نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر

چکیده

این کتاب به بررسی موضوع مهمی از موضوعات عرصۀ نقد، درخصوص ژانرهای ادبی ازجمله کارکردهای ارتباطی، به‌‌منزلۀ ویژگی مکمل انواع ادبی پرداخته است. مؤلف کتاب، بسمه عروس، این مفهوم و پیوندش با مقامه و نیز میزان هم‌سانی آن با خوانش ارتباطی را موردمطالعه قرار داده است. ارزش ادبی مقامات و جایگاه برتر آن در مقایسه با سایر متون منثور را می‌توان از جملۀ دلایل انتخاب آن به‌‌مثابۀ مادۀ اولیۀ پژوهش یاد کرد. نویسندۀ کتاب برآن است که بُعد ارتباطی متفاوتی ضمن ژانرهای ادبی متداخل را به‌وسیلۀ مطالعۀ کتاب النمر و الثعلب سهل‌بن هارون بررسی کند؛ همان‌گونه‌که مؤلف مقامات «بدیع‌الزمان همذانی» و «ابوالقاسم حریری» را محور پژوهش قرار داده بود. این مقاله براساس رویکرد توصیفی ‌ـ تحلیلی خواهان بازبینی و نقد کتاب یادشده به‌منظور جلی‌ساختن اهمیت آن است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این کتاب سعی در عیان‌کردن کارکردهای ارتباطی موجود در ژانرهای ادبی و میزان تأثیرگذاری آن در تغییر نگرش به ژانرها و هم‌چنین نقش آن در روند ارتباط‌مندی است. بسمه عروس نیز به‌منظور اجرای دیدگاه‌های نقدی جدید و قدیم و باهدف رونمایی از نقش بارز ارتباطی در خوانش متون منثور به ژانر مقامه، که حاوی راندمانی ارتباطی و محرک است، روی آورده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Ontology of the Book Interaction in Literary Genres Under the Review Scale

نویسنده [English]

  • Rasoul Balavi

Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Persian Gulf University, Bushehr

چکیده [English]

This book deals with interaction which is one of the important criticism problems related to literary genres. Interaction is regarded as a perfect standing for literary genres. The researcher Basma Aros tried to examine this idea and Maqāmah and how much this prosimetric literary genre accedes to interactive reading. Choosing Maqamah as a project for this study was a conscious choice because Maqamat is regarded as the basis of the literary genres, and it went beyond other prosimetric literary genres. We chose the book “the Tiger and the Wolf “ written by Sahl Ibn Haroon because it contains conflicting interaction be embodied in an interrelated genre approach. To accomplish this study, the researcher also worked on Maqamat "Badi Al-zamn Al-Hamadzani" and Maqamat "Abi Qasem Al-hariri. According to the descriptive-analytical method, In this critical study, we will focus on the mentioned book to reach some points of conclusion which reveal the rank and importance of this book. Our results show that this book aims at disclosing the secrets of interactive relations among literary genres and their contribution in changing the viewpoint to the genres and their role in the interactive course. In order to show the role of interaction in reading prosaic texts through applying old and modern opinions, the researcher chose the Maqam genre because it includes an exciting genre interaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vantage Points
  • Maqamat
  • Interaction in Literary Genres
  • Basma Aros
أبوسلیمان، عبدالوهاب إبراهیم (1986)، کتابة البحث العلمی ومصادر الدراسات الإسلامیة، جده: دار الشروق.
ترکی، طارق (بی‌تا)، «تداخل الأجناس الأدبیة بین القدیم والحدیث»، مجلة الآداب و اللغات، دانشگاه محمد البشیر الإبراهیمی برج بوعریریج‌ ـ الجزائر، ج 6، ش 2.
تلیمه، عبدالمنعم (1976)، مقدمة فی نظریة الأدب، قاهره: دار الثقافه.
جاسم، جاسم محمد (2013)، جمالیات العنوان: مقاربة فی خطاب محمود درویش الشعری، عمان: دار مجدلاوی.
خاکی، غلامرضا (1386ش)، روش تحقیق با رویکرد پایان‌نامه‌نویسی، تهران: بازتاب.
سایت الروشن العربی، «ماهو الفرق بین المصادر و المراجع؟»، 2017، علی الرابط التالی:
<https://www.eroshen.com/ejabat/index.php/20824>.
سیدأحمد، حیدر محمد جمال (2011)، «شعریة العنونة: عزالدین المناصرة نموذجاً»، مجلة الجامعة الإسلامیة للبحوث الإنسانیّة، غزه، الجامعه الإسلامیه، ج 19، ش 2.
الطائی، حسن دخیل (2013)، «تداخل الأنواع الأدبیة النشأة والتطور»، مجلة العلوم الانسانیة، دانشکدۀ التربیۀ للعلوم الإنسانیة، بابل، ش 16.
عتیق، عمر عبدالهادی (2008)، «تداخل الأجناس الأدبیة فی روایة عکا الملوک للروائی أحمد رفیق عوض»، همایش النقد الدولی 12، دانشگاه الیرموک، دانشکده الآداب، گروه زبان عربی.
عروس، بسمه (2010)، التفاعل فی الأجناس الأدبیة / مشروع قراءة لنماذج من الأجناس النثریة القدیمة، بیروت: مؤسسة الانتشار العربی.
فلاح، حسینة (2016)، «التفاعل النّصی ‌ـ الأجناسی فی ثلاثیة أحلام مستغانمی»، مجلۀ الخطاب، دانشگاه مولود معمری، جزائر، ش 21.
قاسم، نادر (2016)، «نظریة تطور الأجناس الأدبیة فی ضوء النظریات النقدیة الحدیثة: مقارنة نقدیة تحلیلیة»، مجلة أماراباک، الأکادیمیۀ الأمریکیۀ العربیۀ للعلوم و التکنولوجیا، ج 7، ش 22.
قسومة، الصادق (2004)، نشأة الجنس الروائی بالمشرق العربی، تونس: دار الجنوب للنشر.
مبارکیه، سلیم (2017م)، تداخل الأنواع الأدبیة فی روایة «جسر البوح وآخر للحنین» لزهور ونیسی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ زبان و ادبیات، گروه زبان‌ و ادبیات عربی، جزائر: دانشگاه العربی التبسی ‌ـ تبسة.
مطلوب، احمد (2000)، معجم المصطلحات البلاغیه و تطورها، بیروت: مکتبۀ لبنان ناشرون.
ویس، أحمد محمد (2009)، دراسات مختارة فی نظریة الأدب، دمشق: دار کیوان.
هلال، محمد غنیمی (د.ت)، الأدب المقارن، بیروت: دار العودة و دار الثقافة.
یحیاوی، رشید (1991م)، مقدمات فی نظریة الأنواع الأدبیة، المغرب: الدار البیضاء.