نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفۀ علم و فناوری و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

این کتاب حاصل تجربۀ نگارنده در تأسیس بانک‌داری بدون ربا در آمریکاست. او به این منظور مجموعه قوانین بانک‌داری آمریکا و هم‌چنین تجربۀ بانک‌داری اسلامی در جهان را بررسی می‌کند. وجه تمایز این دو نوع بانک‌داری متکی‌بودن فعالیت‌های اولی بر بازار پولی و دومی بر اقتصاد واقعی است. او برای تعیین اجاره‌بهای سهم مشارکت بانک در تهیۀ کالاها و خدمات در عقود مبادله‌ای دو قاعده را معرفی می‌کند؛ قاعدۀ سنجش کالا که ارزش کالا را براساس کالاهای شاخص و باثبات ارزیابی می‌کند و قاعدۀ ارزش‌گذاری برپایۀ بازار که اجاره‌بهای آن را در بازار واقعی می‌سنجد. در بانک‌داری بدون ربا اجاره‌بهای کالا در بازار واقعی جای‌گزین نرخ بهره در بازار پولی می‌شود. او مأموریت بانک‌داری بدون ربا را به بُعد فقهی آن محدود نمی‌داند و دربارۀ مسئولیت اجتماعی آن درقبال پیش‌برد رفاه مردم و گسترش عدالت اجتماعی بحث می‌کند. مهم‌ترین نقدهایی که بر کتاب وارد است این‌که فاقد پیشینۀ بحث است و در بررسی نحوۀ تعیین نرخ سود بانکی در بانک‌داری اسلامی، به طرح نظریه‌های دیگر اقتصاددانان مسلمان نمی‌پردازد و به ذکر تجربۀ بانک‌داری برخی کشورهای مسلمان بسنده می‌کند. البته بررسی تجربه‌های بانک‌داری نیز به‌طور کامل انجام نشده و برای نمونه، به نقد بانک‌داری ایران اهتمام نورزیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of the Book The Art of Islamic Banking and Finance

نویسنده [English]

  • S.M.Reza Amiri Tehrani

Assistant Professor of Philosophy of Science and Technology, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

The Art of Islamic Banking and Finance narrates the author’s (Yahia Abdul- Rahman) achievement in ‎constituting an interest-free bank in the U.S.A. As a matter ‎of fact, he explores banking and finance laws ‎and regularities in the U.S as well as the Islamic banking ‎system in the world. The remarkable difference between ‎these two kinds of banking systems is that the ‎former is based on the monetary market and the latter on ‎the real economy. In the Islamic banking system, ‎the rent expense of a commodity to be financed is ‎measured based on rules known as “commodity ‎indexation” and “marking to market”. Moreover, in ‎such a system, the interest rate of the ordinary ‎banking system is substituted with the rent expense of ‎a commodity. Thus, rent expenses are not ‎fixed like interest rates. The prominent characteristic of an ‎Islamic banking system is not only its ‎interest-free feature but also its civility and social responsibility. The main pitfalls of the book include a lack of comprehensive discussion and a lack of reporting the Islamic banking systems of other Muslim countries. Besides, no thorough analysis of banking system experiences has been done and has not paid attention to the critique of the Iranian banking system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Banking
  • Interest-Free
  • Social Responsibility
  • Commodity Indexation
  • Mark to Market
آقانظری، حسن (1387)، «نظریۀ مشارکت در سود و زیان؛ چالش‌ها و راه‌کارها»، فصل‌نامۀ اقتصاد اسلامی، س 8، ش 29.
توتونچیان، ایرج (1379)، پول و بانک‌داری اسلامی و مقایسۀ آن با نظام سرمایه‌داری، تهران: توان‌گران.
خان س. محسن و عباس میرآخور (1370)، مطالعات نظری در بانک‌داری و مالیۀ اسلامی، ترجمۀ محمد ضیایی بیگدلی، تهران: مؤسسۀ بانک‌داری ایران.
درخشان، مسعود (1385)، دیدگاه‌های موجود به اقتصاد اسلامی؛ سلسله درس‌گفتارها، تدوین سیدعقیل حسینی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
صادقی، مهدی و محمدرضا اسماعیلی (1390)، «درکی از پدیدۀ اسلامیزه‌شدن اقتصاد و بررسی روش میان‌‌‌‌‌‌‌رشته‌ای برای برون‌رفت از آن»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، س 16، ش 49.
صدر، سیدمحمدباقر (1375)، اقتصاد ما، ترجمۀ ع. اسپهبدی، تهران: اسلامی.
صدیقی، نجات‌الله (1982)، آموزش علم اقتصاد از دیدگاه اسلامی، ترجمۀ محمدرضا شاهرودی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
فراست‌خواه، مقصود (1395)، روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریۀ برپایه (گراندد تئوری GTM)، تهران: آگاه.
قاسمی، حمید (1400)، مرجع پژوهش، تهران: اندیشه‌آرا.
قحف، منذر (1375)، مباحثی در اقتصاد خرد با نگرش اسلامی؛ به‌قلم سیزده اندیشمند و اقتصاددان مسلمان، ترجمۀ حسین صادقی، تهران: مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
قدیمی، اکرم (1396)، ترویج علم؛ روش‌ها، شاخص‌ها، و نمونه‌های موردی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
موسویان، عباس (1379)، بانک‌داری بدون ربا از نظریه تا عمل، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
 
Abdul-Rahman, Yahia (2010), The Art of Islamic Banking and Finance, New Jersey: Wiley & Sons.
Dhaka, Bangladesh (1991), “IRTI of Islamic Development Bank and the Islamic Foundation”, in: Proceedings of the Seminar on ‘Teaching Islamic Economics at University Level, Monzer Kahf (ed.), no. 41, Jeddah.
Haque, N. and A. Mireikhor (1999), “The Design of Instrument For Government Finance in an Islamic Economy”, Islamic Economic Studies, vol. 6, no. 2.
<https://www.Amazon.com>.
Igbal, Munawar (1998), “Lessens in Islamic Economics”, in: Islamic Banking, vol. 2.
Iqbal, Z. and A. Mirakhor (1999), “Progress and Challenges of Islamic Banking”, Thunderbird International Business Review, vol. 41, no. 3.
Mirakhor, Abbas (1996), “Cost of Capital and Investment in a Non-Interest Economy”, Islamic Economic Studies, vol. 4, no. 1.
Zarqa, M. Anas (1982), “Capital Allocation, Efficiency and Growth in an Interest-Free Islamic Economy”, The Journal of Economics and Administration, no.16.