نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دکترای زبان و ادبیات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

مقولة ویرایش در کتب درسی موضوعی است که با دیدگاه علمی می‌توان به آسیب‌شناسی آن‌ پرداخت. هدف این جستار که ساختار آن از کل به جزء تنظیم و در ذکر شواهد نیز از روش نمونة آماری استفاده شده است بیان برخی مشکلات و کاستی‌ها در حوزة ویرایش کتب درسی فارسی دورة متوسطه به‌عنوان جامعة آماری است و ازآن‌جاکه هرساله گروه تألیف کتب آموزشی در این کتب بازنگری کلی یا جزئی می‌کنند، نیاز بازنگری دقیق گروه تألیف در حوزة ویرایش کتب آموزشی نیز به‌شدت احساس می‌شود. بنابراین، به برخی از موارد درخور ایراد در سه حوزة ویرایش، یعنی زبانی، محتوایی، و فنی اشاره و گاهی نیز پیش‌نهادهایی برای بهبود موارد مذکور بیان شد. نتیجة حاصل از پژوهش حاضر بیان‌گر آن است که از بین سه حوزة ویرایشی مذکور در کتب ویرایش بیش‌تر نواقص و اشکال‌ها در زمینة «ویرایش فنی» بوده است و این کتب به بازنگری کلی و دقیق در این حوزة ویرایشی خاص نیاز دارد که مهم‌ترین هدف این نوع ویرایش رسایی و خوانایی بیش‌تر متون آموزشی برای دانش‌آموزان، فهم بهتر مطالب، و سرانجام فراگیری علم ویرایش از طریق کتب علمی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Pathology of Editing in Persian Literature Books of High School

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Pashaei 1
  • Saeed Ghasemi 2

1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran

2 PhD in Persian Language and Literature, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran,

چکیده [English]

The subject of editing textbooks is a scientific perspective that can be pathologic and it is the title of this article. According to the title of the article, the purpose of this essay is the expression of some problems and shortcomings in the field of editing Persian textbooks of the High school as a statistical society. It is in structure, deductive reasoning, and the evidence has been used by the statistical sample method. Each year, the group of educational books reviews these books generally or partially, the exact review of the editorial team in the field of editing the textbooks is also highly felt. Therefore, some of the relevant issues were mentioned in three areas of editing, namely linguistic, content, and technical. We discussed the important issues which needed to be addressed by the editor in these books. The result of this research suggests that among the three editing areas mentioned in the editing books, most of the drawbacks are in the “technical editing” and these books need a comprehensive overview in this particular editorial area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Editing
  • Language Editing
  • Farsi Textbooks of High School
احمدی گیوی، حسن (1374)، از فن نگارش تا هنر نویسندگی، تهران: سخن.
اعلم، امیرجلال‌الدین (۱۳۹۴)، دربارة ویرایش و ترجمه، تهران: امیرکبیر.
ایران‌زاده، نعمت‌الله و مریم شریف‌نسب (1391)، مهارت نوشتن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پورجوادی، نصرالله (1365)، دربارة ویرایش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حق‌شناس، محمدعلی و دیگران (1394)، زبان فارسی 3، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
دستورخط فارسی (1394)، تهران: فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی (نشر آثار).
ذوالفقاری، حسن (۱۳۹3)، راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی، تهران: علم.
سعدزاده، مریم (1397)، «نقدی بر کتاب‌های نونگاشت فارسی دورة دوم متوسطه»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش 1.
سمیعی گیلانی، احمد (1383)، نگارش و ویرایش، تهران: سمت.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۱)، شاعر آیینه‌ها، تهران: آگاه.
صلح‌جو، علی (1386)، نکته‌های ویرایش، تهران: مرکز.
طریقه‌دار، ابوالفضل (۱۳۹۱)، انواع ویرایش، قم: مؤسسة بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم).
عقیلی، الهه، محمدحسین یارمحمدیان، و زهره سعادت‌مند (1388)، «ارزش‌یابی محتوای کتاب زبان فارسی 1 پایة اول متوسطه از نظر دبیران شهرستان مبارکه (اصفهان)»، دانش و پژوهش در علوم تربیتی ـ برنامه‌ریزی درسی، ش 23.
غلام‌حسین‌زاده، غلام‌حسین، (1387)، راه‌نمای ویرایش، تهران: سمت.
فارسی 1؛ پایة دهم دورة دوم متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فارسی 2؛ پایة یازدهم دورة دوم متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فارسی 3؛ پایة دوازهم دورة دوم متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فارسی؛ پایۀ نهم دورة اول متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فارسی؛ پایة هشتم دورة اول متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فارسی؛ پایة هفتم دورة اول متوسطه (1397)، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
قاضی‌زاده، علی‌اکبر (۱۳۸۸)، ویراستاری و مدیریت اخبار، تهران: روزنامة ایران.
نیکوبخت، ناصر (۱۳۹۳)، مبانی درست‌نویسی زبان فارسی معیار، تهران: چشمه.
نیکوبخت، ناصر و سیدعلی قاسم‌زاده (1391)، دانش نشانه‌گذاری در خط فارسی، تهران: چشمه.
 
Friend, C. and D. Challenger (2014), Contemporary Editing, New York: Routledge.
Longman Dictionary of American English (2009), Edinburgh Gate: Pearson Education Limited.
<https://www.virastaran.net/a/v/m/e/ec/10714>.
Montagnes, I. (1988), Editing and Publication; A Training Mannual, Manila, Philippines: International Rice Research Institute.
Mossop, B. (2014), Revising and Editing for Translators, London and New York: Routledge.
Smith, B. (2003), Proofreading, Revising, and Editing Skills: Success in 20 Minutes a Day, New York: Learning Express.