پژوهشی باستان شناسی
پرتوی بر نیمۀ تاریک ماه: بررسی و نقد کتاب زنان در ایران باستان

احسان احمدی نیا

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 1-28

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.6968

چکیده
  از هخامنشیان، به‌جز کتیبۀ بیستون و استوانۀ کوروش، کتیبه‌های روی‌دادنگارانۀ دیگری در دست نداریم. بنابراین بخش زیادی از تاریخ هخامنشی برپایۀ اطلاعات منابع یونانی و گاهی یهودی استوار بوده است؛ منابعی که پژوهش‌گران کاستی‌ها، تناقضات، و ناراستی‌های آن‌ها را به‌دفعات گوش‌زد کرده‌اند. با کاوش مهم‌ترین مراکز هخامنشی، حجم زیادی ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
چالش‌ها و کاستی‌های مطالعات باستان‌شناسی «تحلیل الگوی استقرار» در ایران؛ ارزیابی انتقادی و چند پیش‌نهاد

سعید امیرحاجلو

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 29-54

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33342.2014

چکیده
  تحلیل الگوی استقرار در باستان‌شناسی به مفهوم مطالعۀ رابطۀ استقرارها با یک‌دیگر و ارزیابی میزان اثرگذاری متغیرهای محیطی و فرهنگی بر توزیع، جابه‌جایی و تحولات سکونتگاه‌ها، و تغییرات جمعیتی در گذر زمان است. اگرچه این پژوهش‌ها در دنیا با بهره‌گیری از روش‌های ترکیبی و میان‌رشته‌ای به پیشرفت رسیده، کاستی‌ها و اشکالات «برخی» ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
نقد و بررسی کتاب اسطوره‌های بلخی و مروی باستان بر روی مهرها و تعویذهایشان

حسن باصفا؛ محمدصادق داوری

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 55-76

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.34676.2118

چکیده
  کتاب اسطوره‌های بلخی و مروی باستان بر روی مهرها و تعویذهایشان دراصل کاتالوگی از مهرها و تعویذهای فرهنگ بلخی و مروی است که درخلال کاوش‌های غیرمجاز به‌دست آمده یا در بازار عتیقۀ کشورهای افغانستان و ترکمنستان حراج شده است. آثار این کتاب توسط ساریانیدی، باستان‌شناس نام‌دار روس، مستندسازی و به‌هم‌راه یک مقالۀ بلند به زبان انگلیسی ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
بررسی و نقد کتاب فناوری و واژه‌شناسی دست‌افزار سنگی

مژگان جایز

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 77-101

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33389.2017

چکیده
  کتب تخصصی در زمینۀ مطالعات دست‌افزارهای سنگی و طبقه‌بندی گونه‌شناسانه و فناورانۀ آن‌ها تاکنون به فارسی تألیف نشده‌اند و تنها کتاب ترجمه‌شده فناوری و واژه‌شناسی دست‌افزار سنگی نوشتۀ ماری لوییز اینیزان و همکاران است که در این نوشتار معرفی، نقد، و بررسی شده است. این کتاب برگردانی از یکی از معتبرترین منابع انگلیسی و فرانسوی در ...  بیشتر

پژوهشی هنر
زیباشناسی به‌سبک فرانسوی؛ نقد کتاب زیباشناسی عکاسی

محمد خدادادی مترجم‌زاده

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 103-130

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35793.2207

چکیده
  این مقاله در تلاش است در چهارچوب سنجه‌های تعیین‌شده به تحلیل و نقد کتاب زیباشناسی عکاسی بپردازد. سولاژ، نویسندۀ کتاب، استاد باتجربه در حوزۀ زیباشناسی و فلسفۀ هنر در کشور فرانسه است. باتوجه‌به مشکلات و محدودیت‌های فعلی چاپ در ایران، کتاب از جهت شکلی نمرۀ قابل‌قبولی می‌گیرد. خطاهای نگارشی بسیار اندک، نثر روان، پانوشت‌ها، ارجاعات، ...  بیشتر

