نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• زهرا علیزاده بیرجندی ¹
• زهرا حامدی ²
• سمیه پورسلطانی ³

¹ دانشیار گروه تاریخ، عضو هیأت علمی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

² استادیار گروه تاریخ، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد داراب، ایران

³ کارشناس ارشد تاریخ، دانشگاه پیام نور مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تصاویر کتب درسی، افزون‌بر انتقال اطلاعات و تفهیم مطالب درسی، در فرایند جامعه‌پذیری و نهادینه‌سازی ارزش‌های اجتماعی مؤثرند. کتب درسی و تصاویر آن‌ها، از طریق القای مطالب و مفاهیم، در نگرش‌ها و الگوهای رفتاری فراگیران تأثیر ماندگار دارند. یکی از مقوله‌های درخور مطالعه برای درک کارکردهای مذکور نحوۀ بازتاب مقولۀ جنسیت در تصاویر کتب درسی است. از‌این‌‌رو، در پژوهش پیش‌رو تصاویر کتب مقطع ابتدایی دورۀ پهلوی از بُعد جنسیت و نقش‌های جنسیتی موردبررسی قرار گرفته‌اند. هدف پژوهش حاضر، که به‌شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام شده، ارزیابی نقش تصاویر کتب درسی در بازتعریف نقش‌های جنسیتی و الگویابی جنسیتی فراگیران است. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ تأثیر حضور کلیشه‌های جنسیتی از منظر نقش و جایگاه دو جنس در خانواده و هم‌چنین نظام اجتماعی است. ساختار جنسیتی تصاویر کتب درسی دورۀ پهلوی مبین محدودیت حضور زنان در عرصه‌های تاریخی سیاسی، علمی، و ساحت اندیشگی است.

کلیدواژه‌ها

• جنسیت
• تصاویر
• کتب درسی
• دورۀ پهلوی

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

The Investigation of Gender and Gender Roles in the Textbook Images of Pahlavi Period

نویسندگان [English]

• Zahra Alizadeh Birjandi ¹
• Zahra Hamedi ²
• Somayeh Poursoltani ³

¹ Associate Professor in History, University of Birjand, Birjand, Iran

² Assistant Professor in History, Islamic Azad University, Darab, Iran

³ Master in History, Payame Noor University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

In addition to the role of textbooks in conveying information and understanding the curriculum, they can effectively socialize and institutionalize social values. Textbooks and their illustrations have a lasting effect on learners’ attitudes and behavioral patterns by inducing content and concepts. One of the categories worth studying to understand these functions is how gender is reflected in textbook images. Therefore, in the present study, the images of elementary school books of the Pahlavi period have been examined in terms of gender and gender roles. This descriptive-analytical study aims to evaluate the role of textbook images in redefining gender roles and gender modeling of learners. The findings of this study show the effect of the presence of gender stereotypes in terms of the role and position of the two sexes in the family and the social system. The gender structure of the textbook images of the Pahlavi period indicates the limitation of the presence of women in the historical, political, scientific, and intellectual fields.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gender
• Pictures
• Women
• Textbooks
• Pahlavi Period