ کتاب، که با عنوان سفال اسلامی به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد که این اثر باوجود کیفیت ظاهری درخور توجهِ چاپ و روانی نسبی متن در برخی بخش‌ها، در زمینۀ ترجمه و ویرایش کاستی‌ها و ضعف‌هایی جدی دارد. ازجمله مهم‌ترینِ این ضعف‌ها می‌توان به اشکال‌های جدی و پرتعداد در ضبط اسامی خاص، به‌ویژه نام‌های جغرافیایی و محوطه‌های باستانی، ناآشنایی مترجم با اصطلاحات و واژگان تخصصی سفال و هنر اسلامی، اشتباه‌ها و ابهام‌ها در ترجمه، و درنهایت، توضیح‌های جهت‌دار و پراشتباه ویراستار اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of Islamic Potteries

نویسنده [English]

  • Morteza Ataei

Assistant Professor, Department of Archaeology, University of Mazandaran

چکیده [English]

Among the arts of the Islamic era, pottery is one of the most diverse and attractive arts, which has always been considered by archaeologists and Islamic art researchers. Therefore, many specialized books and catalogs have been published in various languages about this art and its introduction in a variety of ways, many of which have been compiled based on the works of a private collection or museum. The present paper seeks to review the translation of one of these books, which is actually a volume of a multi-volume collection dedicated to the introduction of Islamic artworks in Nasser Khalili collection. A careful review of the translation of the mentioned book, which has been published under the title of "Islamic Pottery", indicates that this work, despite its remarkable print quality and the fluency of the text in some parts, has some serious deficiencies and weaknesses in its translation and edition. From among the most significant weaknesses, serious and numerous problems in recording proper nouns, especially the geographical names and the names of ancient sites, the translator’s unfamiliarity with the technical terms and vocabulary of Islamic pottery and art, errors and ambiguities in translation, and ultimately the editor’s biased and erroneous explanations can be mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Pottery
  • Islamic Art
  • Naser Khalili Collection
  • Islamic Archaeology
  • Mahnaz Haeri
  • Naser Pourpirar
جوینی، عطاملک (1385)، تاریخ جهانگشاى جوینى‏، ج 1، به‌کوشش محمد قزوینی، تهران: دنیای کتاب.
رحمتی آرات، رشید (1386)، «بالِغ /بالق (بالیق، بالیغ، بالغ، بالق)»، دانش‌نامۀ جهان اسلام، ج 2، تهران: بنیاد دایرۀالمعارف اسلامی.
گروبه، ارنست جی. (1384)، سفال اسلامی، ترجمۀ فرناز حائری، ویراستار فارسی ناصر پورپیرار، جلد هفتم از گزیدۀ ده‌جلدی مجموعۀ هنر اسلامی، گردآوری ناصر خلیلی، تهران: کارنگ.
نیستانی، جواد و زهره روح‌فر (1390)، ساخت لعاب زرین‌فام در ایران براساس مطالعات تاریخی و پژوهش‌های آزمایشگاهی، تهران: آرمان‌شهر.
یزدی، شرف‌الدین علی (1387)، ظفرنامه، ج 2، به‌کوشش سیدسعید میرمحمد صادق و عبدالحسین نوایى، تهران: کتاب‌خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شوراى اسلامى‏.
Blair, Sh. S. and J. M. Bloom (2003), “The Mirage of Islamic Art: Reflections on the Study of an Unwieldy Field”, The Art Bulletin, vol. 85, no. 1.
Golombek, L., R. Mason and G. Bailey (1996), Tamerlane’s Tableware: A new Approach to the Chinoiserie Ceramics of Fifteenth and Sixteenth Century Iran, California: Mazda Publisher in Association and Royal Ontario Museum.
Grube, E. J. (1994), Cobalt and Luster, The First Centuries of Islamic Pottery, New York: The Nour Foundation In Association With Azi Muth Editions and Oxford University Press Inc.
Mason, R. (2004), Shine Like the Sun: Lustre-Painted and Associated Pottery from the Medieval Middle East, California: Mazda Publishers.
Mason, R. B. (1997), “Review: Cobalt and Lustre and the Publication of Islamic Ceramics”, Arts Orientalis, vol. XXVII.
Priestman, S. M. N. (2013), A Quantitative Archaeological Analysis of Ceramic Exchange in the Persian Gulf and Western Indian Ocean, AD c.400-1275, Ph.D Thesis, School of Humanities, University of Southampton.
Soucek, P. P. (2004- 2005), “Review: Cobalt and Lustre: The First Centuries of Islamic Pottery, vol. 9, The Nasser D. Khalili Collection of Islamic Art”, Studies in the Decorative Arts, vol. 12, no. 1.
Watson, O. (1985), Persian Lustre Ware, London: Faber and Faber.
Watson, O. (1997), “Review: The Nasser D. Khalili Collection of Islamic Art, vol. IX: Cobalt and Lustre: The First Centuries of Islamic Pottery”, Art History, vol. 20, no. 2.