نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور

2 استادیار مدیریت، دانشگاه پیام نور

3 استادیار علوم سیاسی، دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

«آنا زلکینا» در کتاب جنبش‌های اسلامی در قفقاز شمالی (دراصل با عنوان در جست‌وجوی خدا و آزادی؛ واکنش صوفیان به پیش‌روی روسیه در قفقاز شمالی) به رابطة حوزة اندیشه‌‌ها و گسترة واقعیت‌ها به‌ویژه این موضوع می‌پردازد ‌که دین چگونه می‌تواند ارزش‌ها، نظام اجتماعی، و فرهنگ حقوقی جامعه را دگرگون کند. توجه ویژة کتاب به تأثیر حلقه‌ای عرفانی، سیاسی، و تاریخی است که با هدف مطالعة قفقاز در آستانة حملة روس‌ها تهیه و تدوین شده است. در این مقاله، ضمن مطالعة بخش‌های مختلف کتاب و محتوای آن، فحوای کلام زلکینا از بحث دربارة تصوف در روسیه بررسی شده و با بیان ‌ضعف‌ها و کاستی‌های محتوایی کتاب، نقاط‌ قوت آن و فصول بدیعش نیز معرفی شده است. اشکالات ترجمه‌ای کتاب نیز در بخش نقد شکلی در پایان این نوشته آمده است. روش مطالعاتی مقاله اسنادی و مراجعه به منابع کتاب‌خانه‌ای است. نتیجه‌گیری مقاله نشان می‌دهد که رویکرد سیاسیِ هویتِ فرهنگی مسلمانان منطقة قفقاز تصوف را به‌مثابة بستر مقاومت مسلمانان آسیای مرکزی و قفقاز دربرابر حاکمان مستبد و ضد دین به‌کار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique of the Book Islamic Movement at North Caucasus

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Motahare Hoseyni 1
  • Fatemeh Eidi 2
  • Razieh Mousavyfar 3

1 Assistant Professor of Political Science, Payame Noor University, Iran

2 Assistant Professor, Payame Noor University, Iran

3 Assistant Professor of Political Science, Hakim Sabzevari University, Iran

چکیده [English]

Anna Zelkina in her book,  entitled “Islamic Movement at North  Caucasus”, the original name of which is “In Quest for God and Freedom: The Sufi Response to the Russian Advance in the North Caucasus”, printed in London, discusses the relation between ideas and reality, especially how a religion can challenge values, social system, and cultural laws of a society. She especially attends to the effects of a mystical, political, and historical phenomenon which acted when Russian troops attacked Caucasus about 300 years ago. In this article, we study different parts of her book and discuss her view of Sufism. We also debate contextual poverty and potency of the book and introduce all the seasons of her book. As far as the structure critique is concerned, we have discussed the translational problems. The methodology of the article is documentary especially with library sources. The conclusion shows that by political view to cultural identity of Caucasian Muslims, Sufism is a way for staying in front of despotic and irreligious rulers, like Russian ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Caucasian Sufism
  • Qaderieh
  • Sheikh Mansur
  • Gamzet beig
  • Imam Shamil
  • Political Naqshbandieh
امیدوارنیا، محمدجواد (1373)، «نقشبندیه و نقش آن در آسیای مرکزی و چین»، فصل‌نامة مطالعات روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز، س 3، ش 6.
انصاری، قاسم (1379)، مبانی عرفان و تصوف، تهران: طهوری.
آینة پژوهش (1390)، «تازه‌‌های نگارش و نشر»، س 22، ش 5..
 <http://jap.isca.ac.ir/article_715_fe0f50d113cbd3d19ed419717e33ab0d.pdf>
بنیگسن، الکساندر و اندرسن ویمبوش (1378)، صوفیان و کمیسرها، ترجمة افسانه منفرد، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
تر هار، یوهان گ. ی. (1384)، «اهمیت مرشد در طریقت نقشبندی»، در: میراث تصوف، لئونارد لِویزُن (ویراستار)، ترجمة مجدالدین کیوانی، ج 2، تهران: مرکز.
حسینی، سیده‌مطهره (1391 الف)، مسلمانان روسیه، تهران: ابرار معاصر.
حسینی، سیده‌مطهره (1391ب)، «هویت سه‌گانة تاتارها؛ اسلامی، تاتار و روس»، فصل‌نامة سیاست، ش 4.دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه (1386)، ازبکستان، تهران.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1362)، ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
زعیمی، خدیجه (1387)، «تصوف در آسیای میانه، قدرت میانه‌رو یا مهرة سیاسی؟» فصل‌نامة پژوهش‌های منطقه‌ای، پیش‌شمارۀ 1.
زلکینا، آنا (1390)، جنبش‌های اسلامی در قفقاز شمالی؛ در جست‌وجوی خدا و آزادی، واکنش‌‌های صوفیان به پیش‌روی روسیه در قفقاز شمالی، ترجمة الهه کولایی و محمدکاظم شجاعی، تهران: علم.
طاهری، سیدمهدی و سیدسعید هاشمی‌نسب (1388)، «تصوف در آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه»، فصل‌نامة پژوهش‌های منطقه‌ای، ش 2.
فلاحتی موحد، مریم (1387)، «تصوف»، دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی، به‌سرپرستی محمدکاظم موسوی بجنوردی، ج 15.
فی، برایان (1383)، پارادایم‌شناسی علوم انسانی، ترجمة دکتر مرتضی مردیها، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
گراس، جو آن (1384)، «سطوت و کرامت؛ تأملاتی در داستان‌های کرامات خواجه عبیدالله احرار»، در: میراث تصوف، لئونارد لِویزُن (ویراستار)، ترجمة مجدالدین کیوانی، ج 1، تهران: نشر مرکز.
محمدی وایقانی، کاظم (1380)، بایزید بسطامی، تهران: طرح نو.
منفرد، افسانه و کاوه بیات (1374)، چچن‌ها در گذر تاریخ، تهران: دائرۀ‌المعارف اسلامی.
مینوی، مجتبی (1363)، احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی، تهران: طهوری.
نوربخش، جواد (1381)، پیران خراسان، دفتر 6، تهران: یلدا قلم.
نوشاهی، عارف (1380)، احوال و سخنان خواجه عبیدالله احرار (806-895 ق ) مشتمل‌بر ملفوظات احرار به تحریر میر عبدالاول نیشابوری، ملفوظات احرار (مجموعه دیگر)، رقعات احرار، خوارق عادات احرار تألیف مولانا شیخ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
Bell, Imogen (ed.) (2003), The Territories of the Russian Federation 2003, London and NewYork: Euroupa Publication, Taylor & Francis Group, 4thedition.
Geertz, C. (1973), The Interpretation of Cultures, Nwe York: Basic Books.
Mnatsakanyan, Alexander (2007), “Do Chechens Want War?”, in: Tania Lokshina et al., Chenchnya Inside Out, Moscow: Demos centre,.
Seely, Robert (2004), Russo-Chechen Conflict, 1800-2000, a Deadly Embarace, London and New York: Frank Cass.
Zelkina, Anna (1006), “Islam and Society in Chechnia: from the Late Eighteenth to the Mid-Nineteenth Century”, Journal of Islamic Studies, vol. 7, no. 2.
Zelkina, Anna (2000), In Quest for God and Freedom; Sufi Responses to the Russian Advance in the North Caucasus, London: Hurts & Co.
Zelkina, Anna (2002), The Chechens: A Handbook, New York: Routledge and Curzon .
Zelkina, Anna (1993), “Islam and Politics in the North Caucasus”, Journal of Religion, State, and Society, vol. 21.
Zelkina, Anna (2000), “The ‘Vahabism’ of Northern Caucasus vis-à-vis State and Society: The Case of Dagestan”, in: Moshe Gammer, The Caspian Region, vol. 2, The Caucasus, Taylor & Francis.
Zelkina, Anna (2008), “Islam in the Post-Soviet Caucasus: Legal, Social, and Political Aspects”, <www.soas.ac.uk/cccac/events/13jun2008-conference-islam-in-the-post-soviet-caucasus-legal-social-and-political-aspects.html>.