نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 کارشناسی ارشد پژوهش‌هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان،

چکیده

در تمدن‌های پیش ‌از تاریخ و پیش از اسلام در ایران، بشر برای بیان نیازها و اعتقادات خود از ساخت پیکره و شمایل‌‌نگاری بهره برده است. این آثارِ باقی‌‌مانده نشان از نگرش، فرهنگ، پوشش، مذهب، و ‌‌پیشرفت در حیات اعصار گذشته در ایران باستان دارند. این پیکرک‌ها شامل حیوانات، انسان‌‌‌ها، و حتی مجسمه‌‌های اساطیری و مذهبی ‌بوده‌اند که در هر دوره‌ای باتوجه‌به دانش روز آن عصر با مواد، مصالح، و شیوه‌های خاص خود تولید شده‌اند. هرکدام از این آثار مصرف و کاربرد ویژۀ خود را، باتوجه‌به نیاز بشر در همان دوران، ‌داشتند و تغییرات در نگرش، مذهب، عقیده، و زندگی روزمرۀ آن زمان باعث می‌شد پیکرک‌‌‌ها با پوشش، آرایش، تزئینات، اغراق‌ها، و تأکیدات متفاوت ساخته شوند. کتاب تندیسگری و شمایلنگاری در ایران پیش از اسلام ترجمه‌ای از دو مقالۀ اورلی دیمز، ‌پژوهش‌گر و باستان‌شناس بلژیکی،‌ است که علی‌اکبر وحدتی آن را در سال 1388 ترجمه و نشر ماهی آن را چاپ و منتشر‌ کرده است. هرچند کتاب مذکور اطلاعات بسیار مفید و ‌ارزش‌مندی را در اختیار ‌پژوهش‌گران و باستان‌شناسان قرار می‌دهد، همانند هر اثر مکتوب علمی دیگر کاستی‌هایی را شامل می‌شود. لذا مترجم کتاب می‌تواند درصورت صلاح‌دید پیش‌نهاد‌‌‌ها و تغییراتی را که در متن به آن اشاره می‌شود موردتوجه قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Book Pre-Islamic Sculpture and Iconography in Iran

نویسندگان [English]

  • Alireza Taheri 1
  • Samira Nasr Esfahani 2

1 Professor in Arts and Architecture, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

2 MA in Art Research, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

چکیده [English]

In the prehistoric and pre-Islamic civilizations of Iran, human beings have used sculpture and iconography to express their needs and beliefs. These works show the attitude, culture, cover, religion, and progress in the life of the past in ancient Iran. These figurines included animals, humans, and even mythological and religious sculptures that were produced in each period according to the knowledge of the day with their own materials and methods. Each of these works had its own consumption and special application according to human needs at the same time and the changes in attitude, religion, beliefs, and daily life of the time made the figurines with different coverings, arrangements, decorations, exaggerations, and accents. The Iconography of pre-Islamic woman in Iran is a translation of two articles by Aurelie Daems, a Belgian researcher and archaeologist, published by Ali Akbar Vahdati in 2009. However, this book provides very useful and valuable information to researchers and archaeologists, but like any other scientific work, it has its drawbacks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aurelie Daems
  • Sculpture
  • Figurine
  • Iconography
  • Iran
پرادا، ایدت (1357)، هنر ایران باستان؛ تمدن‌های پیش‌ از تاریخ، ترجمۀ یوسف مجیدزاده، تهران: دانشگاه تهران.
پوپ، آرتور اپهام و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران؛ از دوران پیش از تاریخ تا امروز، ترجمۀ نجف دریا‌بندری، ج 1، تهران: علمی و فرهنگی.
جام تیر، امین، علی‌اصغر شیرازی، و عباس اکبری (1389)، «ویژگی‌های سفالینه‌های پیکره‌ای در ایران پیش‌ از تاریخ»، فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی نگره، ش 15.
خانی، شهین (1380)، «پیکره‌های آیینی مؤنث در فلات ایران»، فصل‌نامۀ هنر، ش 48.
دیمز، اورلی (1388)، تندیس‌گری و شمایل‌نگاری در ایران پیش از اسلام، ترجمۀ علی‌اکبر وحدتی، تهران: ماهی.
شیرازی، روح‌الله، صدرالدین طاهری، و زهره سلطان‌مرادی (1393)، «بررسی تطبیقی نخستین پیکرک‌های انسانی در داسۀ باروری (لوانت، میان‌رودان، آناتولی، غرب ایران)»، دوفصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، س 4، ش 8.
طاهری، صدرالدین و محمود طاووسی (1389)، «تندیس‌های ایزدبانوان باروری ایران»، مجلۀ علمی ـ پژوهشی مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، ش 24.
گامبریج، ارنست (1379)، تاریخ هنر، ترجمۀ علی رامین، تهران: نی.
گشایش، فرهاد (1388)، تاریخ هنر ایران و جهان، تهران: مارلیک.
مرتضوی، مهدی و ساره سلیمانی (1390)، «پژوهشی بر ماهیت و کارکرد پیکرک‌های مؤنث عصر نوسنگی (مطالعۀ موردی غرب ایران)»، مجلۀ مطالعات ایرانی، س 10، ش 20.
یانگ، کایلر و دیگران (1389)، ایران باستان (پیشاتاریخ، عیلامیان، هخامنشیان، سلوکیان، پارتیان، ساسانیان)، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: مولی.
 
Hansen, Donald (1970), “A Proto-Elamite Silver Figurine in the Metroplitan Museum of Art”, Journal of Metropolitan Museum, vol. 3.