نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان‌شناسی رایانشی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

دستور وابستگی یکی ‎از دستورهای صورت‌گراست که براساس وابستگی بین عناصر واژگانی یک جمله بنا نهاده شده ‎است. این وابستگیها مبتنی‌بر ظرفیت واژگان است. بنابراین، بازنمایی معنایی واژه‎ها در چهارچوب ظرفیت ستون‌فقرات این دستور است. مقالۀ حاضر براساس سه رأس مطالب به بررسی و نقد کتاب دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی می‌پردازد. ابتدا مروری مختصر بر فصل‌های کتاب ارائه می‌شود. سپس به تحلیل و ارزیابی اثر پرداخته و نقاط ضعف و قوت کتاب از زوایای مختلف بررسی می‌شود. در این بخش از نظر اصطلاح‌شناسی و بیان مفاهیم نکاتی مطرح می‌شود. ازآن‌جاکه دستور وابستگی جزء دستورهای زایشی نیست، مقایسه‌ای بین دستور وابستگی و ساخت سازهای انجام شده ‌است تا درک محتوا برای خواننده‌ای آسان شود که پیش‌زمینۀ دستور زایشی دارد و از تشویش ذهن وی درمورد برخی مفاهیم پایه‎ای بکاهد. درانتها، درمورد چگونگی توسعۀ دستور وابستگی در این کتاب نکات و پیش‌نهادهایی ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Review of the Book Entitled Persian Grammar based on the Autonomous Theory in Dependency Grammar

نویسنده [English]

  • Masood Ghayoomi

Assistant Proffessor in Computational Linguistics, Faculty member at the Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

The dependency grammar is one of the grammar formalisms that is originated according to the dependency relations of lexical elements in a sentence. This dependency is based on the valence of the lexicon; therefore, in this formalism the semantic representation of the words as valence is the backbone of the grammar. The current paper reviews the book entitled “Persian Grammar based on the Autonomous Theory in Dependency Grammar” according to three major contents. Firstly, the chapters of the book are briefly overviewed. Then, the book’s content is evaluated and analyzed and the weak and strong points of the book are studied from different perspectives. In this section, some suggestions are provided for the terminology and expressed concepts. Since dependency grammar does not belong to generative grammar, a comparison is made between the dependency and phrase structure grammar formalisms to understand the content better and to ease the mind of the reader with the generative grammar background about the basic concepts of the dependency grammar. At the end, suggestions are provided to extend the dependency grammar in the book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grammar Formalism
  • Dependency Grammar
  • Persian Language
  • Autonomous Theory
  • Omid Tabibzadeh
باطنی، محمدرضا (۱۳۴۸)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
صادقی، علی‏اشرف و دیگران (1392)، «نشست نقد و بررسی کتاب دستور زبان فارسی»، کتاب ماه ادبیات، ش 77.
طبیب‌زاده، امید (۱۳۸۵)، ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریۀ دستور وابستگی، تهران: نشر مرکز.
طبیب‌زاده، امید (1391)، دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی، تهران: نشر مرکز.
غلامعلی‌زاده، خسرو (۱۳۷۴)، ساخت زبان فارسی، تهران: احیاءکتاب.
قیومی، مسعود (۱۳۹۵)، «بررسی مقایسه‌ای تأثیر برچسب‌زنی مقوله‌های دستوری بر تجزیه در پردازش خودکار زبان فارسی»، پردازش علایم و داده‌ها، ش ۱۳.
لازار، ژیلبر (۱۳۸۴)، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمۀ مهستی بحرینی، توضیحات و حواشی هرمز میلانیان، تهران: هرمز.
ماهوتیان، شهرزاد (۱۳۷۸)، دستور زبان فارسی از دیدگاه رده‌شناسی، ترجمۀ مهدی سمایی، تهران: نشر مرکز.
مشکوۀ‌الدینی، مهدی (۱۳۷۹)، دستور زبان فارسی برپایۀ نظریۀ گشتاری، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
هدایتی خوش‌کلام، منوچهر (1390)، «دستور زبان فارسی و میرزا حبیب اصفهانی»، گیلان ما، ش 43.
 