پژوهشی هنر
تحلیل زمان روایت آثار بیضایی براساس آرای ژرار ژنت؛ مطالعۀ‌ موردی نمایش‌نامۀ هشتمین سفر سندباد و فیلم‌نامه‌های آینه‌های روبه‌رو و پردۀ نئی

علی خراشادی؛ مقداد جاوید صباغیان

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 131-169

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30021.1772

چکیده
  بهرام بیضایی از مهم‌ترین هنرمندان عرصۀ درام در ایران است. بااین‌حال، با گذشت نزدیک به شصت سال از فعالیت هنریِ بیضایی و در هیاهوی مخالفان و موافقان آثارش، آن‌چه به چشم و گوش می‌رسد سخن از چه گفتن‌های آثارش بوده است: از نقدهای اسطوره‌نگرانه و تاریخی تا نقدهای فمینیستی و سیاسی که آثارش را در بردار سیاست زمانه تأویل، تفسیر، و نقد می‌کنند. ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
بررسی و نقد کتاب An Introduction to Islamic Archeology مقدمه‌ای بر باستان‌شناسی اسلامی

محسن سعادتی

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 171-188

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35157.2153

چکیده
  درمیان مباحث مربوط به باستان‌شناسی، باستان‌شناسی دوران اسلامی به‌عنوان یکی از دوران متنوع با جریان‌هایی درخصوص هنر، معماری، و شهرسازی همواره موردتوجه باستان‌شناسان و پژوهش‌گران قرار داشته است. نوشتار پیش‌رو به بررسی و نقد کتاب مقدمه‌ای بر باستان‌شناسی اسلامی، نوشتۀ مارکوس میلرایت، می‌پردازد. هدف از انجام این پژوهش بررسی ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
نقد و بررسی کتاب ایرانیان باستان

سعدی سعیدیان

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 189-210

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.6969

چکیده
  ‌باوجود جایگاه برجستۀ تمدن‌های ایران باستان در بررسی تاریخ پرفرازونشیبِ خاور نزدیک، مطالعۀ این دوران مهم در سنت تاریخ‌نگاری اروپاییان عموماً تحت‌تأثیر دیدگاه خصمانۀ منابع کلاسیک یونانی ‌ـ رومی قرار گرفته است و اندک بوده‌اند آثار و مؤلفانی که از نفوذ این سنت و دیدگاه منفی غرب‌محورانه به‌دور مانده باشند. کتاب The Persians یا ...  بیشتر

پژوهشی هنر
نقدی بر کتاب تندیس‌گری و شمایل‌نگاری در ایران پیش از اسلام

علیرضا طاهری؛ سمیرا نصراصفهانی

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 211-225

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29971.1765

چکیده
  در تمدن‌های پیش ‌از تاریخ و پیش از اسلام در ایران، بشر برای بیان نیازها و اعتقادات خود از ساخت پیکره و شمایل‌‌نگاری بهره برده است. این آثارِ باقی‌‌مانده نشان از نگرش، فرهنگ، پوشش، مذهب، و ‌‌پیشرفت در حیات اعصار گذشته در ایران باستان دارند. این پیکرک‌ها شامل حیوانات، انسان‌‌‌ها، و حتی مجسمه‌‌های اساطیری و مذهبی ‌بوده‌اند ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
نقد رویکرد تحلیل الگوی استقرار در متون باستان‌شناسی ایران

رحمت عباس نژاد سرستی؛ سعید بابامیر ساطحی؛ نرجس حیدری

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 227-248

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33727.2050

چکیده
  مطالعۀ الگوی استقرار یک روش تحلیل متداول در باستان‌شناسی دنیاست که با استفاده از روش‌های علمی به مطالعۀ سه مؤلفۀ مهم شامل سازه‌های منفرد، استقرار اجتماعی، و استقرار منطقه‌ای می‌پردازد تا رابطۀ متغیرهای زیست‎محیطی را با معیشت و استقرار اجتماعی تحلیل، سازمان‌های اجتماعی ‌ـ اقتصادی جوامع گذشته را بازسازی و اندازه، عملکرد، ...  بیشتر

پژوهشی هنر
مشاهده به‌عنوان ابزار مورخ: تحلیلی بر آرای جیمز الکینز در کتاب درباب مشاهده

