نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
3 استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر، مؤسسۀ آموزش عالی نیما، محمودآباد، ایران
چکیده
مطالعۀ الگوی استقرار یک روش تحلیل متداول در باستان‌شناسی دنیاست که با استفاده از روش‌های علمی به مطالعۀ سه مؤلفۀ مهم شامل سازه‌های منفرد، استقرار اجتماعی، و استقرار منطقه‌ای می‌پردازد تا رابطۀ متغیرهای زیستمحیطی را با معیشت و استقرار اجتماعی تحلیل، سازمان‌های اجتماعی ـ اقتصادی جوامع گذشته را بازسازی و اندازه، عملکرد، فاصله، و رابطۀ استقرارها را تعیین کند. در پژوهش حاضر، با روش کتاب‌خانه‌ای و اسنادی، به شناسایی بیش از هشتاد متن در قالب پایان‌نامه، رساله، و مقاله‌های علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی موفق شده‌ایم که مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع پرداخته‌اند. کم‌توجهی به موضوعات و روش‌های بنیادین روش تحلیل الگوی استقرار و عدم بهره‌گیری از پژوهش‌های دیرینه‌شناسی به‌منظور شناخت متغیرهای محیطی در بستر چشم‌انداز باستانی مهم‌ترین مشکلات روش‌شناختی و مفهومی متون موردنقدند. به مشکلات مذکور باید بهره‌برداری‌های ضعیف از ابزارها و روش‌های علمی نظیر عکس‌های ماهواره‌ای و هوایی، آرکئوژئوفیزیک، شبیه‌سازی کامپیوتری، نظام اطلاعات جغرافیایی (GIS)، و روش‌های آماری را اضافه کرد. تأمین اعتبارات پژوهشی مطلوب و ایفای نقش پژوهشگاه و پژوهشکدۀ مرتبط و دانشگاه‌های مجری رشتۀ باستان‌شناسی از مهم‌ترین راه‌کارهای اجرای درست و علمی این روشاند.
کلیدواژه‌ها
- تحلیل الگوی استقرار
- متون باستان‌شناسی ایران
- نقد روش‌شناختی و مفهومی
- استقرار اجتماعی
- استقرار منطقه‌ای
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Critique of Settlement Pattern Analysis in Iranian Archaeological Texts
نویسندگان [English]
- Rahmat Abbasnejad Seresti 1
- Saeid Babamir Satehi 2
- Narjes Heydari 3
1 Associate Professor in Archaeology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 PhD Student of Archaeology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 PhD Student of Archaeology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]
The settlement Archeology is a common method of analysis that uses scientific methods to study three important components, including individual structures, social settlement, and regional settlement. This method analyzes the relationship between environmental variables and livelihoods and social settlement, reconstructs the socio-economic organizations of past societies, and determines the size, function, distance, and relationship of settlements. The present study has succeeded in identifying more than 80 texts in the form of dissertations, thesis, and scientific-research and extension scientific articles that have directly and indirectly addressed this issue. Less attention to the basic issues and methods of the settlement archeology, and no use of paleontological research to identify environmental variables in the context of the ancient landscape, are the most important methodological and conceptual problems of the texts. To these problems must be added the poor utilization of scientific tools and methods such as Satellite and Aerial Photography, Archaeogeophysics, Virtual Reality, Geographic Information System (GIS) and Statistical Methods. Providing desirable research credits and playing the role of related institutes and universities are among the most important strategies for the correct and scientific implementation of this method.
کلیدواژه‌ها [English]
- Settlement Archaeology
- Iranian Archaeological Texts
- Methodological and Conceptual Critique
- Social Settlement
- Regional Settlement
)