نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکترای برنامه‌ریزی درسی و عضو پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و دبیر گروه علوم تربیتی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هدف پژوهش حاضر نقد کتاب برنامۀ درسی در دورۀ متوسطه است. بنابراین از ترکیبی از روش‌های مرور انتقادی کتاب، کاوش‌گری فلسفی انتقادی، و نقادی آموزشی استفاده شده است. کتاب مذکور تألیف فرج‌الهی و طالبی است که دانشگاه پیام‌نور در سال 1393 آن را منتشر کرده است. ابزار نقد اثر مذکور چک‌لیست نقد کتب‌ درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم‌ انسانی است. برای تحلیل اطلاعات نیز از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. براساس یافته‌ها، نقاط قوت کتاب شامل جامعیت صوری، حروف‌نگاری، کیفیت چاپ و صحافی، سازواری با مبانی و اصول دینی و اسلامی، به‌کارگیری ابزارهای علمی، معادل‌سازی، و کاربرد اصطلاحات تخصصی است. کاستی‌های اثر نیز طرح جلد نامناسب، نیاز به ویرایش علمی و ادبی، نظم و انسجام کلی و درون‌فصلی نامناسب، ابهام در منابع، نداشتن تحلیل علمی، نداشتن نوآوری و جدیدنبودن محتوا، سازوارنبودن محتوای اثر با مبانی و پیش‌فرض‌های حوزۀ معرفتی «برنامۀ درسی»، و عدم‌پوشش سرفصل‌های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the Book Curriculum in Secondary School

نویسنده [English]

  • Seyyed Mohammad Hossein Hosseini

*PhD of Curriculum Studies, Member of the Research Institute of Education (RIE) and Secretary of the Educational Sciences Group of the Iranian Council for Reviewing Books and Texts in Humanities, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to criticize the book entitled “Curriculum in Secondary School”. Therefore, a combination of a critical book review, critical philosophical inquiry, and critical educational criticism methods was used. The case of this study was the book written by Farajollahi and Talebi and published in 2014 by the Payam Noor University Press. The tool of criticism of the mentioned book is a checklist (form) of The Iranian Council for Reviewing Books and Texts the Humanities. Qualitative content analysis was also used for data analysis. According to the findings, the strengths of the book include apparent comprehensiveness, typography, the quality of printing and binding, the content congruence with the principles and Foundations of religion and Islam, the use of scientific tools, and equivalence and application of specialized terms. Shortcomings of this book include: Inappropriate cover design, need for scientific and literary editing, inappropriate overall and intra-section coherence, resource ambiguity, lack of scientific analysis, no innovation and no new content, the inconsistency of book’s content with the foundations and presuppositions of the curriculum area and non-Coverage of the approved syllabus of Ministry of Science, Research and Technology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum
  • Secondary School
  • Farajollahi
  • Talebi
  • Payam Noor University
اکرمی، سیدکاظم و سیدمحمدحسین حسینی (1386)، «مقایسۀ نقش معلمان در نظام‌های برنامه‌ریزی درسی متمرکز و غیرمتمرکز»، تهران: پژوهشگاه مطالعات‌ آموزش و پرورش.
بابان‌آبادی، فرشته، حسن‌رضا زین‌آبادی، و بیژن عبدالهی (1396)، «ارزیابی کیفیت یک کتاب مطرح در رشتۀ مدیریت آموزشی از منظر دانشجویان تحصیلات تکمیلی»، مجموعهمقالات اولیۀ همایش ملی نقد، تهران.
بارون، تی. ای. (1387)، «نقادی و خبرگی آموزشی»، ترجمۀ علیرضا کیامنش، در: برنامۀ درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، تهران: سمت.
حسینی، سیدمحمدحسین (1391)، ارزش‌یابی برنامۀ درسی (قصدشده) تعلیمات اسلامی دورۀ ابتدایی براساس ملاک‌های راه‌نمای برنامۀ ‌درسی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش، تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
حسینی، سیدمحمدحسین (1392)، آسیب‌شناسی اجرای روش‌های فعال تدریس و ارائۀ راه‌کارهای مناسب برای بهبود و ارتقای آن در استان آذربایجان غربی، آذربایجان غربی: ادارۀ کل آموزش و پرورش.
حسینی، سیدمحمدحسین و معصومه مطّور (1391)، «نقدی بر کتاب‌های درسی دانشگاهی رشتۀ علوم تربیتی در ایران»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 26.
رضی، احمد (1388)، «شاخص‌های ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی دانشگاهی»، سخن سمت، ش 21.
سیلور، جی. گالن، ویلیام ام. الکساندر، و آرتور جی. لوئیس (1376)، برنامه‌ریزی درسی برای تدریس و یادگیری بهتر، ترجمۀ غلامرضا خوی‌نژاد، مشهد: به‌نشر.
شعبانی، حسن (1381)، مهارت‌های آموزش و پرورش، تهران: سمت.
صفوی، امان‌الله (1382)، روش‌ها و فنون تدریس، تهران: معاصر.
فتحی‌ واجارگاه،‌ کورش و محرم آقازاده (1385)، راه‌نمای تألیف کتاب‌های درسی، تهران: آییژ.
فتحی واجارگاه، کورش (1386)، اصول برنامه‌ریزی درسی، تهران: ایران‌زمین.
فرج‌الهی، مهران و سعید طالبی (1393)، برنامۀ درسی دورۀ متوسطه، تهران: پیام‌نور.
قراگوزلو فرهاد، زهرا (1396)، نقد و ارزیابی کتاب‌های درسی دانشگاهی رشتۀ علوم ارتباطات در ایران براساس معیارهای مطلوب کتاب درسی دانشگاهی، پایان‌نامۀ کارشناسـی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب.
کلاین، ام. فرانسیس (1393)، «الگوهای طراحی برنامۀ درسی»، ترجمۀ محمود مهرمحمدی، در: برنامۀ درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، تهران: سمت.
مهرمحمدی، محمود (1367)، «الگوهای طراحی برنامه‌ریزی درسی»، فصل‌نامۀ تعلیم و تربیت، ش 15 و 16.
مهرمحمدی، محمود (1393)، «برنامۀ درسی به عنوان محصول»، تهران: دانش‌نامۀ ایرانی برنامۀ درسی.
مهرمحمدی، محمود و دیگران (1387)، برنامۀ درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، تهران: سمت.
میلر، جی. پی. (1394)، نظریه‌های برنامۀ درسی، ترجمۀ محمود مهرمحمدی، تهران: سمت.
نیکلس، ادری و هاوارد نیکلس (1368)، برنامه‌ریزی درسی (راه‌نمای عملی)، ترجمۀ داریوش دهقان، تهران: قدیانی.
ویلیز، جی. (1381)، «ارزش‌یابی کیفی»، ترجمۀ علیرضا کیامنش، در: برنامۀ درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، مشهد: به‌نشر.
هاگرسون، نلسون ال. (1387)، «کاوش‌گری فلسفی: نقد توسّعی»، ترجمۀ محمدجعفر پاک‌سرشت، در: روش‌شناسی مطالعات برنامة درسی، ترجمۀ محمود مهر‌محمدی و دیگران، تهران: سمت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
 
