نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کاشان،کاشان، ایران.

چکیده

دانش ‌‌نشانه‌شناسی یکی از ‌‌شاخه‌های نقد ادبی جدید در قرن بیستم است که به بررسی ‌‌نشانه‌ها و روابط میان آن‌ها در متون ادبی و کارکردشان در انتقال پیام میان صاحب اثر و خواننده ‌‌می‌پردازد. کتاب آلیات التأویل السّیمیائی، نوشتۀ موسی ربابعه نیز از جملۀ آثاری است که ‌‌می‌کوشد تا از ره‌گذر برخی ابزارهای ‌‌نشانه‌شناسی و با عبور از روساخت متن ‌‌نمونه‌هایی از ادب معاصر عربی به ‌‌لایه‌های زیرین و ژرف‌ساخت متن دست یابد. در پرتوِ اهمیت مسئله، مقالۀ حاضر ‌‌می‌کوشد به‌روش توصیفی ‌ـ تحلیلی و با رویکرد نقد محتوا، ضمن بررسی و بیان برخی از نقاط قوت این کتاب، نقاط ضعف و ‌‌کاستی‌های اثر موردنظر را تبیین کند. نتایج بررسی حاکی از این است که این اثر در سه فصل اول در مبحث استعاره و رمز به‌‌‌مثابۀ دو ابزار ‌‌نشانه‌شناسی تاحدود زیادی موفق عمل کرده است و با انتخاب ‌‌نمونه‌های شعری مناسب ‌‌تحلیل‌های خوبی ارائه داده است. اما ناهماهنگی عنوان کتاب با محتوا و نپرداختن مستقیم به همۀ شگردهای ‌‌نشانه‌شناسی ازجمله پارادوکس، نقاب، ‌‌حس‌آمیزی، هنجار‌‌گریزی، اسطوره، عدم رعایت توازن میان ‌‌فصل‌ها، و اشارۀ گذرا به‌‌ مقولۀ نقد ‌‌نشانه‌شناسی در رمان از ‌‌مهم‌ترین ‌‌کاستی‌های این کتاب است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Critique of Aliat Al-Tawil Al - Simiaee

نویسندگان [English]

  • Mohsen Seifi 1
  • Elham Baboli Bahmeh 2

1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, University of Kashan, Iran

2 PhD Candidate of Arabic Language and Literature, University of Kashan, Iran

چکیده [English]

Semiotics is one of the branches of modern literary criticism in the twentieth century that examines the signs and the relationships between them in literary texts and their function in conveying the message between the author and the reader. The book Aliat al - Tawil al - Sima'iyya by Musa Rabbabiyah is one of the works that tries to achieve the following subtle and profound layers of textual construction by passing through some semiotic tools and passing through the superstructure of the text. In the light of the importance of the issue, the present article tries to explain the weaknesses and shortcomings of the desired work in a descriptive - analytical way and with a content critique approach, while examining and stating some of the strengths of this book. The results of the study indicate that this work has been very successful in the first three chapters in the field of metaphor and cryptography as two tools of semiotics and has provided good analyzes by selecting appropriate poetic examples. But, the book’s inconsistency with the content and not directly addressing all semiotic tricks, including paradox, mask, arithmetic, norm-breaking, myth, lack of balance between chapters, and a brief reference to the critique of semiotics in the novel one of the most important shortcomings of this book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism
  • Semiotics
  • Musa Rabbabeah
  • Aliat Al-Tawil Al-Simiaee
إینو، آن و دیگران (2008)، السّیمیائیة، الأصول، القواعد، و التاریخ، ترجمۀ رشیدبن مالک، عمان ‌ـ الأردن: دار مجدلاوی للنّشر و التّوزیع.
بنکراد، سعید (2012)، السّیمیائیّات، مفاهیمها وتطبیقاتها، سوریه ‌ـ اللاذقیّة: دار الحوار للنشر و التوزیع.
حق‌شناس، محمدعلی (1386)، «نشانه‌‌شناسی شعر»، فصل‌نامۀ علمی ‌ـ پژوهشی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران، ش 183.
خاکی، غلام‌رضا (1390)، روش تحقیق با رویکرد پایان‌نامه‌نویسی، تهران: بازتاب.
دلاور، علی (1387)، روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران: ویرایش.
ربابعه، موسی (2011)، آلیات التأویل السّیمیائیّ، الکویت: مکتبة آفاق.
رضی، احمد (1388)، «شاخص‌‌های ارزیابی و نقد کتاب‌‌های درسی دانشگاهی»، سخن سمت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ش 21.
ریاحی، غلام‌حسین (1372)، آشنایی با اصول و روش تحقیق، تهران: اشراقیه.
سجودی، فرزان (1382)، نشانه‌‌شناسی کاربردی، تهران: قصه.
سرمد، زهره، عباس بازرگان، و الهه حجازی (1384)، روش‌‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگاه.
سعدالله، محمد سالم (2007)، مملکة النّص (التحلیل السّیمیائی للنّقد البلاغی،الجرجانی نموذجا)، عمّان ‌ـ  الأردن: عالم الکتب الحدیث.
سلطانی، محمدعلی (1369)، «ضرورت و شیوۀ نقد کتاب»، آینۀ پژوهش، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ش 1.
شرشار، فاطمه زهره (2017)، تجلّیات المنهج السیمیائی فی خطاب النقد الأدبی العربی المعاصر، أطروحة الدکتوراه، الجزائر: جامعة سیدی بلعباس.
صاد، علی (1392)، روش نقد، قم: هجرت.
کتاب نقد و نقد کتاب (1386)، تهران: مؤسسۀ خانۀ کتاب.
نادری، عزت‌الله و مریم سیف نراقی (1373)، روش‌‌های تحقیق و چگونگی ارزش‌یابی آن در علوم انسانی، تهران: دفتر تحقیقات و انتشارات بدرا.