جمال عرب زاده

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 249-268

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36733.2266

چکیده
  پژوهش حاضر نقد درباب مشاهده، اثر جیمز الکینز، نظریه‌‌پرداز مهم تاریخ‌‌نگاری هنر، است. هدف الکینز در این کتاب آموزش صحیح «مشاهده» است و او در دو دسته‌‌بندی اصلی دست‌‌ساخته‌‌های بشر و پدیده‌‌های طبیعی طیف وسیعی از پدیده‌‌های بصری را مشاهدۀ دقیق می‌‌کند؛ پدیده‌‌هایی که ابعاد مختلفی دارند: تاریخی، هنری، تکنولوژیکی، ...  بیشتر

پژوهشی هنر
نقد مقالۀ «بررسی شیوۀ ساخت و گُل‌بندی در خاتم گره پنج»

سمیرا عرب؛ سید عبدالمجید شریف زاده

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 269-288

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29005.1797

چکیده
  خاتم‌‌کاری از جملۀ هنرهای سنتی مرتبط با چوب است که امروزه رونق چندانی ندارد. ساخت خاتم گره از دورۀ صفوی اهمیت یافت و تا دورۀ معاصر از آن استفاده می‌‌شود. توجه به خاتم‌‌کاری و پرداختن به نقدِ منابع آن در حوزۀ پژوهش‌‌های حائز اهمیتی است که دستاوردهایی چون آشنایی، معرفی، و آسیب‌شناسی را به‌ارمغان خواهد داشت. کمبود اطلاعات تخصصی ...  بیشتر

پژوهشی هنر
سفالینه‌های ایرانی به‌روایت میتسوکنی یوشیدا نقدی بر کتاب In Search of Persian Pottery (در جست‌وجوی سفال ایران)

لیلا غفاری؛ داوود رنجبران

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 289-304

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.37189.2295

چکیده
  میتسوکنی یوشیدا، استاد و مدیر اسبق دانشگاه کیوتو، از محققان ژاپنی در حوزۀ مطالعات سفال‌گری ایران است که در دهۀ 1960 به مناطق مختلف تاریخی، سایت‌‌های باستان‌‌شناسی ایران، و جزیرۀ هرمز سفر کرده است. او ثمرۀ یافته‌‌های خود را دربارۀ تاریخچه و تکنیک‌‌های خلق سفالینه‌‌های ایرانی در قالب کتابی با عنوان در جست‌وجوی سفال ایران به‌نگارش ...  بیشتر

پژوهشی هنر
بررسی کتاب سینمای صامت

حامد فاردار؛ حمید دهقانپور

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 305-330

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.29460.1718

چکیده
  تاریخ سینمای صامت از یک جنبه کارنامۀ تلاش‌ها، رنج‌ها، پیروزی‌ها، و شکست‌هایی است که برای به‎ثمررسیدن آن‌چه امروز تحت عنوان سینما و قواعدش می‌شناسیم مؤثر و اساسی بوده است و از جنبۀ دیگر داستان روایت‌هایی است که به‌مرور زمان و با کشف ابعاد نادیدۀ آن سال‌ها به‌مرور صیقل خورده‌اند و درک ما را در این حوزه وسعت داده‌اند. کتاب سینمای ...  بیشتر

پژوهشی هنر
مدیریت استراتژیک دیزاین و توسعۀ دیزاین‌بریف نقد و بررسی کتاب دیزاین‌بریف تفهیم‌نامۀ طراحی

مریم کهوند

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 331-354

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.30890.1849

چکیده
  با توسعۀ دیزاین در عصر حاضر، برنامه‌ریزی و مدیریت فرایند آن به‌منظور بهره‌برداری از خدمات و محصولات دیزاین از اهمیتی فزاینده برخوردار شده است. مقالۀ حاضر با هدف بازشناسی ویژگی‌های متون دیزاین براساس الگوی نقد کتاب به بررسی و نقد کتابی در زمینۀ تدوین و برنامه‌ریزی دیزاین می‌پردازد. کتاب دیزاین‌بریف مجموعه‌ای از چکیدۀ بحث‌ها ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
نقد و بررسی کتاب فراز و فرود عباسیان (132 تا 324 هجری): پژوهش در ساختار و تحول ایدئولوژی، اقتصاد، و نهاد نظامی

