پژوهشی
اقتصاد
سید محمدرضا امیری طهرانی زاده
چکیده
این کتاب حاصل تجربۀ نگارنده در تأسیس بانک‌داری بدون ربا در آمریکاست. او به این منظور مجموعه قوانین بانک‌داری آمریکا و هم‌چنین تجربۀ بانک‌داری اسلامی در جهان را بررسی می‌کند. وجه تمایز این دو نوع بانک‌داری متکی‌بودن فعالیت‌های اولی بر بازار پولی و دومی بر اقتصاد واقعی است. او برای تعیین اجاره‌بهای سهم مشارکت بانک در تهیۀ کالاها ...
بیشتر
این کتاب حاصل تجربۀ نگارنده در تأسیس بانک‌داری بدون ربا در آمریکاست. او به این منظور مجموعه قوانین بانک‌داری آمریکا و هم‌چنین تجربۀ بانک‌داری اسلامی در جهان را بررسی می‌کند. وجه تمایز این دو نوع بانک‌داری متکی‌بودن فعالیت‌های اولی بر بازار پولی و دومی بر اقتصاد واقعی است. او برای تعیین اجاره‌بهای سهم مشارکت بانک در تهیۀ کالاها و خدمات در عقود مبادله‌ای دو قاعده را معرفی می‌کند؛ قاعدۀ سنجش کالا که ارزش کالا را براساس کالاهای شاخص و باثبات ارزیابی می‌کند و قاعدۀ ارزش‌گذاری برپایۀ بازار که اجاره‌بهای آن را در بازار واقعی می‌سنجد. در بانک‌داری بدون ربا اجاره‌بهای کالا در بازار واقعی جای‌گزین نرخ بهره در بازار پولی می‌شود. او مأموریت بانک‌داری بدون ربا را به بُعد فقهی آن محدود نمی‌داند و دربارۀ مسئولیت اجتماعی آن درقبال پیش‌برد رفاه مردم و گسترش عدالت اجتماعی بحث می‌کند. مهم‌ترین نقدهایی که بر کتاب وارد است این‌که فاقد پیشینۀ بحث است و در بررسی نحوۀ تعیین نرخ سود بانکی در بانک‌داری اسلامی، به طرح نظریه‌های دیگر اقتصاددانان مسلمان نمی‌پردازد و به ذکر تجربۀ بانک‌داری برخی کشورهای مسلمان بسنده می‌کند. البته بررسی تجربه‌های بانک‌داری نیز به‌طور کامل انجام نشده و برای نمونه، به نقد بانک‌داری ایران اهتمام نورزیده است.
پژوهشی
اقتصاد
فرهاد ترحمی
چکیده
کتاب توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای: رهبری و نهادها به بررسی نقش سه مؤلفۀ رهبری، نهادها، و کارآفرینی در ایجاد توسعۀ درون‌زای مناطق می‌پردازد. اندیشۀ اصلی نویسندگان آن است که سه عنصر یاد‌شده می‌توانند زمینه را در هدایت صحیح دو عامل موهبت منابع و تناسب با ساختار بازار به‌سمت توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای فراهم سازند. این گزاره برپایۀ حقایق ...
بیشتر
کتاب توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای: رهبری و نهادها به بررسی نقش سه مؤلفۀ رهبری، نهادها، و کارآفرینی در ایجاد توسعۀ درون‌زای مناطق می‌پردازد. اندیشۀ اصلی نویسندگان آن است که سه عنصر یاد‌شده می‌توانند زمینه را در هدایت صحیح دو عامل موهبت منابع و تناسب با ساختار بازار به‌سمت توسعۀ درون‌زای منطقه‌ای فراهم سازند. این گزاره برپایۀ حقایق آشکارشده در مناطق مختلف جهان حاصل شده است. روش مقالۀ حاضر، در بررسی کتاب، اسنادی و تحلیلی است و هدف ارزیابی اثر با تأکید بر نقد محتوایی آن است. نتیجۀ بررسی نشان می‌دهد که گرچه مفاهیم مندرج در کتاب بخشی از نیاز علمی کشور را پوشش می‌دهد، دارای کاستیهایی نظیر عدم آزمون مدل پیش‌نهادی، ذکر شاخصهایی که با دقت نمیتوانند اندازهگیری شوند، و استفاده از معیار نامناسب در اندازهگیری برخی از شاخصهای معرفیشده است. ضمن این‌که تعریف دقیق و مشخصی از منطقه آورده نشده است. بهعلاوه، بیان تجربیات مناطق مختلف که سهم بالایی از کتاب را تشکیل می‌دهد، فاقد نتیجهگیری کلی است.
