نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

پژوهش‌گر پسادکتری (پژوهش‌گر فریتز توسِن)، دانشگاهِ لودویگ ماکسیمیلیانِ مونیخ، مدرسۀ فلسفۀ باستان

چکیده

در نوشتۀ پیشِ‌رو واپسین چاپ دانش‌نامۀ علایی ابن‌سینا را بررسی می‌کنم که به‌همت انتشارات مولی منتشر شده است. به این منظور، افزون‌بر تاریخچۀ چاپ و ویرایش دانش‌نامۀ علایی و ترجمه‌های آن به زبان‌های اروپایی، تبار چاپی «تصحیح» منتشرۀ مولی را نشان می‌دهم، و گوشه‌ای از درستی‌ها و نادرستی‌های رخ‌داده در کار خطیر ناشر و دیباچه‌نگار دانش‌نامه را گوش‌زد می‌کنم. نشان خواهم داد که چاپ تازه خطاهای روشی و بنیادینی دارد که باعث می‌شود چاپ مولی از نظر تصحیح و چاپ ناکام باشد، و از نظر فلسفی مهم‌ترین نوآوری ساختاری ابن‌سینا را ضایع کرده باشد. خواهم گفت که دیباچۀ بلند دانش‌نامۀ چاپ مولی هیچ پیوندی با متن کتاب ندارد و از نظر پژوهشی نیز چیزی به دانسته‌های پژوهش‌گران درمورد دانش‌نامۀ علایی و فلسفۀ ابن‌سینا نمی‌افزاید. نتیجه خواهم گرفت که چاپ انتشارات مولی هیچ مزیتی بر چاپ‌های پیشین ندارد که به‌صورت چاپی یا دیجیتالی دردست‌رس ابن‌سیناپژوهان قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A New Edition Which Is Not So New:A Critique on the Most Recent “Edition” of Avicenna’s Dānešnāmeh-ye ʿAlāyī

نویسنده [English]

  • Hanif Amin Beidokhti

Postdoctoral Researcher (Fritz Thyssen Fellow), Ludwig-Maximilians-Universität München, Munich School of Ancient Philosophy, Munich, Germany

چکیده [English]

