پژوهشی زبان و ادبیات عربی
بررسی ترجمۀ عربی عیناها طبق الگوی ریخت‌شکنانۀ برمن

طیبه امیریان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 1-22

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29509.1727

چکیده
  ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمه‌شناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستی‌ها و ویژگی‌های مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی می‌شود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمه‌شناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
آنتولوژی کتاب التفاعل فی الأجناس الأدبیة در ترازوی نقد (ارتباط‌مندی در ژانرهای ادبی)

رسول بلاوی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 23-47

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29473.1723

چکیده
  این کتاب به بررسی موضوع مهمی از موضوعات عرصۀ نقد، درخصوص ژانرهای ادبی ازجمله کارکردهای ارتباطی، به‌‌منزلۀ ویژگی مکمل انواع ادبی پرداخته است. مؤلف کتاب، بسمه عروس، این مفهوم و پیوندش با مقامه و نیز میزان هم‌سانی آن با خوانش ارتباطی را موردمطالعه قرار داده است. ارزش ادبی مقامات و جایگاه برتر آن در مقایسه با سایر متون منثور را می‌توان ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نقدی بر کتاب نشأة المسرح فی المشرق (پیدایش نمایش‌نامه در شرق)

فرهاد رجبی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 49-66

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31777.1908

چکیده
  هنر نمایش‌نامه، ره‌آورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس ‌‌می‌توان ‌‌گره‌خوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفه‌ها موردتأکید قرار داد. نمایش‌نامه، در دورۀ جدید، چه به‌عنوان یک متن و چه به‌عنوان مجموعۀ روایتی که به‌وسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا می‌‌‌شود، یکی از ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
بازنگری در مطالعات نحو عربی گزارش و تحلیل انتقادی کتاب أصول التفکیر النحوی (بنیان‌های اندیشۀ نحوی)

هادی رضوان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 67-91

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29501.1726

چکیده
  برخلاف بسیاری از مطالعات در حوزۀ نحو عربی، پژوهش‌های علی أبوالمکارم از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. او در آثارش سعی کرده است تا با مطالعه‌ای روش‌مند تاریخ نحو عربی را به‌شکلی کلی و جامع موردمطالعه قرار دهد. کتاب أصول التفکیر النحوی از مهم‌ترین این آثار است که مؤلف در آن از مشکلات پیش‌روی مطالعات نحو عربی سخن گفته و درپی آن بوده است ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نگاه انتقادی تحلیلی به ساختار و محتوای کتاب أدب المقاومة

مرتضی زارع برمی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 93-118

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29471.1721

چکیده
  کتاب أدب المقاومة (1970)، تألیف غالی شکری، نقد انواع ادبی مقاومت است و موضوع اصلی آن بر مدار نمودهای قهرمانی در آثار ادبی ملل می‌‌چرخد. این آثار گل‌چینی از رمان‌‌ها، ‌‌افسانه‌ها، نمایش‌نامه‌‌ها، و اشعارند. مقالة حاضر با روش توصیفی، تبیینی، و تحلیلی، و براساس رویکرد انتقادی تحلیلی به ارزیابی ساختاری و محتوایی کتاب أدب المقاومة ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نقد و تحلیل کتاب معانی الأبنیة فی العربیة (معانی ابنیۀ صرفی در زبان عربی)

حسن سرباز؛ آزاد مونسی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 119-140

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29536.1729

چکیده
  کتاب معانی الأبنیة فی العربیة یکی از آثار ارزش‌مند فاضل صالح السامرائی است که در آن در ادامۀ پروژۀ نوآورانۀ خود در زمینۀ رویکرد معنایی به صرف و نحو به تبیین معانی أبنیه و صیغه‌های مختلف صرفی پرداخته و معتقد است که هرگونه تغییر در أبنیه و صیغه‌های صرفی به تغییر معنی در آن‌ها منجر می‌شود و توجه به تنوع این معانی بر اهمیت زبان عربی ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
بررسی انتقادی کتاب الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی

صابره سیاوشی؛ مریم علیپور

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 141-160

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.6370

چکیده
  بررسی کتاب‌های درسی و دانشگاهی درجهت بهبود وضعیت آموزشی و با هدف بازنمایی ‌‌کاستی‌ها و نقاط پنهان این آثار صورت ‌‌می‌پذیرد. یکی از کتاب‌های انتشاریافته در حوزة ادبیات تطبیقی الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی (1903-2012) از حیدر خضری است که در انتشارات سمت به‌چاپ رسیده است. این کتاب، از این نظر که به معرفی و بررسی مکاتب جدید ادبیات ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
کتاب آلیات التأویل السّیمیائی (ابزارهای تفسیر نشانه‌شناسی) در بوتۀ نقد

محسن سیفی؛ الهام بابلی بهمه

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 161-177

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29468.1720

چکیده
  دانش ‌‌نشانه‌شناسی یکی از ‌‌شاخه‌های نقد ادبی جدید در قرن بیستم است که به بررسی ‌‌نشانه‌ها و روابط میان آن‌ها در متون ادبی و کارکردشان در انتقال پیام میان صاحب اثر و خواننده ‌‌می‌پردازد. کتاب آلیات التأویل السّیمیائی، نوشتۀ موسی ربابعه نیز از جملۀ آثاری است که ‌‌می‌کوشد تا از ره‌گذر برخی ابزارهای ‌‌نشانه‌شناسی و با عبور ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
ارزیابی برگردان کتاب الشعریة العربیة با رویکرد نقد مقابله‌ای ترجمه

علی اصغر شهبازی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 179-204

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30062.1778

چکیده
  کتاب الشعریة العربیة ادونیس در زمرۀ آثار نقدی اوست که از تاریخ نشر آن قریب به سی سال می‌گذرد. این اثر باوجود حجم اندک مطالبی یک‌پارچه پیرامون سیر تحول شعر عربی در گذر تاریخ دارد. نویسنده در چهار فصل با نگاهی موشکافانه پیدایش شعر عربی را می‌‌کاود و از منظر ناقدان قدیم مبانی زیباشناختی آن را موردتحلیل قرار می‌‌دهد. این کتاب از جملۀ ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
تحلیل انتقادی کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد(تلاشی برای خلق اثری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان)

پیمان صالحی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 205-228

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29635.1735

چکیده
  گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی به‌ویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتاب‌خانه‌های عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را به‌نگارش درآورد. ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
فقدان نگارش و نگرش صحیح نقادانه در تقریر اصول نحوی نقد فرم و محتوا در کتاب ثورة نحویة فی هیئة تعلیقة استدلالیة علی مغنی الأدیب (انقلابی نحوی برمبنای ارائۀ رویکردی استدلالی به کتاب مغنی الأدیب)

مالک عبدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 229-252

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31751.1906

چکیده
  نقد به‌مثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پی‌جویی و رصدِ گرانیگاه‌های ضعف آثار علمی و به‌دنبال آن برجسته‌‌سازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنان‌که از معانی نقد در لغتِ عرب دانه‌برداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانه‌های سالم و کنارنهادن دانه‌‌های معیوب و فاسد ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نگاهی به معنی‌شناسی جملة عربی از منظر فاضل سامرائی (تحلیل و بررسی کتاب الجملۀ العربیۀ والمعنی)

موسی عربی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 253-272

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.29537.1734

چکیده
  زبان عربی هم به‌علت ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد و هم به‌سبب ورود مفاهیم و حوزه‌‌های معنایی جدیدی به آن که با نزول قرآن کریم صورت گرفت، از همان آغاز، موردتوجه علمای حوزة معنی‌شناسی قرار گرفت. درمیان زبان‌شناسان و نحویان معاصر، فاضل سامرائی آثاری به‌رشتة تحریر درآورده که یکی از این آثار کتاب الجملة العربیة و المعنى است. در ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
تحلیل انتقادی کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ (پژوهش علمی؛ مبانی، روش‌ها، و ضوابط)

