نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردش‌گری، دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

2 استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردش‌گری، رئیس پژوهشکدۀ هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردش‌گری

چکیده

خاتم‌‌کاری از جملۀ هنرهای سنتی مرتبط با چوب است که امروزه رونق چندانی ندارد. ساخت خاتم گره از دورۀ صفوی اهمیت یافت و تا دورۀ معاصر از آن استفاده می‌‌شود. توجه به خاتم‌‌کاری و پرداختن به نقدِ منابع آن در حوزۀ پژوهش‌‌های حائز اهمیتی است که دستاوردهایی چون آشنایی، معرفی، و آسیب‌شناسی را به‌ارمغان خواهد داشت. کمبود اطلاعات تخصصی در نوشتارهای پیشین محسوس است. مقالۀ «بررسی شیوۀ ساخت و گُل‌‌بندی (Golbandi) در خاتم گره پنج» در فصل‌نامۀ علمی ‌ـ پژوهشی نگره به‌قلم مریم اکبرزاده و محمدصادق میرزا ابوالقاسمی در پاییز 1397 و شمارۀ 47، در صفحات 82 تا 95، به‌چاپ رسیده است. ضرورت نقد و ارزیابی مقالۀ مذکور حاکی از اهمیت نشر اطلاعات صحیح درخصوص خاتم‌‌کاری به‌ویژه خاتم گره است. خاتم گره با پیشینه‌‌ای غنی به‌دلایلی ازجمله دشواری در تهیۀ مواد اولیه و مراحل ساخت امروزه کم‌تر موردتوجه است. لذا، پرداختن به این خاتم و مستندنگاری آن از اهداف پژوهش حاضر است. نقد این اثر، که به‌شکل محتوایی و علمی صورت گرفته است، سعی در تبیین کاستی‌‌هایی هرچند اندک در مراحل تخصصی ساخت خاتم گره پنج دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on “The Study of Making Method and Golbandiin Gereh Panj Inlay”

نویسندگان [English]

  • Samira Arab 1
  • Seyed Abdolmajid Sharifzadeh 2

1 PhD Student of Analytical and Comparative History of Islamic Art, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran

2 Assistant Professor and Faculty Member Institute of Cultural Heritage, and Tourism, Head of the Traditional Arts Research Institute of Cultural Heritage, and Tourism, Tehran, Iran

چکیده [English]

Inlay is one of the traditional arts related to wood with a variety of designs, which is not very popular today. The construction of Inlay, especially the Gereh Inlay, has been important since the Safavid period, and this method has been used in the construction of Inlay until the contemporary period. It is important to pay close attention to the research and critique its published sources in the field of research Which will bring about achievements such as introduction, presentation, and pathology. The deficiency of specialized information among the few published articles is Tangible and visible. The article on “The Study of Making Method and Golbandi Gereh Panj Inlay” has been published in the Scientific Research Quartely Negareh Journal by Maryam Akbarzadeh and Mohammad Sadegh Mirza Abolghasemi in Autumn1397, No.47and pages 82-95 with the intention of examining Gereh Panj Inlay. The necessity to critique and evaluate this article indicates the importance of Gereh Inlay and emphasizes the publication of specialized and accurate information about Gereh Inlay. Gereh Inlay, with a rich background, is less important today for a number of reasons, including the difficulty of preparing the raw materials for the manufacturing process. Therefore, addressing the end of the Gereh and documenting it have been among the importance of research topics. This study tries to criticize this article, which has been done in content and scientific form, it also tries to explain the shortcomings, though few, in the specialized stages of making Gereh Panj Inlay.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique
  • Inlay
  • Inlaywork
  • Golbandy
  • GerehPanj Inlay
اکبرزاده، مریم و محمدصادق میرزا ابوالقاسمی (1397)، «بررسی شیوۀ ساخت و گُل‌‌بندی در خاتم گره پنج»، فصل‌نامۀ علمی ‌ـ پژوهشی نگره، ش 47.
انتظاری شغل‌آبادی، هاجر (1387)، هنر خاتم‌‌سازی، تهران: جمال هنر.
حیاتی، حامد و حسین آقامحمدی (1395)، «بررسی ویژگی‌‌های هندسی گره در معماری اسلامی»، نشریۀ مطالعات علوم کاربردی در مهندسی، دورۀ 2، ش 1.
دهقان‌نژاد، اکبر (1383)، «پژوهشی در روش‌‌های ریاضی موجود برای بررسی نقوش هندسی و جایگاه آن در هنر کاشی‌کاری اسلامی و ایرانی»، در: مجموعهمقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانی، ج 5، ارگ بم، کرمان.
روزی‌طلب، غلام‌رضا و ناهید جلالی (1382)، هنر خاتم، تهران: سمت.
سیدصدر، سیدابوالقاسم (1381)، دایرۀالمعارف معماری و شهرسازی، تهران: آزاده.
شجاعی، سیدمصطفی (1397)، «معرفی اثر و بررسی شیوۀ هنری قدیمی‌‌ترین درب خاتم حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم ‌ـ شاه‌چراغ (ع)»، فصل‌نامۀ علمی ‌ـ تخصصی رهیافت فرهنگ دینی، س 1، ش 2.
شریف‌زاده، سیدعبدالمجید (1381)، هندسۀ نقوش 1، تهران: سرو.
شفیع‌زاده، اسدالله (1397)، «مطالعۀ تطبیقی تزئینات نقوش هندسی گره در معماری اسلامی و قاعدۀ عرفان تجدد امثال در اندیشۀ عربی»، نشریۀ مطالعات تطبیقی هنر، ش 16.
طباطبایی، نسرین (1382)، واژه‌‌نامۀ توصیفی خاتم‌‌سازی، تهران: پژوهشکدۀ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
طهوری، دل‌شاد (1365)، هنر خاتم‌‌سازی در ایران، تهران: سروش.
عرب، سمیرا (1394)، بررسی تطبیقی زیباشناسی نقوش خاتم‌‌کاری دورۀ صفوی و قاجار، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ هنر و معماری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکز.
نجیب‌اوغلو، گل‌رو (1379)، هندسه و تزئین در معماری اسلامی، ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه.
نوریان، یحیی و محمدحسین کسرایی (1395)، «مقایسۀ گره‌‌های سنتی و الگوهای معاصر اسلامی با تمرکز بر کاربرد در معماری معاصر»، نشریۀ فیروزۀ اسلام، ش 3.