نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار تاریخ فرهنگی، عضو هیئت ‌علمی پژوهشکدة تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

خوانش فرهنگی ـ اجتماعی یکی از مهم‌‌ترین رویکردهای تاریخ فرهنگی است که در کتابِ درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران بر آن تأکید شده است. در این نوشتار، بررسی روش‌شناسی و محتوای متن اثر یادشده با این پرسش آغاز می‌شود که بهره‌‌گیری از رویکرد گفتمانی در تاریخ فرهنگی بدن چه تأثیری در نگاه مؤلفان کتاب و خوانش آنان از منابع و رخدادهای تاریخ ایران داشته و ضعف‌ها و قوت‌های آن کدام است؟ با به‌کارگیری رویکرد انتقادی و تحلیل تاریخی، می‌‌توان دستاورد بحث را چنین برشمرد: تلاش برای صورت‌‌بندی جدیدی از تاریخ ایران، ارائة تفسیری متفاوت از فهم تاریخ، برجسته‌‌سازی رویکرد جامعه‌شناختی و مطالعات فرهنگی بدن، تفسیر پوشش به‌مثابة امر فرهنگی، سیاسی و دینی، و بهره‌‌گیری از منابع ادبی و مصور با هدف تقویت رویکرد تاریخ اجتماعی ـ فرهنگی. اما نگاه جهان‌شمول و جزئی‌نگر، درنتیجة غلبة رویکرد کل‌‌نگرانه و نظریه‌محور در متن اثر، دچار خدشه است و می‌‌توان داده‌های تاریخی متعددی را مطرح کرد که استنتاج مؤلفان کتاب را با چالش مواجه کند. ازسوی‌دیگر، تقسیم‌بندی‌های چهارگانه از ادوار تاریخی ایران به عصر امپراتوری، عصر مشروطیت، عصر مدرنیته، و عصر دین در فصول مختلف، اشکال جدی دارد و با ادوار تاریخ ایران چندان منطبق نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Turning from the Body as a Theological Matter to a Socio-cultural Approach to It A Study on Cultural History of Body in Iran”

نویسنده [English]

  • Mohammad Amir Ahmadzadeh

Assistant Professor of Cultural History, Faculty Member of Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

Socio-cultural reading is one of the most important approaches in cultural history, which is highlighted in the book "An Introduction to the Cultural History of the Body in Iran". In this article, the methodology and content of the text begin with the question of how the use of discourse approach in the cultural history of the body has an impact on the authors of the book and their reading of the sources and events of Iranian history and to find out its strengths and weaknesses. By using a critical approach and historical analysis, the discussion can be achieved in an attempt to formulate a new history of Iran, provide a different interpretation of the understanding of history, highlight the sociological approach and cultural studies of the body, interpret the cover as cultural, political and religious mentioned the use of literary and illustrated sources with the aim of strengthening the socio-cultural history approach. However, the universal and detailed view as a result of the dominance of the holistic and theory-based approach in the text of the work is impaired, and several historical data can be presented that challenge the inference of the authors of the book. On the other hand, the four divisions of the historical periods of Iran into the imperial era, the constitutional era, the modern era, and the religious era in different seasons have serious problems and do not correspond to the periods of Iranian history.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural History
  • Body Sociology
  • Critical Approach
  • Contemporary Iran
اباذری، یوسف و نفیسه حمیدی (1387)، جامعه‌شناسی بدن و پاره‌‌ای مناقشات، پژوهش زنان، دورة 6، ش 4.
براینت، و. ن. (1354)، تاریخ قرون وسطی، ترجمة اسماعیل دولتشاهی، تهران: دانشگاه تربیت معلم.
برک، پیتر (1389)، تاریخ فرهنگی چیست؟،ترجمة نعمت‌الله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: پژوهشکدة تاریخ اسلام.
بوردیو، پیر (1390)، تمایز، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
تاسک، پطر (1377)، سیر تحول عکاسی، تألیف و ترجمة محمد ستاری، تهران: سمت.
دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1379)، میشل فوکو: فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمة حسین بشیریه، تهران: نی.
ذکایی، محمدسعید و مریم امن‌پور (1392)، درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، تهران: تیسا.
رحمدل، غلامرضا و سهیلا فرهنگی (1387)، «ﭘﮋوهش‌‌های ﻣﻴﺎن‌‌رﺷﺘﻪای در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ادب ﻓﺎرﺳﻲ»، فصل‌نامة پژوهش‌های ادبی، س 5، ش 21.
ساروخانی، باقر (1377)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
طهماسب‌پور، محمدرضا (1381)، ناصرالدین، شاه عکاس، تهران: تاریخ ایران.
فلاندن، اوژن (1356)، سفرنامه، ترجمة حسین نورصادقی، تهران: اشراقی.
فوکو، میشل (1378)، مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
گیدنز، آنتونی (1377)، جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
لش، اسکات (1383)، جامعه‌شناسی پست‌مدرنیسم، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: مرکز.
لطفی، نقی و محمدعلی علیزاده (1392)، تاریخ تحولات اروپا در قرون جدید، تهران: سمت.
لو بروتون، داوید (1392)، جامعه‌شناسی بدن، ترجمة ناصر فکوهی، تهران: ثالث.
مجلسی، محمدباقر (1380)، حلیة المتقین، تهران: هجرت.
میرزایی، حسین (1393)، درآمدی بر روش‌شناسی مطالعات فرهنگی، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
وارن، جیمز (1396)، مواجهه با مرگ، ترجمة محمدعمار مفید، تهران: مولی.
یزدخواستی، بهجت (1387)، «مفهوم بدن در اندیشة فلسفی مرلوپونتی و چالش‌‌های نظری در قرائت جامعه‌‌شناختی آن»، مجلة معرفت، ش 126.
 
Nettleton, Sarah and Jonathan Watson (1998), The Body in Everyday Life, London and New York: Routledge.