صادق عسکری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 273-297

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31130.1860

چکیده
  نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی نقاط قوت و ضعف نویسندگان را برجسته می‌کند و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را به‌دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب البحث العلمی؛ أسسۀ، مناهجۀ و أساسیبۀ، إجراءاتۀ، اثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی‌ ـ ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
عزف علی وتر النص الشعری (نواختن بر تار متن شعری) در آیینۀ نقد و بررسی

فاطمه قادری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 299-322

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29482.1724

چکیده
  نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشته‌های علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار می‌بخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار می‌‌کند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا به‌دور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوع‌های مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
بررسی و تحلیل کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة (ترجمه از زبان بوسنیایی جمال‌الدین سید محمد)

سیداسماعیل قاسمی ‌موسوی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 323-347

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29463.1719

چکیده
  در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتاب‌های با موضوع نظریات ترجمه کم‌‌شمار است و به تألیف کتاب‌های جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمال‌الدین سید محمد، از همین جمله است. علاوه‌بر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
بررسی انتقادی کتاب صرف 2 با رویکرد تحلیل توصیفی

زهره قربانی مادوانی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 349-374

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31850.1916

چکیده
  نقد کتاب‌‌های درسی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. کتاب صرف 2، نوشتۀ احمد پاشازانوس، عضو هیئت‌علمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین‌‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، ضمن پرداختن به مسائلی درمورد اسم سعی کرده است تا با آوردن تمرین‌هایی در پایان هر درس برای مخاطب این امکان را فراهم کند که مطالب ارائه‌شده در دروس را به‌صورت ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
معرفی و بررسی کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایۀ حتی الآن (تحولات نحوی زبان عربی از آغاز تا کنون) با رویکرد سبک‌شناسی آماری

زهرا کرم زادگان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 375-394

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30883.1848

چکیده
  محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با به‌خدمت‌گرفتن سبک‌شناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و ‌‌صورت‌های زبانی پربسامد را به‌منظور اعمال در ‌‌برنامه‌های آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نقد کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات نقدیة فی السرد و الشعر (تحلیل متون ادبی؛ خوانش‌هایی نقدی از متون روایی و شعر)

اویس محمدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 395-416

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31743.1905

چکیده
  کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در ‌‌حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در ‌‌تحلیل‌های کتاب صرفاً به ‌‌نظریه‌های نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی ‌‌زیبایی‌شناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااین‌حال، ‌‌کاستی‌هایی در آرای نظری و ‌‌خوانش‌های کتاب دیده ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
نقدی بر کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی (شعر و شاعران در عصر عباسی)

سید رضا میراحمدی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 417-440

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29472.1722

چکیده
  نقش بی‌بدیل تاریخ‌نگاران ادبی در اثبات حوادث ادبی و نیز برجسته‌کردن نقش ادیبان انکارناپذیر است و اگر نتوان آن را برترین وسیله دانست، می‌توان آن ‌را دست‌کم یکی از بهترین وسایل در ابراز و نمایاندن نقش بی‌همتای ادبیات در ساخت، بافت‌های اجتماعی، و فرهنگ‌افزایی جامعه شمرد. کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی یکی از آثار پرفروغ ...  بیشتر

پژوهشی زبان و ادبیات عربی
ننقد و تحلیل کتاب اتجاهات الشعر العربی المعاصر (رویکردهای شعر عربی معاصر)

سید فضل الله میرقادری

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، صفحه 441-459

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31166.1865

چکیده
  به‌دلیل محدودۀ زمانی‌ای ‌که دراصطلاح به آن دورۀ معاصر می‌گویند، تولیدات شعری فراوان، و عدۀ بسیار شاعران در کشورهای عربی و شاعران عربی‌سرا در دیگر کشورهای جهان بسیار دشوار است که بتوان رویکرد‌های شعر معاصر را در قالب یک کتاب و در قالب اندیشه‌های یک نویسندۀ پژوهش‌گر مشاهده کرد. محقق و منتقد معاصر احسان عباس برپایۀ دیدگاه‌های ...  بیشتر