محمد مرتضایی

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 355-369

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.34072.2080

چکیده
  عباسیان، که گروهی انگیخته‏شده در اواخر حکومت امویان بودند، کوشیدند با ارائۀ ایدئدلوژی جدید در قالب نظام دعوت به بسیج منابع خویش در مبارزه با گروه حاکم برآیند و کنش‏های معناداری را در جذب عناصر مخالف اموی و کشاندن آن‏ها به‌زیر چتر واحد «الرضا من آل محمد» به‌انجام رسانند. کتاب فراز و فرود عباسیان: پژوهش در ساختار و تحول ایدئدلوژی، ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
بازنگری دو نظریه از سه‌گانۀ پورشریعتی در کتاب Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran (افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی اتحادیۀ ساسانی ‌ـ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها)

یاسر ملک زاده؛ سرور خراشادی

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 371-389

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35761.2205

چکیده
  تاکنون نقدهایی مکتوب و شفاهی به کتاب پروانه پورشریعتی با عنوان Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran وارد شده است که منتقدان با دیدگاه‌هایی متفاوت به ارزیابی اثر و تقویت یا تضعیف نظریه‌‌های وی پرداخته‌‌اند. واضح است کتاب‌‌هایی از این ‌‌دست، که هم ارائۀ جسورانه‌‌ای از کلیات بدیع و ایده‌‌آفرین‌اند و هم دریایی ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
پژوهشی در سفال‌گری دوران اسلامی معرفی و نقد کتاب سفالینۀ گونۀ موسوم به کوباچه

مجید منتظرظهوری؛ حسین صدیقیان

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 391-407

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33415.2018

چکیده
  سفال یکی از وجوه برجستۀ صنعت دوران اسلامی است که درطول این دوران با پیشرفت‌‌های چشم‌‌گیری در فن تولید و تزئین هم‌راه بود. باتوجه‌به شواهد باستان‌‌شناختی سفال گونۀ موسوم به کوباچه‌ دارای حوزۀ پراکنش گستره‌‌ای است که از خراسان تا تبریز در ایران و حتی مناطقی خارج از مرز‌‌های فعلی ایران در کشور‌‌هایی هم‌‌چون آذربایجان را شامل ...  بیشتر

پژوهشی باستان شناسی
بررسی و نقد کتاب From Arabia to the Pacific: How Our Species Colonised Asia ( از [شبه‌جزیرۀ] عربستان تا اقیانوس آرام: چطور گونۀ ما در سراسر قارۀ آسیا ساکن شد)

سید میلاد هاشمی

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 409-432

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33874.2061

چکیده
  پروفسور رابین دنل از شناخته‌شده‌ترین باستان‌شناسان پارینه‌سنگیِ آسیاست. کتاب اخیر او، که انتشارات راتلِج در سال 2020 م چاپ و منتشر کرده است، از نمونه‌های خوبِ وام‌گیری از مفاهیم بوم‌شناسی و زیست‌شناسی و، به‌طور خاص، زیست‌شناسی تهاجم در باستان‌شناسی محسوب می‌شود. تمرکز این کتاب بر مسئلة پراکنش گروه‌های انسانی و سازوکارهای ...  بیشتر

پژوهشی هنر
نقد و بررسی کتاب مبانی نظری از مجموعۀ هنر در تمدن اسلامی

مهران هوشیار

دوره 21، شماره 8 ، آبان 1400، صفحه 433-456

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35366.2167

چکیده
  تبیین مبانی و شناخت الفبای هر پدیده برای درک مفاهیم، بنیان‌های محتوایی، و فلسفة وجودی ضروری می‌نماید. این مهم، به‌ویژه در حوزة علوم انسانی، موردتوجه اندیشمندان معاصر بوده است. هنر اسلامی باتوجه‌به گستردگی جغرافیایی و ارزش‌های معنایی، اصول نظری و عملیِ مشخصی دارد که با زیربنای هنرهای سنتی بسیار متجانس است. ‌گردآورندة کتاب مبانی ...  بیشتر