نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

توسعه‌نیافتگی همواره برای پژوهش‌گران جذاب بوده است. توسعه‌نیافتگی یکی از دغدغه‌‌‌های اصلی اصلاح‌گران و اندیشه‌ورزان ایرانی، دست‌کم از اوایل دورۀ قاجار، بوده که منجر به ره‌یافت‌‌ها و دیدگاه‌‌‌های مختلفی دربارة علت‌یابی آن و نیز ارائۀ راه‌کار‌‌های گوناگون برای برون‌رفت از آن شده است. در این مورد کتاب‌‌ها و آثار متعددی به نگارش درآمده است و یکی از کتاب‌‌‌هایی که به‌تازگی در این خصوص روانة بازار نشر شده است کتاب سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران است. بررسی کتاب نشان می‌دهد که این اثر از سه جنبۀ شکلی، روش‌شناختی، و محتوایی قابل‌نقد است. هدف از این پژوهش نیز روشن‌ساختن ضعف‌‌ها و کاستی‌های کتاب در حوزه‌‌‌های یادشده است. درمجموع، چنین‌ به‌نظر می‌رسد که این کتاب بدون آن‌که نوآوری خاصی داشته باشد، نتوانسته است افق علمی تاز‌‌ه‌ای در این زمینه بگشاید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Book Etiology of Iran’s Underdevelopment

نویسنده [English]

  • Iraj Varfinezhad

Assistant Professor of History, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The issue of underdevelopment has always been one of the research attractions for researchers. Underdevelopment has been one of the main concerns of Iranian reformers and thinkers, at least since the early Qajar period, which has led to various findings and perspectives on its cause, as well as offering various solutions to overcome it. Numerous books and works have been written on this subject, but one of the books that has recently been published in this regard is Etiology of Iran’s underdevelopment. The study of the book shows that this work can be criticized from three aspects: form, methodology and content, and the purpose of this research is to clarify the weaknesses and shortcomings of the book in the mentioned domains. All in all, it seems that the book doesn’t have any special innovation and it has not been able to open a new scientific horizon in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Underdevelopment
  • Formal Criticism
  • Methodical Criticism
  • Content Criticism
استنفورد، مایکل (۱۳۹3)، درآمدی بر تاریخ پژوهی، ترجمة مسعود صادقی، تهران: سمت.
بهروز، مازیار (۱۳81)، شورشیان آرمان‌خواه: ناکامی چپ در ایران، ترجمة مهدی پرتوی، تهران: ققنوس.
بیگلرخانی، سهیلا (۱۳۹۲)، «گفت‌وگو با مهندس آل‌یاسین»، خبرنامة کانون مهندسین فارغ‌التحصیل دانشکدة فنی دانشگاه تهران، س ۲۳، ش ۱۶۴-۱۶۶.
حضرتی، حسن (۱۳۸8)، «درآمدی بر نقد تاریخی»، نشریة کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش ۱۴۰.
رحمانیان، داریوش (۱۳۸۳)، «تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمین»، نامة فرهنگ، ش ۵۲.
عزیزی، حسین (1384)، «عینیت در مطالعات تاریخی»، فصل‌نامة پژوهشی اندیشة نوین دینی، ش 3.
علمداری، کاظم (۱۳۸۱)، چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟ تهران: توسعه.
فر‌هانی منفرد، مهدی (1388)، «تاریخ و روایت»، نشریة کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 135.
قادری، طاهره و سیدآیت‌الله میرزایی (1390)، «ناسیونالیسم ایرانی در سدة نوزدهم»، نشریة مطالعات جامعه‌شناختی، ش 39.
کالینگوود، رابین جورج (1385)، مفهوم کلی تاریخ، ترجمة علی‌اکبر مهدیان، تهران: اختران.
ملایی توانی، علیرضا (۱۳۹۸)، «رابطة دانش اقتصاد با دانش تاریخ در برنامة آموزشی دورة کارشناسی رشتة تاریخ»، پژوهش‌نامۀ تاریخ اجتماعی اقتصادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س ۸، ش ۲.
ملایی توانی، علیرضا (۱۳89)، «عینیت، گذاره‌های مقبول اهل تاریخ»، نشریة کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش ۱۴۳.
ملایی توانی، علیرضا (1391)، «جایگاه مباحث روش تحقیق و روش‌شناسی تاریخی در برنامه‌‌‌های آموزشی دورۀ کارشناسی رشتۀ تاریخ»، نشریة مطالعات تاریخ ایران اسلامی، س ۱، ش 4.
نورایی، مرتضی (۱۳۹۷)، «بررسی و نقد کتاب تاریخ‌نگاری محلی ایران در دورة اسلامی تا سدة هفتم هجری»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س ۱۸، ش ۱.
هینلز، جان (1368)، شناخت اساطیر ایران، ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.