نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• احسان ذبیحی فر ¹
• سید شاهین محسنی ²

¹ مربی، نوازندگی موسیقی ایرانی، عضو هیئت‌علمی دانشکدۀ موسیقی دانشگاه هنر، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی، مدرس دانشکدۀ موسیقی دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

موسیقیِ عرفانی اصطلاحی است که می‌تواند طیف گسترده‌ای از معنا را در بر بگیرد و درطول تاریخ پس از اسلام، مصادیق بسیاری از موسیقی به وصف عرفانی متصف شده‌اند و برخی از آن‌ها تا امروز موجودند. این تحقیق برآن است که معنیِ موسیقی عرفانی را نه از طریق واکاوی معانی لغوی یا ریشه‌شناسی، بلکه از طریق معناداریِ آن در زیستِ جهان فرهنگی و پیداکردن مصادیق این اصطلاح بیابد و سپس افق معنایی موسیقی عرفانی را به‌جای تک‌معنای آن بنشاند. در این جهت، گسترۀ معانی اصطلاحات موسیقی، عرفان، و بعد نحوۀ ارتباط موسیقی و عرفان در متون سنتی بررسی و به چهار قسم طبقه‌بندی می‌شود. اول ارتباط موسیقی و هستی، دوم ارتباط باطنی موسیقی با جنبه‌های باطنی فرهنگی، سوم موسیقی با تأثیر عرفانی و انواع آن در ادبیات عرفانی، و چهارم موسیقی به‌عنوان آداب تصوف. درمجموع 21 مصداق برای موسیقی عرفانی با شرحی مختصر ذکر می‌شود. این مصادیق که هریک نمونه‌های دیگری را نمایندگی می‌کنند، طیفی را تشکیل می‌دهند که افق معنای اصطلاح موسیقی عرفانی در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در آن قابل‌مشاهده خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• موسیقی عرفانی
• موسیقی
• عرفان
• سماع
• صوفیه
• فلسفۀ موسیقی

موضوعات

• هنر

عنوان مقاله [English]

Mystical Music: Spectrum of Meaning and Existed Examples in Traditional Texts

نویسندگان [English]

• Ehsan Zabihifar ¹
• Seyed Shahin Mohseni ²

¹ A Faculty Member at Music Faculty of Arts University, Tehran, Iran

² PhD Candidates in Philosophy at Shahid Beheshti University, Lecturer at Music Faculty of Art University, Tehran, Iran

چکیده [English]

“Mystical Music” is a term that can include a wide range of meanings and many examples of music were defined as mystical in the Islamic period of Iran’s history and some still live on. This research is to define mystical music based on its significance in culture and its examples, rather than via studying semantics or the etymology of the words. This study will then introduce the semantic horizon of mystical music instead of one single sense of the term. To do so, first, the significance spectrum of the terms music and mysticism is studied, and then examples are sorted into four categories: the relationship between music and mystical ontology, the relationship of music and intrinsic aspects of culture, music with a mystical influence and its different types in mystical literature, and music in Sufists rituals. In general, twenty-one examples of mystical music will be briefly introduced. Each of these examples represents other instances, making up the spectrum across which the horizon of the meaning of mystical music is displayed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mystical Music
• Mysticism
• Music
• Mama
• Sufism
• Philosophy of Music