Ajdukiewicz, K. (1935), “Die Syntaktische Konnexität”, Studia Philosophica, no. 1.
Bloomfield, L. (1933), Language, Chicago: The University of Chicago Press.
Chomsky, N. (1957), Syntactic Structures, Mouton (Hague), Berlin.
Clarck, S. W. (1847), The Science of the English Language, A Practical Grammar; in Which Words, Phrases, and Sentences are Classified According to Their Offices, and Their Relation to Each Other, Illustrated by a Complete System of Diagrams, NewYork and Cincinnati: A. S. Barnes & Co. and Derby, Bradley & Co.
De Saussure, F. (1916), Cours de Linguistique Générale, Lausanne, Paris: Payot.
Gazdar, G. et al. (1985), Generalized Phrase Structure Grammar, Harvard: University Press.
Ghayoomi, M. (2012), “Bootstrapping the Development of an HPSG-Based Treebank for Persian”, Linguistic Issues in Language Technology, vol. 7, no. 19.
Ghayoomi, M. (2012), From HPSG-based Persian Treebanking to Parsing: Machine Learning for Data Annotation, PhD Dissertation, Freie Universität Berlin.
Ghayoomi, M. and O. Moradiannasab (2012), “The Effect of Treebank Annotation Granularity on Parsing: A Comparative Study”, in: Proceedings of the 11th International Workshop on Treebanks and Linguistic Theories.
Ghayoomi, M., and J. Kuhn (2014), “Converting an HPSG-based Treebank into its Parallel Dependency-Based Treebank”, in: Proceedings of the 9th International Conference on Language Resources and Evaluation, Iceland: Reykjavik.
Harris, Z. S. (1951), Methods in Structural Linguistics, Chicago: University of Press.
Hays, D. (1960), “Grouping and Dependency Theories”, in: National Symposium on Machine Translation, NewYork: Englewood Cliffs.
Hays, D. (1964), “Dependency Theory: A Formalism and Some Observations,” Language, vol. 40, no. 4.
Jones, W. (1771), Kitāb-i Shakaristān dar Naḥvī-i Zabān-i Pārsī (A Grammar of the Persian Language), London: W. and J. Richardson.
Joshi, A. K. (1985), Tree Adjoining Grammars: How Much Context Sensitivity is Required to Provide Reasonable Structural Descriptions?, Cambridge: University of Press.
Kahane, S., A. Nasr, and O. Rambow (1998), “Pseudo-Projectivity: A Polynomially Parsable Non-Projective Dependency Grammar”, in: Proceedings of the 36th Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics and the 17th International Conference on Computational Linguistics, Montreal, Qubec, Canada: Association for Computational Linguistics.
Kaplan, R. M. and J. Bresnan (1982), “Lexical Functional Grammar: A Formal System for Grammatical Representation”, in: The Mental Representation of Grammatical Relations, Cambridge, MA: MIT Press.
Kern, F. (1883), Zur Methodik des Deutschen Unterrichts, Berlin: Nicolai.
Kruijff, G.-J. M. (2001), A Categorial-Modal Logical Architecture of Informativity: Dependency Grammar Logic and Information Structure, PhD Dissertation, Charles University.
Lecerf, Y. (1960), “Programme des Conflits, Modele des Conflits”, `Bulletin Bimestriel de l’ATALA 1 (4), 1 (5).
Lehmann, S. et al. (1996), “TSNLP Test Suites for Natural Language Processing”, in: Proceedings of the 16th Conference on Computational Linguistics, vol. 2.
Maier, W. and S. Kübler (2013), “Are All Commas Equal? Detecting Coordination in the Penn Treebank”, in: Proceedings of The Twelfth Workshop on Treebanks and Linguistic Theories (TLT12), Bulgaria: Sofia.
Mazziotta, N. and S. Kahane (2017), “To What Extent is Immediate Constituency Analysis Dependency-Based? A Survey of Foundational Texts”, in: Proceedings of the Fourth International Conferece on Dependency Linguistics (Depling 2017), Pisa, Italy.
Mel'cuk, I. A. (1988), Dependency Syntax: Theory and Practice, State University of NewYork, Albany.
Pollard, C. J. and I. A. Sag (1994), Head-Driven Phrase Structure Grammar, Chicago: University of Press.
Rasooli, M. S., M. Kouhestani, and A. Moloodi (2013), “Development of a Persian Syntactic Dependency Treebank”, in: Proceedings of the HLT Conference of the NAACL, Atlanta, Georgia.
Robinson, J. J. (1970), “A Dependency-Based Transformational Grammar,” in: Actes du Xme Congrès International des Linguistes (Bucareste, 1967), Bucharest.
Sangati, F. (2012), Decomposing and Regenerating Syntactic Trees, PhD Dissetation, Universiteit van Amsterdam.
Seraji, M., B. Megyesi, and J. Nivre (2012), “Bootstrapping a Persian Dependency Treebank”, Linguistic Issues in Language Technology, no. 7.
Sleator, D. and D. Temperley (1993), “Parsing English with a Link Grammar”, in: Proceedings of the Third International Workshop on Parsing Technologies, Belgium: Association for Computation Linguistics.
Tesnière, L. (1953), Esquisse d'une Syntaxe Structurale, Paris: Librairie C. Klincksieck.
Tesnière, L. (1959), Éléments de Syntaxe Structurale, Paris: Librairie C. Klincksieck.
Tesnière, L. (1980), Grundzüge der Strukturalen Syntax, Ulrich Engel (trans.), Stuttgart: Klett-Cotta.
Wells, R. S. (1947), “Immediate Constituents”, Language, vol. 23, no. 2.
Wundt, W. M. (1904), Völkerpsychologie: eine Untersuchung der Entwicklungsgesetze von Sprache, Mythus und Sitte, Leipzig: Wilhelm Engelmann.