نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی سمت، رشتۀ برنامه‌ریزی درسی

چکیده

کتاب درسی از ابزارهای مهم آموزش است. بنابراین دقت در چگونگی طراحی، تدوین، و نشر آن ضروری است. ازجمله تألیفات دربارۀ چگونگی طراحی و تألیف کتب درسی پژوهش و نگارش کتاب درسی است که محققان، مؤلفان، و دست‌اندرکاران تألیف کتب درسی می‌توانند از آن بهره ببرند. در این مقاله این کتاب با استفاده از روش پژوهش کاوش‌گری فلسفی انتقادی نقد می‌شود. اهمیت این کتاب در انعکاس طیف گسترده‌ای از پژوهش‌های کتاب درسی در جهان، پژوهش‌محوربودن آن، و بررسی مباحث اساسی است. از مزایای این کتاب می‌توان به استفاده از ابزارهای مختلف برای فهم بیش‌تر مطالب ازجمله نمودار، جدول، مناسب‌بودن نوع قلم، و اندازۀ آن‌ اشاره کرد. کاستی‌های آن نیز شامل نارسایی در نظم منطقی مطالب، عدم‌ تشریح و توضیح کافی برخی مفاهیم، طراحی نامناسب و تضاد رنگ‌ها، حاشیۀ نامناسب، و عدم ‌جذابیت است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of Research and Writing Textbook

نویسنده [English]

  • Mohammad Armand

Associate Professor in Curriculum Studies, Research Institute for Research & Development in Humanities

چکیده [English]

Textbooks are one of the most important teaching tools. Therefore, it is necessary to be very careful about how they are designed and edited. Works on textbook design and authoring have been published, one of which is textbook research and writing that can be used by scholars, authors, and textbook contributors. In this article, this book has been criticized, using a critical philosophical research. The importance of this book in reflecting the wide range of textbook research in the world, its being research-oriented, and addressing fundamental issues are among the advantages.  The benefits of this book include the use of various tools to understand more about the contents, such as charts and tables, and the type of letters and their size. Its disadvantages include failure to rationalize the content and misinterpretation of some concepts, lack of proper design and contrast of colors, and inappropriate margins and unattractiveness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Textbook
  • Textbook Research
  • Textbook Review
  • Textbook Evaluation
  • Textbook Writing
آرمند، محمد و حسن ملکی (1391)، مقدمه‌ای بر شیوۀ طراحی و تألیف کتب درسی دانشگاهی، تهران: سمت.
جانفشان، کامران (۱۳۹۷)، «ارزیابی کتاب انگلیسی پایۀ اول متوسطه دورۀ دوم براساس چک‌لیست از دیدگاه‌‌ دبیران انگلیسی شهر کرمانشاه»، جستارهای زبانی، ش ۹.
رضوانی، رضا و طیبه امیری (۱۳۹۲)، «تحلیل محتوای کتب آموزش زبان انگلیسی منتخب دانشگاهی از نظر میزان توجه به هوش‌های چندگانه»، ره‌یافتی نو در مدیریت آموزشی، ش 4.
شورت، ادموند سی. (1387)، روش‌شناسی مطالعات برنامة درسی، ترجمۀ محمود مهر‌محمدی و همکاران، تهران: سمت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
لپیونکا، مری آلن (1391)، نحوۀ نگارش و تهیۀ کتاب درسی دانشگاهی، ترجمۀ گروه مترجمان، تهران: سمت.
مهرابی، مانوش (۱۳۹۱)، طراحی الگوی مطلوب کتاب درسی دانشگاهی باز و از راه دور و مقایسۀ کتاب‌های درسی دانشگاه پیام نور با آن، رسالۀ دکتری، دانشگاه پیام نور، تهران: دانشکدۀ علوم انسانی مرکز تهران.
میک، یان (1393)، پژوهش و نگارش کتاب درسی، ترجمۀ شهروز مرادزاده و رامین گلشایی، تهران: سمت.
نوریان، محمد (۱۳۹۳)، «روش‌های ارزش‌یابی کتاب‌های درسی دانشگاهی، مزایا و محدودیت‌ها»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش ۳۳.
هاگرسون، نلسون ال. (1387)، «کاوش‌گری فلسفی: نقد توسّعی»، ترجمۀ محمدجعفر پاک‌سرشت، در: روش‌شناسی مطالعات برنامة درسی، تهران: سمت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
 
Chambliss, M. and R. Calfee (1998), Textbooks for Learning: Nurturing Children’s Minds, Oxford: Blackwell.
Driscoll, M. P., M. Moallem, W. Dick, and E. Kirby (1994), “How does the Textbook Contribute to Learning in a Middle School Science Class?”, Contemporary Educational Psychology, vol. 19.
Gautschi, P. (2018), Ideas and Concepts for Using Textbooks in the Context of Teaching and Leaming in the Social Sciences and Humanities Economic and Educational Choices, Washington.
Haynes, A. (2001), Writing Successful Textbooks, London: A & C Black Publishers.
Haynes, A. (2010), Writing Successful Academic Books, Cambridge: Cambridge University Press.
Honig, B. (1991), “California's Experience with Textbook Improvement”, Textbooks in American Society, Politics, Policy and Pedagogy, P. G. Altbach, G. P. Kelly, H. G. Petrie, an L. Weis. (eds.), New York: Sate University of New York Press.
Horsley, M. and K. Laws (1995), “Resources for Learning: The Publishing Industry and Educational Practice, Implications for Teacher Educators”, ATEA the 25, Conference in Sydney.
Ivić, I., A. Pešikan, and S. Antić (2013), Textbook Quality: A Guide to Textbook Standards, Göttingen: V & R Unipress.
Johnsen, E. (1993), Textbooks in the Kaleidoscope: A Critical Survey of Literature and Research on Educational Texts, Oslo: Scandinavian Press.
Marsden, W. (2001), The School Textbook: Geography, History and Social Studies, London: Woburn Press.
Medina, B. Lopez (2019), Language Teaching, 10:11-17 09Developing a CLIL Textbook Evaluation Checklist.
Newton, D. (1990), Teaching with Text, London: Kogan Page.
Pingel, F. (1999), UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision, Paris.
Sikorová, Z. J. Mikk et al. (2017), Teachers' Perspective, RELP, TATT. 71. Evaluating Textbooks as Teacher's Activity
Stinner, A. (1995), “Science Textbooks: Their Present Role and Future form”, in:, Learning Science in the Schools: Research Reforming Practice, S. M. Glynn, R. Duit (eds.) Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Unesco BE. YA Widodo, H. P. (2008), Textbook Analysis on College Academic Writing.