نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

تاکنون بسیاری مدرنیته را به‌مثابۀ کلیتی یک‌پارچه در نظر گرفته‌اند که در زمان و مکانی خاص متولد شده و بالیده است. در این دیدگاه، مدرنیته به‌مثابۀ امری زمان‌مند و مکان‌مند پنداشته می‌شود که با دیگر فرهنگ‌ها و اقلیم‌ها ناسازگار و بیگانه است، اما اگر مدرنیته را «متنی فرهنگی» در نظر بگیریم که بسترساز سوژگی انسانی است، می‌توانیم نشانگان آن را در تمامی جمعیت‌های انسانی به نسبت‌های مختلف بیابیم. کتاب سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری می‌کوشد تا با نشان‌دادن ناسازواری‌های نظری در درک امر مدرن بر ماهیت منشوری و چندگانۀ آن تأکید ورزد و امکان‌های مختلف در مواجهه با آن را بررسی کند. از این نظر، دشوارۀ کانونی کتاب بررسی امکانات نظری‌ای است که در انگارۀ مدرن نهفته‌اند. بدنۀ اصلی اثر به نظرهای شش اندیشمند غربی دربارۀ مدرنیته می‌پردازد. هم‌چنین در آخرین قسمت کتاب، نظرهای اندیشمندان ایرانی دربارۀ مدرنیته به بحث گذارده می‌شود و آرای آن‌ها از سه منظر وفاداری به مدرنیته، اعتراض به آن، و خروج از آن بررسی می‌شود. درمجموع می‌توان این اثر را تلاشی ارزنده برای ارائۀ درکی بهتر از مفهوم مدرنیته دانست؛ امری که به‌خودی خود می‌تواند جامعۀ ایرانی را در رویارویی آگاهانه‌تر با مدرنیته یاری بخشد. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا به دو روش صورت‌گرایانه (فرمالیستی) و محتوایی کتاب یادشده را موردنقد و ارزیابی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Book Three Rival Versions of Modernity: Exit, Voice, Loyalty

نویسنده [English]

  • Salman Sadeghizadeh

Assistant Professor of Political Science, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

By now many have considered modernity as an integrated totality that was born and flourished in a given time and in a given location. From this point of view, modernity is incompatible and alien to other territories and cultures, but if we consider modernity as a “cultural text” creating a suitable context for human subjectivity, then we would know it as an omnipresent phenomenon in all the human aggregations. The book Three Rival Versions of Modernity: Exit, Voice, and Loyalty focuses on incompatibilities in understanding modern affairs. Hence it shows the different capabilities inside modernity. Therefore, the central problem of the book has to do with the way of approaching modernity. Though the main part of the book is dedicated to the analysis of six Western thinker’s theories, the last part focuses on Iranian thinkers and analyses their attitudes toward modernity from three different standpoints: exit, voice, and loyalty. Finally, the book could be considered as a precious effort in understanding modernity, which per se could lead Iranian society to adopt a more conscious approach in case of modernity. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modernity
  • Modern Idea
  • Exit
  • Voice
  • Loyalty
آلتوسر، لویی (1386)، ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت، ترجمۀ روزبه صدرآرا، تهران: چشمه.
بک، اولریش (1397)، جامعۀ خطر، ترجمۀ رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد، تهران: ثالث.
تورن، آلن (1396)، پارادایم جدید، ترجمۀ سلمان صادقی‌زاده، تهران: علمی و فرهنگی.
تورن، آلن (1398)، برابری و تفاوت: آیا می‌توانیم با هم زندگی کنیم؟، ترجمۀ سلمان صادقی‌زاده، تهران: ثالث.
حائری، عبدالهادی (1378)، نخستین رویارویی‌های اندیشگران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
داوری اردکانی، رضا (1380)، تمدن و تفکر غربی، تهران: ساقی.
دوستدار، آرامش (1370)، امتناع تفکر در فرهنگ دینی، پاریس: خاوران.
شایگان، داریوش (1378)، آسیا دربرابر غرب، تهران: امیرکبیر.
صادقی‌زاده، سلمان (1398)، سخن مترجم، برابری و تفاوت، آلن تورن، تهران: ثالث.
صادقی‌زاده، سلمان (1399)، «جنبش‌های اجتماعی؛ روحی دیرین در جست‌وجوی کالبدی نوین»، روزنامۀ شرق، ش 3769.
لش، اسکات (1383)، جامعه‌شناسی پست‌مدرنیسم، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: مرکز.
مصباحیان، حسین (1398)، مدرنیته و دیگری آن: مواجهۀ انتقادی با تفسیر هابرماس از مدرنیته به‌مثابۀ پروژه‌ای ناتمام، تهران: آگه.
نوری، مختار (1398)، سه تقریر رقیب دربارۀ مدرنیته: خروج، اعتراض، وفاداری، تهران: قصیده‌سرا.
 
Beck, Ulrich, Anthony Giddens and Scott Lash (1994), Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order, Cambridge: Polity Press.
Dumont, Louis (1977), Homo Aequalis, Paris: Gallimard.
Frazer Nancy and Axel Honneth (2003), Redistribution or Recognition?: A Political-Philosophical Exchange, London: Verso.
Inglehart, R. (2018), Cultural Evolution: People's Motivations are Changing, and Reshaping the World, United Kingdom: Cambridge University Press.
Touraine, Alain (1988), Return of the Actor: Social Theory in Postindustrial Society, Myrna Godzich (trans.), Mineapolis: University of Minnesota Press.
Touraine, Alain (1997), What is Democracy?, David Macey (trans.), Westview Press.