Here, I examined the most recent “edition” of Avicenna’s Dānešnāmeh-ye ʿAlāyī published by Mawlā Publishing house. With this aim, I provided an overview of the editorial and publishing genealogy of the Dānešnāmeh, and then of Mawlā’s edition. I considered a number of errors and shortcomings exhibited by the latter, whilst acknowledging some of its merits. Identifying certain systematic flaws in the editorial techniques that inform Mawlā’s edition, on the one hand, and a structural mistake that has entirely ruined one of the main philosophical innovations of the Dānešnāmeh, on the other hand, I detected that Mawlā’s “edition” is an unprofessional reprint of the previous editions done by Moʿīn, Meškāt and Bīneš. I observed that the long preface to the text bears no relation to the Dānešnāmeh, and provides scholars with no useful insight into either Avicennan philosophy or the Dānešnāmeh. Concluding that Mawlā’s “edition” is woefully lacking, I suggest that it has no advantage over the previous standard editions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicennan Philosophy
  • Critical Review
  • Avicenna Scholarship
  • Textual Genealogy
  • Textual Criticism
  • Critical Introduction
ابن‌سینا، شیخ رئیس (1331 الف)، طبیعیات دانش‌نامۀ علایی، تصحیح، مقدمه، و تعلیقات سیدمحمد مشکوة، تهران: انجمن آثار ملی، [بازچاپ: دانشگاه بوعلی سینای همدان و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383].
ابن‌سینا، شیخ رئیس (1331 ب)، الهیات دانش‌نامۀ علایی، تصحیح، مقدمه، و تعلیقات محمد معین، تهران: انجمن آثار ملی، [بازچاپ: دانشگاه بوعلی سینای همدان و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383].
ابن‌سینا، شیخ رئیس (1331 ج)، رسالۀ منطق دانش‌نامۀ علایی، تصحیح، مقدمه، و تعلیقات محمد معین و سیدمحمد مشکوة، تهران: انجمن آثار ملی [بازچاپ: دانشگاه بوعلی سینای همدان و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383].
ابن‌سینا [منسوب] (1332)، قراضۀ طبیعیات، تصحیح، مقدمه، و تعلیقات غلام‌حسین صدیقی، تهران: انجمن آثار ملی.
ابن‌سینا (1960 م/ 1380 ق)، الشفاء، الالهیات، دو جلد، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور و دیگران، قاهره: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة.
ابن‌سینا (1952 م/ 1371 ق)، الشفاء، المنطق، المدخل، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور و دیگران، قاهره: المطبعة الأمیریة.
ابن‌سینا (1959 م/ 1378 ق)، الشفاء، المنطق، المقولات، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور و دیگران، قاهره: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة.
ابن‌سینا (1360)، دانش‌نامۀ علایی، منطق و فلسفۀ اولی، تصحیح و مقدمه: سیداحمد خراسانی، تهران: کتاب‌خانۀ فارابی (چاپ نخست، تهران: شرکت مطبوعات و چاپ، 1315).
ابن‌سینا و دیگران (1371)، سه رسالۀ موسیقی در فارسی، موسیقی دانش‌نامۀ علایی، موسیقی رسائل اخوان الصفا، کنز التحف، تصحیح و مقدمۀ تقی بینش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ابن‌سینا (1405 ق)، الشفاء، الطبیعیات، السماع الطبیعی، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور و سعید زاید، قم: منشورات مکتبة آیة‌اللّه العظمی المرعشی النجفی.
ابن‌سینا، شیخ رئیس (1394)، دانش‌نامۀ علایی، منطق، طبیعیات، موسیقی، الهیات، تصحیح، مقدمه، و تعلیقات محمد معین، سیدمحمد مشکوة و تقی بینش، دیباچۀ منوچهر صدوقی سها. تهران: مولی.
ابن‌سینا (1391)، رسالۀ منطق دانش‌نامۀ علایی، هم‌راه با واژه‌نامۀ توصیفی، متن و شرح از نواب مقربی، مقدمۀ قاسم پورحسن، تهران: صدرا.
بهمنیار بن مرزبان (1375)، التحصیل، تصحیح و مقدمۀ مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران.
بیرونی خوارزمی، ابوریحان محمد بن احمد (1351)، کتاب التفهیم لأوائل صناعة التنجیم، تصحیح و مقدمۀ جلال‌الدین همایی، تهران: انجمن آثار ملی.
الغزالی، حجة الاسلام أبی‌حامد (2000/ 1420 ق): مقاصد الفلاسفة، تصحیح: محمود بیجو، دمشق: مطبعة الصباح.
متینی، جلال (1344)، «هدایة المتعلمین فی الطب، قدیمی‌ترین کتاب طبی فارسی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، دورۀ 1، ش 1.
متینی، جلال (1351)، «دربارۀ دانش‌نامۀ میسری»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، دورۀ 31، ش ۳، پاییز.
متینی، جلال (1352)، «حدود ابتکار ابوریحان بیرونی در ساختن لغات علمی فارسی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، دورۀ 35، ش 3.
 
Avicenna (1955), Le livre de science, trans. Mohammad Achena and Henri Massé, Paris: Les Belles Lettres. [2nd, Rev. ed. 1986].
Avicenna (1971), Avicenna’s Treatise on Logic: Part One of Danesh-name Alai. trans. Farhang Zabeeh, The Hague: Martin Nijhoff.
Avicenna (1973), The Metaphysica of Avicenna: (ibn Sīnā), A critical translation- commentary and analysis of […] the Dānish Nāma-i ʿalāʾī, by Parviz Morewedge, New York: Columbia University Press.
Avicenna (1988), The Physics of Avicenna, a Translation and Commentary upon the Physics Proper of the “Tabiyʾyyat” of Avicenna's “Danish Nana-i Alai” [sic.], by Jamila Jauhari, Ph.D. Dissertation, Fordham University.
Bertolacci, Amos (2006), The Reception of Aristotle’s Metaphysics in Avicenna’s Kitāb al-Šifāʾ: A Milestone of Western Metaphysical Thought, Leiden: Brill.
Gutas, Dimitri (2012), “Avicenna ii. Biography,” in: Encyclopædia Iranica, III/1, <http://www.iranicaonline.org/articles/avicenna-ii>.
Gutas, Dimitri (2014), Avicenna and the Aristotelian Tradition: Introduction to Reading Avicenna’s Philosophical Works, Leiden: Brill, 2nd Revised Edition.
Michot, Yahya (2014), “Avicenna, Bahmanyâr and the ʻIshârâtʼ”, Presented in London.