پژوهشی
اقتصاد
نرگس حاجی ملا درویش
چکیده
کتاب مبانی اقتصاد و مالی رفتاری، نوشتۀ علی سعیدی و سیدمحمدجواد فرهانیان به سال 1391، در سال 1394 تجدید چاپ شده است. این کتاب طیف وسیعی از موضوعات مطرح در اقتصاد و مالی رفتاری را پوشش می‌دهد، اما میان مطالب ارائه‌شده اتصال منطقی وجود ندارد و ایده‌های خرد در یک بستر کلان قرار نگرفته‌اند. نویسندگان نه ابعاد نظری اقتصاد و مالی رفتاری را ...
بیشتر
کتاب مبانی اقتصاد و مالی رفتاری، نوشتۀ علی سعیدی و سیدمحمدجواد فرهانیان به سال 1391، در سال 1394 تجدید چاپ شده است. این کتاب طیف وسیعی از موضوعات مطرح در اقتصاد و مالی رفتاری را پوشش می‌دهد، اما میان مطالب ارائه‌شده اتصال منطقی وجود ندارد و ایده‌های خرد در یک بستر کلان قرار نگرفته‌اند. نویسندگان نه ابعاد نظری اقتصاد و مالی رفتاری را به‌صورت منسجم و نظاممند ارائه کردهاند و نه ابعاد کاربردی آن را. علاوهبراین، حجم مطالب ترجمهشده از انگلیسی بسیار زیاد است. نویسندگان بدون این‌که اثبات کرده باشند که افزایش اطلاعات باعث تغییر رفتار می‌شود، پس از فراهمکردن فهرستی از انواع سوگیریها، تجویزهایی برای مقابله با آن‌ها ارائه کردهاند که با ماهیت رویکرد شاهدمحور در اقتصاد و مالی رفتاری سازگار نیست. وجود برخی برداشتهای شخصی و اثباتنشده در کتاب بهسادگی غیرعلمی است و اعتبار اقتصاد و مالی رفتاری را خدشهدار می‌کند.
پژوهشی
اقتصاد
حسن حیدری؛ حسن میرزایی
چکیده
ترجمه یکی از ابزارهای مهم انتقال دانش به‌ویژه برای جامعۀ دانشگاهی است. ازاین‌رو، ترجمۀ یک کتاب مانند اصل آن دارای ارزش و اهمیت خاصی است، یکی از این کتاب‌های بسیار ارزش‌مند دانشگاهی کتاب تحلیل اقتصاد خرد (Microeconomic Analysis) اثر هال رونالد واریان است که یکی از منابع علمی برتر اقتصاد خرد به‌شمار می‌رود. نشر نی این کتاب را با ترجمۀ آقای رضا ...
بیشتر
ترجمه یکی از ابزارهای مهم انتقال دانش به‌ویژه برای جامعۀ دانشگاهی است. ازاین‌رو، ترجمۀ یک کتاب مانند اصل آن دارای ارزش و اهمیت خاصی است، یکی از این کتاب‌های بسیار ارزش‌مند دانشگاهی کتاب تحلیل اقتصاد خرد (Microeconomic Analysis) اثر هال رونالد واریان است که یکی از منابع علمی برتر اقتصاد خرد به‌شمار می‌رود. نشر نی این کتاب را با ترجمۀ آقای رضا حسینی منتشر کرده است و اکنون در دانشگاهای ایران یکی از منابع آموزشی اقتصاد خرد در تحصیلات تکمیلی به‌شمار می‌رود. با‌توجه‌به جایگاه ارزش‌مند کتاب، ترجمۀ آن به یک بررسی انتقادی نیاز دارد و این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر تحلیل کمی و کیفی، یعنی بررسی ویژگیهای ظاهری، نگارشی، ویرایشی، برگردانهای اصطلاحی، و بررسی متن ترجمه کوشیده است تا نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کند و به این نتیجه رسیده است که ترجمۀ این کتاب از لحاظ کمی قابلقبول مینماید، اما از لحاظ کیفی ایرادهایی دارد که مناسب با ترجمۀ یک کتاب علمی دانشگاهی نیست. پیشنهاد می‌شود با‌توجه‌به چاپهای متعدد ترجمۀ کتاب و اهمیت آن، چاپهای بعدی این ترجمه بازبینی شود و موارد اصلاحی پیش‌نهادی مدنظر قرار گیرد.