Charalambous, A. C. (2011), The Role and Use of Course Books in EFL, (Master’s thesis in ELT), Retrieved from: <http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED524247.pdf>.
Gringarten, H. and R. Fernández-Calienes (2014), “How to Write and Publish a Book Review in a Marketing Journal”, Strategic Management Review, vol. 8, no. 1.
Johnston, S. (1990), “Understanding Curriculum Decision-Making through Teacher Images”, Journal of Curriculum Studies, vol. 22, no. 5.
Joseph, P. B. (ed.) (2011), Cultures of Curriculum, Routledge.
Laketa, S. and D. Drakulić (2015), “Quality of Lessons in Traditional and Electronic Textbooks”, Interdisciplinary Description of Complex Systems, vol. 13, no. 1.
Lee, S. M. (2013), “The Development of Evaluation Theories for Foreign Language Textbooks”, Journal of Pan-Pacific Association of Applied Linguistics, vol. 17, no. 2.
Mahmood, K., M. Z. Iqbal, and M. Saeed (2009), “Textbook Evaluation through Quality Indicators: The Case of Pakistan”, Bulletin of Education and Research, vol. 31, no. 2.
McKernan, J. (2008), Curriculum Action Research. A Handbook of Methods and Resources for the Reflective Practitioner, London: Kogan Page.
Mukundan, J. (2014), “Evaluation of Malaysian Primary English Language Textbooks”, Advances in Language and Literary Studies, vol. 5, no. 5.
Penner-Williams, J. (2010), “Formal Curriculum”, in: Encyclopedia of Curriculum Studies, United States of America: SAGE Publications Ltd.
Pingel, F. (2010), UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision, Unesco.
Shaban, R. (2015), “A Guide to Writing Book Reviews”, Australasian Journal of Paramedicine, vol. 4, no. 3.
Sikorova, Z. (2011), “The Role of Textbooks in Lower Secondary Schools in the Czech Republic”, IARTEM e-Journal, vol. 4, no. 2.
Smith, K. G. (NA), “How to Write a Book Review”, Retrived in 2019 from:
<http://www.sats.edu.za/userfiles/Smith,Howtodoabookreview.pdf>.
Unesco International Bureau of Education (IBE) (2013), Glossary of Curriculum Terminology, Geneva: Unesco IBE.
Van den Akker, J., K. Gravemeijer, S. McKenney , and N. Nieveen (eds.), (2006), Educational Design Research, Routledge.
Wilson, L. O. (2005), “What Are the Types of Curriculum?”, Retrieved in 2017 from: