نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد و بیمۀ دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران

چکیده

کتاب امکان‌سنجی انتشار اوراق صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی حاصل گزارشی از طرح تحقیقاتی است که در پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس توسط امیرحسین مزینی اجرا شده است. این اثر به چگونگی تأمین مالی بخش معدن از طریق انتشار صکوک استصناع پرداخته است. این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر، به بررسی و نقد آن از جنبه‌های صوری و محتوایی پرداخته است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد باآن‌که کتاب مدنظر روشی برای بررسی امکان استفاده از صکوک در بخش‌های مختلف اقتصادی را ارائه می‌دهد و تاحدودی یک اثر کاربردی است، از حیث ویژگی‌های صوری و محتوایی دارای اشکالاتی است. ویرایش‌نشدن ادبی و علمی اثر سبب شده است که علاوه‌بر ضعف در نظم و توالی منطقی مطالب، مباحث استحکام لازم را نداشته باشند. نادیده‌گرفتن منابع دست‌اول و آشفتگی در نحوۀ ارجاع‌دهی از اشکالات دیگر این اثر به‌شمار می‌آید. مؤلف در کتاب به نقش و تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی ایران، به‌ویژه نقش آن در نرخ‌گذاری دستوری صکوک، هیچ اشاره‌ای نکرده است که این موضوع از مهم‌ترین دلایل استقبال‌نکردن بخش‌های مختلف اقتصادی از صکوک به‌‌منزلۀ ابزار تأمین مالی اسلامی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book Feasibility Study of Issuance of Sukuk in Iranian Economy Case Study of Mining and Mineral Industries

نویسنده [English]

  • Hamidreza Abdollahian

Assistant Professor, Department of Marine Economics and Insurance, Khorramshahr University of Marine Sciences and Technology, Iran,

چکیده [English]

The book “Feasibility Study of Issuance of Sukuk in Iranian Economy, a Case Study of Mining and Mining Industries” is a report of a research project carried out by Amir Hossein Mozini in the Economics Research Institute of Tarbiat Modares University. This work deals with how the mining sector is financed through the issuance of Istisna's Sukuk. This article, while introducing the work in general, examines and critiques it from the formal and content aspects. The findings of this paper show that although it provides a methodical method for examining the possibility of using Sukuk in different sectors of the economy and is somewhat of a practical effect, it has both formal and content characteristics. There are also some drawbacks such as lack of literary and scientific editing of the work, the weakness in the logical order and sequence of content, and the topics do not have the necessary strength. Ignoring first-hand sources and confusion in how to refer are other drawbacks of this work. In this work, the author does not mention the role of the Central Bank of Iran and the impact of its policies, especially its role in the regulatory pricing of Sukuk. This is one of the most important reasons why various economic sectors do not welcome Sukuk as an Islamic financing tool.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Book Criticism
  • Feasibility Study
  • Sukuk
  • Istisna Sukuk
  • Mining Sector
  • Iranian Economy
تسخیری، محدعلی (1386)، «مبانی شرعی اوراق بهادار اسلامی (صکوک)»، فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی اقتصاد اسلامی، ش 27.
توحیدی، محمد و رضا یارمحمدی (1396)، بررسی تحلیلی وضعیت بازار اوراق بهادار اسلامی (صکوک) در ایران و جهان، تهران: شرکت مدیریت دارایی‌های مرکزی بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار.
حسن‌زاده، علی و اعظم احمدیان (1391)، «تأثیر ابزارهای مالی اسلامی بر رشد سرمایه‌گذاری»، دوفصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، ش 9.
سروش، ابوذر (1389)، مروری بر ابزارهای مالی اسلامی با تأکید بر اوراق اجاره (صکوک اجاره) در ایران، توسعه و مطالعات اسلامی، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
سعیدی، علی و ابوذر سروش (1388)، «ابعاد حساب‌داری و مالیاتی اوراق (صکوک) اجاره در ایران»، فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی اقتصاد اسلامی، ش 33.
صلواتیان، محمدامین و سیدمهدی حسینی دولت‌آبادی (1398)، چالش‌های تأمین مالی بنگاه‌ها از طریق انتشار صکوک (اوراق مالی اسلامی)، گزارش شمارۀ مسلسل 16622، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
عزتی، مرتضی و لیلا شهریاری (1393)، «ارزیابی قابلیت صکوک در بخش نفت»، مجلۀ اقتصاد و بانک‌داری اسلامی، ش 9.
فهیمی، عزیزالله، مستوره رضوانی، و رسول خوانساری (1398)، «بررسی قانون حاکم بر انتشار صکوک بین‌المللی در جهان و الزامات بسترسازی حقوقی در بازار سرمایۀ ایران»، دو‌فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، ش 31.
کاوند، مجتبی (1396)، طبقه‌بندی ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، تهران: مرکز پژوهش، توسعه، و مطالعات اسلامی، سازمان بورس و اوراق بهادار.
مزینی، امیرحسین (1389)، امکان‌سنجی انتشار صکوک در اقتصاد ایران، مطالعۀ موردی بخش معدن و صنایع معدنی، تهران: پژوهشکدۀ اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
مزینی، امیرحسین، سعید قربانی، و نسرین صلح‌خواه (1393)، «طراحی الگوی عملیاتی تأمین مالی بخش صادرات با استفاده از صکوک در اقتصاد ایران»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های رشد و توسعۀ پایدار، ش 2.
موسویان، سیدعباس و اکبر کشاورزیان پیوستی (1393)، «آسیب‌شناسی انتشار صکوک اجاره در بانک‌های ایران: مطالعۀ موردی بانک سپه»، فصل‌نامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ش 69.
نظرپور، محمدنقی، سیدمحسن فاضلیان، و ناهید مؤمنی‌نژاد (1393)، «ارائۀ الگوی مطلوب تأمین مالی صنعت نفت ایران برپایۀ صکوک استصناع و رتبه‌بندی ریسک‌های آن با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی»، دوفصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، ش 6.
 
DDCAP Group (2020), A Comprehensive Study of The Global Sukuk Market, International Islamic Financial Market (IIFM).
Kahf, M. (1997), “The Use of Assets Ijarah Bonds for Bridging The Budget Gap”, Islamic Economic Studies, vol. 82, no. 2.
Safari, M., M. Ariff and Sh. Mohamad (2012), The Islamic Debt Market for Sukuk Securities, Chapter 2, United Kingdom: Edward Elqar.
Zolfaghari, P. (2017), “An Introduction to Islamic Securities (Sukuk)”, Uppsala University, Faculty of Law, Working Paper.