پژوهشی
اقتصاد
بهمن خداپناه؛ محمد علی مرادی؛ حمید پاداش؛ کمال سخدری
چکیده
کارآفرینی با تبدیل چالش‌ها و مسائل به فرصت‌هایی چون افزایش نرخ اشتغال و درآمد، کاهش جرایم ناشی از بی‌کاری و فقر، و هم‌چنین افزایش خودکفایی به تأثیرگذاری در جوامع می‌پردازد. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی به شناسایی موانع نهادی توسعۀ کارآفرینی در ایران از منظر تاریخی پرداخته و به همین منظور، ده اثر مرتبط با عدم توسعه‌یافتگی ایران که ...
بیشتر
کارآفرینی با تبدیل چالش‌ها و مسائل به فرصت‌هایی چون افزایش نرخ اشتغال و درآمد، کاهش جرایم ناشی از بی‌کاری و فقر، و هم‌چنین افزایش خودکفایی به تأثیرگذاری در جوامع می‌پردازد. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی به شناسایی موانع نهادی توسعۀ کارآفرینی در ایران از منظر تاریخی پرداخته و به همین منظور، ده اثر مرتبط با عدم توسعه‌یافتگی ایران که ناظر بر نظام برنامه‌ریزی قبل از انقلاب اسلامی در سال 1357 بوده انتخاب شده است و با استفاده از استراتژی تحلیل تم و بهرهگیری از نرمافزار اطلس تی. آی، در دو مرحلۀ کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند. طبق نتایج بهدستآمده ریشۀ اصلی عدم توسعه‌یافتگی کارآفرینی در ایران را بایستی در گذرگاه تاریخ بررسی کرد و مساعدنبودن محیط کسبوکار در زمان فعلی تنها دلیل عدم توسعه‌یافتگی کارآفرینی در کشور نیست. مهم‌ترین موانع نهادی شناساییشده در متون موردبررسی در شش طبقۀ اصلی اداری، اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی، قانونی و مقرراتی، سیاسی، و شناختی ـ شخصی قابلدستهبندی است که بخشی از این موانع (اداری، اقتصادی، قانونی ـ مقرراتی، و سیاسی) در طبقۀ نهادهای رسمی و بخشی دیگر (اجتماعی ـ فرهنگی و شناختی ـ شخصی) در طبقۀ نهادهای غیررسمی قرار میگیرد.
پژوهشی
اقتصاد
لیلا سادات زعفرانچی
چکیده
توجه به خانواده در علم اقتصاد دیرینه است، اما گرایش «اقتصاد خانواده» در ادبیات رایج اقتصادی شاخه‌ای جدی و جدید به‌شمار می‌رود. بررسی‌ها نمایان‌گر توجه محدود و معدود محققان ایرانی به این گرایش اقتصادی است. کتاب اقتصاد خانوار از معدود آثاری است که کوشیده تا با تبیین اولیه‌ای از مفاهیم رایج در «اقتصاد خانواده» مقدمه‌ای ...
بیشتر
توجه به خانواده در علم اقتصاد دیرینه است، اما گرایش «اقتصاد خانواده» در ادبیات رایج اقتصادی شاخه‌ای جدی و جدید به‌شمار می‌رود. بررسی‌ها نمایان‌گر توجه محدود و معدود محققان ایرانی به این گرایش اقتصادی است. کتاب اقتصاد خانوار از معدود آثاری است که کوشیده تا با تبیین اولیه‌ای از مفاهیم رایج در «اقتصاد خانواده» مقدمه‌ای را برای دسترسی به زمینههایی غنیتر و مبتنیبر مفاهیم دینی و ملی فراهم کند. در مقالۀ حاضر، ضمن احترام به این هدفِ پرارزش و درک نیاز به مکتوبات غنی در این زمینه، تلاش شده است تا کتاب اقتصاد خانوار موردنقد قرار گیرد. مقاله در پنج بخش تدوین شده و ضمن معرفی اجمالی کتاب، به برخی ایرادهای نگارشی اشاره شده است. نقد محتوایی کتابِ حاضر بر فقدان جامعیت لازم اثر براساس ادبیات نظری، عدم هدفگذاری مخاطبان اصلی کتاب توسط مؤلفان، و نیز استفادۀ بدون ضابطه از منابع متعدد و ترجمهشده وارد است. درمجموع کتاب فاقد نقد مؤثر و ارائۀ پیشنهاد مشخص در هر فصل است. ازآنجاکه یکی از اهداف بررسی این اثر در این مقاله ارزیابی صلاحیت جایگاه آموزشی کتاب در مطالعات بینرشتهای است، بهنظر می‌رسد که کتاب حاضر تا دسترسی به این مطلوب فاصله دارد.
