نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار تاریخ ایران، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

کتاب پارادایم نصیحت، اندیشۀ ایرانی فراسوی زوال و تداوم تلاش دارد تا اندرزنامه‌های دورۀ باستان و اسلامی را در یک الگوی واحد، شامل دوبنی‌ها و دلالت‌های چهارگانه، تحلیل و بررسی کند. پرسش این است که الگوی مؤلفان پارادایم نصیحت برای تبیین اندرزنامه‌های تاریخ ایران چه بوده است و تا چه حد تکافوی مطالعات نظری این دسته از منابع تاریخی را دارد؟ یافته‌های پژوهش، که با رویکرد انتقادی و شیوۀ تبیین تاریخی صورت پذیرفته است، نشان می‌دهد بن‌مایۀ اندیشه‌ای کتاب مذکور در چهارچوبِ ازپیش‌ تعیین‌شده و متأثر از نظریۀ ایران‌شهریِ بازتولیدشدۀ دورۀ معاصر بنیاد یافته است. در ارزیابی نقادانه، آن‌چه موردانتظار است امکان طرح الگویی دیگر برای خوانش متن‌های سیاست‌نامه‌‌ای بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Approach to the Studies of Political Thought in the History of Iran; The Critique on the Book Advice Paradigm, Iranian Thought Beyond Decline and Continuity

نویسنده [English]

  • Nayere Dalir

Associate Professor, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

“Advice Paradigm, Iranian Thought Beyond Decline and Continuity”, the book of Iranian thought strives to combine the writings of the ancient and Islamic periods in a single pattern; includes and analyzes “the two dilemmas” and “the four implications”. The question is what the model of the authors of the paradigm of advice is; for explaining the epistles of Iranian history and to what extent it is sufficient for the theoretical studies of this group of historical sources? The findings of the research, which have been done using a critical approach and the historical explanation method, show that the basis of the ideas of the book is based on a predetermined framework, and is influenced by the reproduced Iranshahri theory of the contemporary period. In a critical evaluation, what is expected is the possibility of proposing a different model for reading the texts of the Political Epistles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Paradigm of Advice
  • Dilemmas and Four Implications Meanings
  • Iranshahri Thought
  • Alternative Model
پورداوود، ابراهیم (1347)، یشت‌ها، تهران: طهوری.
خلعتبری، اللهیار و نیره دلیر (1388)، «اندیشۀ ایران‌شهری و خواجه نظام‌الملک»، پژوهش‌نامۀ انجمن ایرانی تاریخ، س 1، ش 2.
خنجی، فضل‌الله‌بن روزبهان (1355)، مهمان‌نامۀ بخارا، به‌کوشش منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خنجی، فضل‌الله‌بن روزبهان (1966)، سلوک‌الملوک، تصحیح محمد نظام‌الدین و محمد غوث، حیدرآباد دکن: جی. ام. پرنئنگ.
دلیر، نیره (1389)، «طرح عدالت در سیرالملوک و بررسی آن با آرای اشعری»، مجلۀ مطالعات تاریخ اسلام، ش 7.
دلیر، نیره (1393 الف)، «فرهنگ سیاسی پادشاهی و سلطنت؛ بررسی تطبیقی فره ایزدی و ظل اللهی»، مجلۀ مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 20.
دلیر، نیره (1393 ب)، «تبیین و تحلیل فره ایزدی در آثار منثور دورۀ اسلامی؛ تاریخی، حکمت اشراقی، و اندرزنامه‌ای»، مجلۀ علمی ‌ـ پژوهشی پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، ش 14.
دلیر، نیره (1394)، «سیر تطور مفهوم ظل اللهی در آثار تاریخ‌نویسی و اندرزنامه‌ای»، مجلۀ مطالعات تاریخ اسلام، ش 26.
دلیر، نیره (1395)، «رابطۀ دولت با مردم، وظایف، کارکردها، و قواعد براساس اندرزنامه‌های دورۀ میانه با تأکید بر سیرالملوک»، مجلۀ علمی ‌ـ پژوهشی جستارهای سیاسی معاصر، س 7، ش 1.
دلیر، نیره (1397 الف)، تأملاتی بر مفاهیم سیاسی تاریخ ایران، تهران: انجمن ایرانی تاریخ و مورخان.
دلیر، نیره (1397 ب)، مفهوم مشروعیت در تاریخ ایران میانه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رستم‌وندی، تقی (1392)، اندیشۀ ایران‌شهری در عصر اسلامی، تهران: امیرکبیر.
روزنتال، اروین (1387)، اندیشۀ سیاسی اسلام در سده‌های میانه، ترجمۀ علی اردستانی، تهران: قومس.
سرل، جان (1385)، افعال گفتاری، ترجمۀ علی عبداللهی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
شیرازی، قطب‌الدین (بی‌تا)، درۀ‌التاج، تصحیح ماه‌دخت بانوهمایی، تهران: علمی و فرهنگی.
طباطبایی، سیدجواد (1385 الف)، درآمدی بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: کویر.
طباطبایی، سیدجواد (1385 ب)، زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، گفتار در مبانی نظری انحطاط ایران، تهران: کویر.
طباطبایی، سیدجواد (1386)، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
طباطبایی، سیدجواد (1392)، خواجه نظام‌الملک، گفتار در تداوم فرهنگی ایران، تبریز: ستوده.
فردوسی، ابوالقاسم (1966-1971)، شاهنامه، تصحیح ی. آ. برتلس، مسکو: دانش.
کلیله‌ و دمنه (1362)، انشای نصرالله منشی، تهران: اسلامیه.
کوهن، تامس (۱۳97)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ سعید زیباکلام، تهران: سمت.
ماوردی، علی‌بن محمد (1383)، آیین حکم‌رانی، ترجمۀ حسین صابری، تهران: علمی و فرهنگی.
منوچهری، عباس (1397)، پارادایم نصیحت، اندیشۀ ایرانی فراسوی «زوال» و «تداوم»، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
نظام‌الملک طوسی، حسن‌بن علی (1341)، سیرالملوک، به‌کوشش هیوبرت دارک، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Austin, J. L. (1970), How to Do Things with Words, The William James Lectures Delivered at Harvard University in 1955.