نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

کتاب ادبیات کودک در ایران درس‌نامه‌‌ای دانشگاهی است که اکثر سرفصل‌‌های وزارت علوم را برای دو واحد درس «ادبیات کودک» در مقطع کارشناسی پوشش می‌‌دهد. نویسندۀ کتاب مذکور، محمد دهریزی، از مؤلفان کتاب «نگارش» دورۀ متوسطه، دانش‌‌آموختۀ ادبیات و از شاعران و نویسندگان حوزۀ کودک و نوجوان است که آثارش برندۀ جایزه‌‌های متعددی شده است. کتاب یادشده نخستین‌بار در سال 1388 با عنوان ادبیات کودکان و نوجوانان ایران و ویرایش جدید آن در سال 1399 منتشر شد. کتاب مذکور وجوه مثبت بسیاری دارد، اما به‌دلیل ضعف‌‌های روش‌‌شناختی مشترکی که با بسیاری از کتاب‌‌های تألیفی ادبیات کودک دارد پژوهش حاضر ترجیح می‌‌دهد، بیش ‌از این‌که از منظر استحسانی به این کتاب نگاه کند، از منظری انتقادی آن را در بوتۀ نقد قرار دهد. کتاب‌‌ها به‌‌اندازه‌‌ای ‌که بـتـوانند پارادایم‌‌های یک نظریه را به‌‌صورت سلسله‌‌مراتب نظام‌‌مند به خواننده ارائه بدهند، کارکرد علمی دارند. ازهمین‌رو، هدف اصلی این مقاله بررسی روش نظام‌‌مندسازی الگوواره‌‌های نظری معرفی‌‌شده در کتاب است. در همین جهت، کتاب موردنظر در شش محور نقد و بررسی می‌‌شود: آموزش، روش‌‌مندی، محتوا، ویرایش، فصل‌‌بندی، و زیبایی‌شناسی. این پژوهش برای نخستین‌بار در ایران کتابی را از حوزۀ ادبیات نظری کودک و نوجوان موردنقد قرار می‌‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book Child’s Literature in Iran: The University Textbook

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Zanjanbar 1
  • Ayoob Moradi 2

1 MA in Children ̓s and Young Adult Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Persian Literature Department, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The book Children’s Literature in Iran is a university textbook that covers most of the topics of the Ministry of Science, for two units of “Children’s Literature” course at the undergraduate level. The author of the book is Mohammad Dehrizi, one of the authors of “Writing” book in high school, a graduate of literature and one of the poets and writers of children and adolescents, who has won several national awards. The book was first published in 2009 under the title Iranian Children and Adolescent Literature, and its new edition was published in 2020. The book has many positive aspects, but due to common methodological weaknesses between this book and many books which are written in the realm of children's literature, the present study prefers to critique this book from an approbation point of view, rather than a critical one. A book has a scientific function to the extent that it can present the paradigms of a theory to the reader in a systematic hierarchy. Therefore, the main purpose of this article is to examine the method of systematizing the paradigms introduced in the book. In this regard, the book is reviewed in six areas: education, methodology, content, editing, chaptering, and aesthetics. This research, for the first time in Iran, reviews a book in the field of theoretical literature for children and adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children's and Young Adult Literature
  • Book Review
  • Literary Criticism
  • Pathology
  • Textbook
انصاریان، معصومه (1392)، راه‌نمای شیوه‌‌های نقد ادبی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
جعفرقلیان، طاهره (1395)، ادبیات کودکان، تهران: دانشگاه پیام‌‌ نور.
حکیمی، محمود و مهدی کاموس (1384)، مبانی ادبیات کودک، تهران: آرون.
دهریزی، محمد (1399)، ادبیات کودک در ایران: درس‌نامۀ دانشگاهی، تهران: قو.
زنجان‌بر، امیرحسین (1387)، ساک چشمم را که می‌‌بندم مسافر می‌‌شوم، تهران: هزارۀ ققنوس.
ژوبرت، کلر (1389)، خداحافظ راکن پیر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شارر، کاترین (1396)، مرگ بالای درخت سیب، ترجمۀ پروانه عروج‌‌نیا، تهران: طوطی.
شعاری‌‌‌‌نژاد، علی‌‌اکبر (1395)، ادبیات کودکان، تهران: اطلاعات.
شمیسا، سیروس (1390)، بیان، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1394)، معانی، تهران: میترا.
صفوی، کوروش (1383)، از زبان‌‌شناسی به ادبیات، تهران: سورۀ مهر.
علی‌‌پور، منوچهر (1383)، آشنایی با ادبیات کودکان، تهران: تیرگان.
غفاری، سعید (1387)، ادبیات کودکان و نوجوانان، همدان: سپهر دانش.
غیاثی، محمدتقی (1368)، درآمدی بر سبک‌‌شناسی ساختاری، تهران: شعلۀ اندیشه.
قزل‌‌ایاغ، ثریا (1389)، ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن، تهران: سمت.
کنج‌‌خانلو، سهیلا (1389)، «نقد و بررسی کتاب ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن نوشتۀ ثریا قزل‌‌ایاغ»، کتاب ماه کودک و نوجوان، دورۀ 12، پیاپی 157.
کیانوش، محمود (1379)، شعر کودک در ایران، تهران: آگاه.
گیرو، پی‌‌یر (1380)، نشانه‌‌شناسی، ترجمۀ محمد نبوی، تهران: آگاه.
محمدی، محمدهادی (1378)، فانتزی در ادبیات کودکان، تهران: روزگار.
المظفر، الشیخ محمدرضا (1388)، المنطق، قم: دار العلم.
میرصادقی، جمال (1376)، ادبیات داستانی، تهران: سخن.
نیکولایوا، ماریا (1398)، درآمدی به رویکردهای زیبایی‌‌شناختی به ادبیات کودک، ترجمۀ مهدی حجوانی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
واندن‌‌بروک، کارولین و دیگران (1386)، ادبیات کودک: نگاهی به ادبیات کودکان فرانسه (مجموعه‌مقالات)، ترجمۀ بهاره بهداد، تهران: سورۀ مهر.
هاشمی‌‌‌‌نسب، صدیقه (1371)، کودکان و ادبیات رسمی ایران، تهران: سروش.
هانت، پیتر و دیگران (1388)، دیگرخوانی‌‌های ناگزیر، ترجمۀ گروه مترجمان به‌سرپرستی مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
همایی، جلال‌‌الدین (1364)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: توس.
 
Sag, I. A. and Th. Waow (1999), Syntactic Theory: A Formal Introduction, Stanford: Center for the Study of Language.