پژوهشی
اقتصاد
علی سعیدی
چکیده
بااین‌که سابقۀ مطالعات رفتاری در دانش اقتصاد به بیش از یک قرن می‌رسد، در سال‌های اخیر آثار پژوهشی متعددی در زمینۀ اقتصاد رفتاری به زبان فارسی انتشار یافته که نشان‌دهندۀ اقبال پژوهش‌گران به این حوزه است. کتاب مبانی اقتصاد رفتاری: تصمیم‌گیری فردی یکی از این آثار است که در این مقاله به معرفی و نقد آن پرداخته شده است. تمرکز اصلی کتاب ...
بیشتر
بااین‌که سابقۀ مطالعات رفتاری در دانش اقتصاد به بیش از یک قرن می‌رسد، در سال‌های اخیر آثار پژوهشی متعددی در زمینۀ اقتصاد رفتاری به زبان فارسی انتشار یافته که نشان‌دهندۀ اقبال پژوهش‌گران به این حوزه است. کتاب مبانی اقتصاد رفتاری: تصمیم‌گیری فردی یکی از این آثار است که در این مقاله به معرفی و نقد آن پرداخته شده است. تمرکز اصلی کتاب بر تصمیم‌گیری فردی است و در این زمینه، ضمن طرح مدل‌های نئوکلاسیک انتخاب فردی، نظریات اقتصاد رفتاری از منابع متعدد و معتبر آورده شده است. بااین‌حال، بخش زیادی از کتاب به طرح مدل‌های نئوکلاسیک اختصاص یافته و از موضوع اصلی کتاب دور شده است. هم‌چنین، به‌دلیل ترجمه‌ای‌بودن مطالب، کتاب فاقد مضمون و ایدۀ محوری است و افزودۀ علمی خاصی ناظر به مسائل رفتاری به‌ویژه در ارتباط با اقتصاد ایران ندارد. برخلاف عنوان کتاب، مباحث مبنایی در کتاب کم‌تر به‌چشم می‌خورد. اگرچه نویسنده به‌تبع برخی از متأخران اقتصادِ رفتاری تأکید می‌کند که اقتصاد رفتاری به‌هیچ‌وجه در تعارض با اقتصاد نئوکلاسیک نیست، آثار بسیاری از متفکران رفتاری حاوی انتقادهای زیربنایی به مفروضات، روش‌ها، و سیاست‌های پیش‌نهادی نئوکلاسیک است و از این نظر نمی‌توان به‌راحتی اقتصاد رفتاری را صرفاً مکمل اقتصاد نئوکلاسیک دانست. این کتاب می‌تواند به‌عنوان منبع کمکی برای اقتصاد خرد و اقتصاد رفتاری معرفی شود.
پژوهشی
اقتصاد
ابراهیم صالح ابادی
چکیده
کتاب پارلمان و توسعۀ اقتصاد ملی در ایران کتابی است که متکفل بررسی نقش پارلمان در توسعه‌نیافتگی اقتصاد ملی ایران است. مسئلۀ اصلی کتاب توسعه‌نیافتگی ایران است، اما مؤلف به مسئله‌داربودن نقش پارلمان در توسعه اشاره‌ای نمی‌کند. کتاب در تبیین نظری مسئله تلاش دارد تا با گزینش نظریۀ انتخاب عاقلانه به‌عنوان نقطۀ عزیمت، نظریه‌های کاتوزیان، ...
بیشتر
کتاب پارلمان و توسعۀ اقتصاد ملی در ایران کتابی است که متکفل بررسی نقش پارلمان در توسعه‌نیافتگی اقتصاد ملی ایران است. مسئلۀ اصلی کتاب توسعه‌نیافتگی ایران است، اما مؤلف به مسئله‌داربودن نقش پارلمان در توسعه اشاره‌ای نمی‌کند. کتاب در تبیین نظری مسئله تلاش دارد تا با گزینش نظریۀ انتخاب عاقلانه به‌عنوان نقطۀ عزیمت، نظریه‌های کاتوزیان، لفت‌ویچ، و نظریۀ دولت رانتیر را با آن ترکیب کند که بتواند توسعه‌نیافتگی را توضیح دهد. مؤلف درنهایت با تأیید چهارچوب نظری خود مدعی است که ترکیب آثار دولت رانتیر و نظام انتخاباتی اکثریتی دودوری به‌عنوان بستر ساختارمند کنش کنش‌گران سیاسی به تضعیف اقتصاد ملی منجر می‌شود. مرور انتقادی کتاب نشان می‌دهد که مؤلف مسئلۀ خود را نتوانسته است به‌صورت دقیق بیان کند. نظریه‌های به‌کاررفته در پژوهش به‌شکل ناقص مطرح شده‌اند. روش تحقیق وجه انتقادی خود را از دست داده است و نظریه‌های به‌کاررفتۀ متکفل برقراری روابط بین متغیرها هستند؛ امری که بایستی توسط استدلال انجام می‌شد. حضوروغیاب کتاب نیز با حضور همه‌جانبۀ متغیرها به‌صورت معیوبی انجام گرفته است و نتایج تحقیق از اقتضائات نظری و روشی کتاب منتج نشده‌اند. نگارش منحصربه‌فرد کتاب در ارائۀ نمودارها و جدول‌ها نشان از وضعیت آشفته‌ای می‌کند که کتاب گرفتار آن است.
پژوهشی
اقتصاد
حمیدرضا عبداللهیان
چکیده
کتاب امکان‌سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی حاصل گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تأمین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر، به بررسی و نقد آن از جنبه‌های ...
بیشتر
کتاب امکان‌سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی حاصل گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تأمین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر، به بررسی و نقد آن از جنبه‌های صوری و محتوایی پرداخته است. یافتههای این مقاله نشان می‌دهد باآنکه کتاب مدنظر روشی برای بررسی امکان استفاده از صکوک در بخشهای مختلف اقتصادی را ارائه می‌دهد و تاحدودی یک اثر کاربردی است، از حیث ویژگیهای صوری و محتوایی دارای اشکالاتی است. ویرایشنشدن ادبی و علمی اثر سبب شده است که علاوهبر ضعف در نظم و توالی منطقی مطالب، مباحث استحکام لازم را نداشته باشند. نادیدهگرفتن منابع دستاول و آشفتگی در نحوۀ ارجاعدهی از اشکالات دیگر این اثر به‌شمار میآید. مؤلف در کتاب به نقش و تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی ایران، به‌ویژه نقش آن در نرخگذاری دستوری صکوک، هیچ اشاره‌ای نکرده است که این موضوع از مهم‌ترین دلایل استقبالنکردن بخشهای مختلف اقتصادی از صکوک به‌‌منزلۀ ابزار تأمین مالی اسلامی است.
پژوهشی
اقتصاد
سعید عطار
چکیده
رویکرد اقتصاد سیاسی به‌معنای تحلیل ریشه‌های سیاسیِ عملکردهای اقتصادی است. هدف اصلی این مقاله بررسی و ارزیابی مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف کتاب اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی، به‌قلم بهمن احمدی امویی، است. مؤلف تلاش کرده است تا در چهارچوب تحلیل اقتصاد سیاسی، چرایی جهت‌گیری‌ها و عملکردهای اقتصاد ایران در دهه‌های 1360 و 1370 را موردبررسی قرار ...
بیشتر
رویکرد اقتصاد سیاسی به‌معنای تحلیل ریشه‌های سیاسیِ عملکردهای اقتصادی است. هدف اصلی این مقاله بررسی و ارزیابی مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف کتاب اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی، به‌قلم بهمن احمدی امویی، است. مؤلف تلاش کرده است تا در چهارچوب تحلیل اقتصاد سیاسی، چرایی جهت‌گیری‌ها و عملکردهای اقتصاد ایران در دهه‌های 1360 و 1370 را موردبررسی قرار دهد. کتاب در شش فصل تهیه شده و شامل مجموعه مصاحبههایی با شش مرد تصمیمساز اقتصاد ایران در آن دوره است. در نیمۀ اول این مقاله، ابتدا به معرفی کلی اثر پرداخته شده است. سپس مزیتها و نواقص شکلی اثر بههمراه مزیتهای محتوایی آن موردبررسی قرار گرفتهاند. در نیمۀ دوم مقاله نیز محتوای اثر بررسی و نقد شده است. در این قسمت، مؤلفههای «تحلیل اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی در عمق» موردبررسی قرار گرفته است. این نوشتار پژوهشی تحلیلی با رویکرد نقد از طریق مطالعۀ موردی اثر است.
پژوهشی
اقتصاد
وهاب قلیچ
چکیده
تأثیرات ناگوار شیوع بیماری کرونا در اقتصاد کشورهای جهان اقتصاددانان را به فکر ارائۀ تحلیلها و نظرهای کارشناسانه واداشته است. اثر اقتصاد کرونا؛ اقتصاد مقاومتی در عصر ویروس کرونا اولین کتاب قابل‌توجه در این حوزه است که با هدف شناخت مسیرهای بهینۀ برون‌رفت اقتصاد ایران از بحران کرونا با رویکرد اقتصاد مقاومتی منتشر شده است. این مقاله ...
بیشتر
تأثیرات ناگوار شیوع بیماری کرونا در اقتصاد کشورهای جهان اقتصاددانان را به فکر ارائۀ تحلیلها و نظرهای کارشناسانه واداشته است. اثر اقتصاد کرونا؛ اقتصاد مقاومتی در عصر ویروس کرونا اولین کتاب قابل‌توجه در این حوزه است که با هدف شناخت مسیرهای بهینۀ برون‌رفت اقتصاد ایران از بحران کرونا با رویکرد اقتصاد مقاومتی منتشر شده است. این مقاله با تحلیل و بررسی این اثر در دو محور شکلی و محتوایی به این نتیجه می‌رسد این کتاب که حاصل نظرها و تحلیلهای جمعی از صاحبنظران اقتصادی است، علیرغم امتیازات زیادی همچون جدید و نوآورانهبودن موضوع و نگارش روان و رسا، به دلایلی همچون فقدان انسجام و نظم در پرداخت به موضوع، تعجیل در چاپ پیش از روشنشدن ابعاد اقتصادی و اجتماعی شیوع بیماری، انتخاب قالب نامناسب در ارائۀ مباحث، عدم استفادۀ کافی از تجربۀ اقتصادهای جهانی، و درنهایت ضعف در جامعیت و عمق تحلیلها و راهکارها نتوانسته است به اهداف مدنظر دست یابد. این مقاله سعی دارد تا نکاتی را به‌منظور تقویت اثر از جنبۀ نگارشی و محتوایی پیشنهاد کند.
پژوهشی
اقتصاد
امیرحسین مزینی
چکیده
دست‌یابی به رشد اقتصادی پیوسته در کانون توجه سیاست‌گذاری‌ها بوده است. بررسی این موضوع عمدتاً با استفاده از الگوها و مدل‌های رشد اقتصادی انجام می‌شود. از جدیدترین الگوهای رشد اقتصادی می‌توان به الگوی رشد فقرزدا و متعاقب آن الگوی رشد فراگیر اشاره کرد. این دو الگو زمانی مطرح شدند که مشاهده شد فقرا متناسب با دیگر قشرهای جامعه از منافع ...
بیشتر
دست‌یابی به رشد اقتصادی پیوسته در کانون توجه سیاست‌گذاری‌ها بوده است. بررسی این موضوع عمدتاً با استفاده از الگوها و مدل‌های رشد اقتصادی انجام می‌شود. از جدیدترین الگوهای رشد اقتصادی می‌توان به الگوی رشد فقرزدا و متعاقب آن الگوی رشد فراگیر اشاره کرد. این دو الگو زمانی مطرح شدند که مشاهده شد فقرا متناسب با دیگر قشرهای جامعه از منافع رشد اقتصادی بهرهمند نمیشوند. ازجمله کتب منتشرشده در این حوزه کتاب رشد فراگیر در استان‌های ایران: سیاست‌ها و شاخصهاست که بررسی و نقد آن در دستورکار مقالۀ حاضر است. در این مقاله تلاش شده است که پیش‌نهادهایی به‌منظور ارتقای محتوای کتاب در ویرایشهای بعدی ارائه شود. یافتههای کتاب حکایت از آن دارد که رشد اقتصادی در ایران در سال‌های اخیر فراگیری پایینی داشته است و همزمان که مشارکت نیروی کار نقش مؤثر و معناداری در رشد فراگیر در استان‌های کشور داشته است، سیاستگذاریهای دولت که میتوانستند نقش مؤثر و معناداری در کاهش فقر و نابرابری در استانها داشته باشند، درعمل توفیق چندانی نداشتهاند. در جمعبندی بهنظر می‌رسد که حرکت در مسیر رشد فراگیر به طراحی و اجرای بستۀ سیاستی منسجمی با ابعاد مختلف نیاز دارد.
پژوهشی
اقتصاد
غلامرضا مصباحی مقدم
چکیده
هدف مقاله ارزیابی کتاب مبانی اقتصاد سیاسی است که از دیدگاه مارکسیستی ارائه شده است. مسئلۀ مقاله بررسی دیدگاه‌های مطرح‌شده در کتاب درمورد اقتصاد سیاسی، با‌توجه‌به دانش اقتصاد و دلایل علمی، است. روش بررسی اسنادی و تحلیلی است. نتیجۀ بررسی آن است که دیدگاه‌های اثر از جهت نگاه به تولید ثروت مادی، توزیع درآمد به‌تبع مالکیت وسایل تولید، ...
بیشتر
هدف مقاله ارزیابی کتاب مبانی اقتصاد سیاسی است که از دیدگاه مارکسیستی ارائه شده است. مسئلۀ مقاله بررسی دیدگاه‌های مطرح‌شده در کتاب درمورد اقتصاد سیاسی، با‌توجه‌به دانش اقتصاد و دلایل علمی، است. روش بررسی اسنادی و تحلیلی است. نتیجۀ بررسی آن است که دیدگاه‌های اثر از جهت نگاه به تولید ثروت مادی، توزیع درآمد به‌تبع مالکیت وسایل تولید، ادوار تاریخ بشر، نیروهای مولد و روابط تولیدی، دیدگاه نسبت به قوانین جامعه، انسان اولیه، ابزار کار و پیدایش زبان، نقش کار در ارزش کالاها، کار مجسم و مجرد، زمان کار اجتماعاً لازم، پول به‌عنوان مقیاس ارزش، ارزش اضافی، وجه طبقاتی جامعۀ سرمایه‌داری، سرمایه به‌عنوان رابطۀ اجتماعی تولید، کار لازم و کار اضافی، تضاد اساسی نظام سرمایه‌داری، قیمت کار، سرعت چرخ تولید و دستمزد، انباشت سرمایه و خرابترشدن شرایط کارگران و ارتش ذخیرۀ صنعتی، رانت زمین، و تولید بزرگمقیاس موردنقد است.
پژوهشی
اقتصاد
فاطمه مهربانی
چکیده
اقتصاد مهندسی از شاخه‌های علم اقتصاد است که در اجرایی‌کردن هدف اقتصاد، که همانا تخصیص بهینۀ منابع به خواسته‌های نامحدود بشری است، کارگشاست. یکی از کتاب‌های انتشاریافته در حوزۀ تخصیص بهینه، برنامه‌ریزی، و سیاست‌گذاری ارزیابی اقتصادی طرح‌هاست. هدف از نگارش چنین کتابی آموزش مفاهیم موردنیاز فعالان اقتصادی و کاربرد آن‌ها در اتخاذ ...
بیشتر
اقتصاد مهندسی از شاخه‌های علم اقتصاد است که در اجرایی‌کردن هدف اقتصاد، که همانا تخصیص بهینۀ منابع به خواسته‌های نامحدود بشری است، کارگشاست. یکی از کتاب‌های انتشاریافته در حوزۀ تخصیص بهینه، برنامه‌ریزی، و سیاست‌گذاری ارزیابی اقتصادی طرح‌هاست. هدف از نگارش چنین کتابی آموزش مفاهیم موردنیاز فعالان اقتصادی و کاربرد آن‌ها در اتخاذ تصمیمات درست به‌منظور جلوگیری از اتلاف منابع اقتصادی است. کتاب حاضر به‌دلیل نارساییهای متعدد ازجمله فقدان نوآوری، ارائۀ مفاهیم به‌صورت پراکنده، نداشتن مثال کاربردی که به‌طور جامع پوششدهندۀ موضوع باشد، ناهماهنگی محتوا با سرفصلهای استاندارد موضوع، تدوین نادرست مباحث مرتبط با مفهوم پیشرفته، پرداختن به موضوعات کاربردی تا موضوعات پیشرفته، قراردادن برخی مباحث عمومی که در موضوعات پیشرفته و تخصصی جایگاهی ندارند، ارائهنکردن اهداف رفتاری هر فصل، از نیل به تبیین، توصیف، و تشریح مناسب موضوع و هدف موردنظر ناکام مانده است. کتاب نامبرده در این مقاله با روش انتقادی ـ استدلالی، در حوزۀ مطالعات کتابخانهای، بهدور از هر نوع تعصبات و با رعایت انصاف موردنقد و بررسی قرار گرفته و مواردی از آن به تحقیق و تفضیل بیان شده است.
پژوهشی
اقتصاد
سید حسین میرجلیلی
چکیده
در این مقاله، کتاب سقوط آزاد، بازارهای آزاد و افول اقتصاد جهانی1 که دربارۀ علل بروز بحران مالی 2007-2009 در اقتصاد آمریکاست، ارزیابی شده است. اهمیت بررسی اثر از آن جهت است که نویسندۀ کتاب از اقتصاددانان مشهور جهانی است و این کتاب تاکنون به بیش از بیست زبان ترجمه شده است. برای گردآوری اطلاعات در این مقاله از روش بررسی اسناد علمی استفاده شده ...
بیشتر
در این مقاله، کتاب سقوط آزاد، بازارهای آزاد و افول اقتصاد جهانی1 که دربارۀ علل بروز بحران مالی 2007-2009 در اقتصاد آمریکاست، ارزیابی شده است. اهمیت بررسی اثر از آن جهت است که نویسندۀ کتاب از اقتصاددانان مشهور جهانی است و این کتاب تاکنون به بیش از بیست زبان ترجمه شده است. برای گردآوری اطلاعات در این مقاله از روش بررسی اسناد علمی استفاده شده است. شیوۀ پژوهش به‌صورت توصیفی ـ تطبیقی است. کتاب از تسلسل منطقی برخوردار است و از شکلگیری بحران شروع کرده است. سپس پیآمدها، سیاست‌ها، انگیزهها، و اصلاحات لازم در اقتصاد و نگرش جامعۀ آمریکا را مطرح کرده است. کاستیهای شکلی اثر، علاوهبر اشتباهات حروفنگاری و نیاز به بازنگری برخی اصطلاحات انگلیسی، ترجمهنشدن پانوشتهای فصول است که 73 صفحه ترجمۀ کتاب اصلی را تشکیل می‌دهد. بهرغم انسجام اثر، مهم‌ترین نقدهای محتوایی وارد بر آن بدین قرار است: حذف آمریکا از عنوان کتاب، بااین‌که تمام اثر دربارۀ اقتصاد آمریکاست، استفادهنکردن از عبارت بحران مالی در عنوان کتاب باآنکه محتوای کل کتاب دربارۀ بحران مالی است، و توجه ناکافی به آثار اقتصاد ریگانی در شکلگیری بحران مالی و غفلت از ریسک سیستماتیک.
کلیدواژهها:
پژوهشی
اقتصاد
محمدجواد نوراحمدی
چکیده
کتاب پاشنۀ آشیل سرمایه‌داری به تبیین تأثیر پول کثیف در عملکرد نظام سرمایه‌داری جهانی می‌پردازد. ریموند بیکر، نویسندۀ کتاب، زنجیرۀ سه‌حلقه‌ای به‌هم‌وابسته و دارای تأثیرات متقابل شامل بی‌قانونی، نابرابری، و فلسفۀ مطلوبیت‌گرایی را به‌‌منزلۀ پاشنۀ آشیل سرمایه‌داری معرفی می‌کند که زمینۀ آسیب‌پذیر‌ی این نظام را مخصوصاً ...
بیشتر
کتاب پاشنۀ آشیل سرمایه‌داری به تبیین تأثیر پول کثیف در عملکرد نظام سرمایه‌داری جهانی می‌پردازد. ریموند بیکر، نویسندۀ کتاب، زنجیرۀ سه‌حلقه‌ای به‌هم‌وابسته و دارای تأثیرات متقابل شامل بی‌قانونی، نابرابری، و فلسفۀ مطلوبیت‌گرایی را به‌‌منزلۀ پاشنۀ آشیل سرمایه‌داری معرفی می‌کند که زمینۀ آسیب‌پذیر‌ی این نظام را مخصوصاً در قرن بیستم فراهم کرده است. بیکر تجدید ساختار نظام بازار آزاد و تداوم عملکرد بهینۀ این نظام را در قرن بیست‌ویکم منوط به اصلاحات جدی در فلسفۀ حاکم بر سرمایه‌داری، یعنی مطلوبیت‌گرایی با تأکید بر نظریۀ عدالت جان رالز و توماس پوگ، می‌داند. او معتقد است که باید اقدامات مؤثری برای کاهش نابرابری ثروت در داخل کشورهای جهان و بین آن‌ها از طریق کاهش پول کثیف و بخشش بدهی کشورهای درحالتوسعه انجام شود. بیکر هم‌چنین تغییرات نهادی در ساختار بانک جهانی و نظام مالی کشورهای پیشرفته را برای کاهش ایجاد و جریان پول کثیف از کشورهای درحالتوسعه و در‌حال‌گذار به کشورهای پیشرفته توصیه می‌کند. در این مقاله، ضمن ارزیابی شکلی و محتوایی کتاب، نوآوری‌های بیکر در نقد نظام سرمایه‌داری جهانی از درون مطرح و با سایر نقدهای سرمایه‌داری مقایسه و پیش‌نهادهایی به‌منظور روزآمد‌شدن کتاب مطرح می‌شود.
