نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه اسلامی، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردش‌گری

چکیده

عباسیان، که گروهی انگیخته‏شده در اواخر حکومت امویان بودند، کوشیدند با ارائۀ ایدئدلوژی جدید در قالب نظام دعوت به بسیج منابع خویش در مبارزه با گروه حاکم برآیند و کنش‏های معناداری را در جذب عناصر مخالف اموی و کشاندن آن‏ها به‌زیر چتر واحد «الرضا من آل محمد» به‌انجام رسانند. کتاب فراز و فرود عباسیان: پژوهش در ساختار و تحول ایدئدلوژی، اقتصاد، و نهاد نظامی نوشتۀ محمد احمدی‏منش است که در سال 1397 در انتشارات سمت به حلیۀ طبع آراسته شده است. نگارنده کتاب را در دو بخش «بررسی تاریخی» (شامل هشت فصل) و «بررسی نظری» (شامل دو فصل) به‌گونه‏ای شایسته سازمان داده و اثری قابل‌قبول پدید آورده است. مقالۀ حاضر می‏کوشد تا، در چهارچوب نقد اثر، نقاط قوت و ضعف آن را شناسایی و بررسی کند. به‌هرروی، کم‏دقتی و غفلت در برخی زمینه‏ها، به‌طور مثال در گزینش عنوان «فراز و فرود» و ارائۀ پاره‏ای نظریات در مقدمه که نمود آن در متن دیده نمی‏شود، درکنار نپرداختن به پیچیدگی‏های حکومت عباسیان و عدم نگاه جامع به موضوع به‏قدرت‏رسیدن عباسیان، به‌ویژه در خراسان، تاحدی به کتاب آسیب رسانده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book The Rise and Fall of the Abbasids (132‒324 AH): A Research in to the Structure and Evolution of the Ideology, Economics and Military Institution

نویسنده [English]

  • Mohammad Mortezaei

Associate Professor in Archaeology, Research Institute of Cultural Heritage and Tourism, Tehran, Iran

چکیده [English]

As an enthused group in the late Umayyad period, the Abbasids sought to mobilize their resources in the engagement with the ruling dynasty by presenting a new ideology, viz. the so-called Summon System, and undertook significant actions in enticing anti-Umayyad elements to bring them under the unified patronage promoted by the slogan “al-Riza min Al-e Muhammad.” The book The Rise and Fall of the Abbasids (132‒324 AH): A Research into the Structure and Evolution of the Ideology, Economics and Military Institution is an authored work by Mohammad Ahmadi Manesh, published by the SAMT Publications in 2018. The author has fittingly organized the book in the two sections of “A Historical Inquiry” (consisting of eight chapters) and “A Theoretical Inquiry” (comprising two chapters), producing a worthwhile work. The present article attempts to review the volume, pinning down and examining its strengths and shortcomings. At any rate, as a result of the lack of due care and laxity, the volume suffers somewhat from occasional shortfalls, among them being the choice of the title “The Fall and Down…,” and a series of points that are made in the Introduction but are not reflected in the text, not to mention the author’s failure to address the complexities involved in the Abbasid rule and to adopt a holistic approach to their rise to power, particularly in Khorasan.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rise
  • Fall
  • Structure
  • Evolution
  • Ideology
  • Military
  • Institution
  • Abbasids
احمدی‌منش، محمد (1397)، فراز و فرود عباسیان (132 تا 334 ق): پژوهشی در ساختار و تحول ایدئدلوژی، اقتصاد، و نهاد نظامی، تهران: سمت.
ازدی، شیخ ابن‌زکریا یزید‌بن محمد‌ (1967)، تاریخ الموصل، تحقیق علی حبیبه، قاهره.
بهرامیان، علی (1373)، دائرۀ‏المعارف بزرگ اسلامی، ج 6، تهران: دائرۀ‏المعارف بزرگ اسلامی.
جهشیاری، محمد‌بن عبدوس (1348)، الوزراء و الکتاب، تحقیق مصطفی السقا، ابراهیم الابیاری، و عبدالحفیظ شبلی، ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی، بی‌جا: بی‌نا.
الدوری، عبدالعزیز و عبدالجبار المطلبی (1971)، اخبار الدولۀ العباسیۀ، بیروت: دار الطلیعۀ للطباعۀ و النشر.
شعبان، محمد عبدالحی محمد (1386)، فراهم‌آمدن زمینه‏های سیاسی و اجتماعی نهضت عباسیان در خراسان، ترجمۀ پروین ترکمنی‌آذر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صابی، محسن‌بن هلال (1346)، رسوم دارالخلافه، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: کارنامه.
طبری، محمد‌بن جریر (1353)، تاریخ الرسل و الملوک، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
فرای، ریچارد نلسون (1380)، تاریخ باستانی ایران، ترجمۀ مسعود رجب‏نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
فلوتن، فان (1390)، استیلای اعراب؛ شیعه و مهدویت در عهد بنی‏امیه، ترجمۀ پرویز اذکایی، قم: کتاب‌خانۀ آیت‏‏الله مرعشی نجفی، گنجینۀ جهانی مخطوطات اسلامی.
مسعودی، علی‌بن حسین (1365)، التنبیه و الاشراف، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
مسعودی، علی‌بن حسین (1374)، مروج ا‌لذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
همدانی، محمد‌بن عبدالملک (1961)، تکملۀ تاریخ الطبری، تحقیق البرت یوسف کنعان، بیروت: المطبعۀ الکاثولیکیه.
 
Kennedy, Hugh (1986), The Prophet and the Age of the Caliphates, New York: Longman.
Said Agha, Saleh (2003), The Revolution Which Toppled the Umayyads: Neither Arabs nor Abbasids, Leiden: Brill.