نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مهدی صفایی‌قلاتی

استادیار زبان‌شناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، ایران

چکیده

تمهیدات یلمزلف شرحی است از نظریة صوری و پیچیدة «تحلیل بنیادی» که ادعای آن تبیین شناخت آدمی به‌طور کل درقالب یک نظام محاسباتی جامع است. مترجم فارسی از عهدة بزرگ‌ترین چالش در ترجمة این اثر، یعنی انتخاب برابرنهادهای فارسی برای انبوه اصطلاحات تخصصی آن، به‌خوبی برآمده است. مسئلة اصلی در نقد محتوایی اثر ادعای مترجم در پیش‌گفتار کتاب است که تلویحاً نظریة «تحلیل بنیادی» را نظریه‌ای دارای قابلیت‌های بالقوه برای تبیین معرفت زبانی در زبان‌شناسی امروز توصیف می‌کند. در خوانشی از نظریة یلمزلف در سایة انگارة شناختی کانت آشکار می‌شود که بنیادکردن «ضرورت پیشینی» بر «ساختار» نقصان اساسی مشترک در بنیان نظری رویکرد‌های صورت‌گرا، ازجمله نظریة «تحلیل بنیادی» یلمزلف، است و همین امر باعث شده است که نظریة یلمزلف نه‌تنها نتواند در تبیین «معرفتی خودبسنده» به‌توفیق برسد، بلکه به نقیض خود یعنی نظریه‌ای «متعالی» بدل شده، با خردگرایی پیوند خورده، و از چالش‌های پیش‌روی نظریه‌های عینیت‌گرا در امان نمانده است. از همین‌روست که «تحلیل بنیادی» یلمزلف کماکان در سایة نظریه‌های مبتنی‌بر واقع‌گرایی تجربی در رویکردهای شناختی جدید به‌حاشیه رفته است‌ و در آیندة زبان‌شناسی نیز احتمالاً جایگاهی استوار نخواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

• یلمزلف
• گلوسم‌شناسی
• ساختار
• صورت‌گرایی
• عقل محض

موضوعات

• زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی

عنوان مقاله [English]

A Critique of Pure Linguistic Reason: Kantian Remarks on Prolegomena to a Theory of Language

نویسنده [English]

• Mehdi Safaie-Qalati

Assistant Profrssor of Linguistics, English Department, Chabahar Maritime University (CMU)

چکیده [English]

Prolegomena to a Theory of Language, the main work of Louis Hjelmslev, is an account of his “Glossematics” which is a complex formal theory about the nature of linguistic knowledge and the structure of human understanding in general. The current paper starts with a brief evaluation of a newly released Persian translation of this work; the problem triggering a hermeneutic interpretation of Hjelmslev’s theory in the light of Kant’s “pure reason” in the second part of the current paper is a claim about the potentials of “Glossematics” to be revived as an operational theory of linguistic epistemology in the current mainstream of Linguistics. I have shown that, like any other structural theory of human understanding, basing the “necessity” of the formal propositions of “Glossematics” on the notion of “structure” is the theory’s Achilles heel making this initially intended “self-contained” theory change into a paradoxically “transcendental” epistemology. This transcendence in turn, puts Glossematics in the same boat with Nativist epistemological schools, which are all vulnerable to similar challenges. In conclusion, Hjelmslev’s theory of “Glossematics” is shown to be another “Objectivist” theory that is ruled out by the current findings in Cognitive Sciences.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Glossematics
• Hjelmslev
• Structure
• Formalism
• Pure Reason