نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

ترجمة کتاب ابن‌خلدون و تاریخ اثر محمد طالبی، تاریخ‌نگار و اندیشمند تونسی، برای فارسی‌زبانان فرصتی را فراهم کرده است تا با افکار و نوع نگرش وی آشنا شوند. طالبی طی دوران زندگانی‌اش (1921-2017) آثار متعددی در حوزة تاریخ و تفکر مسلمانان پدید آورده است، اما گویا صرف‌نظر از برخی مقالات و مصاحبه‌های او که در برخی نشریات ایرانی ترجمه و چاپ شده است، این کتاب یگانه اثر منسجمِ وی است که به بازار نشر کتاب ایران عرضه شده است. طالبی در این کتاب با مروری بر اندیشه‌های ابن‌خلدون به‌دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که آیا تاریخ از مسیر مشخصی برخوردار است؟ این پرسشی است که لاجرم مباحث دیگری را نیز به‌دنبال می‌آورد و درنهایت طالبی به این پاسخ می‌رسد که تاریخ به‌طرز اجتناب‌ناپذیری همواره به‌سوی حضاره (تمدن) درحال حرکت است. طالبی این حرکت را با عنوان «سنت الله» مشخص می‌‌کند. این مقاله با هدف ارائة تحلیلی انتقادی از آرای نویسنده و ارزیابی ترجمۀ کتاب نگارش یافته است. ازجمله مباحث به‌نقد گذاشته‌شده در این مقاله رسوبات تاریخ‌نگری اروپا‌محور در نگارش طالبی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book Ibn Khaldon and History

نویسنده [English]

  • Abolhasan Fayaz Anush

Associate Professor of History, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Persian translation of Ibn Khaldon and History'-a book by Mohammad Talbi (1921-2017); a Tunesian historian and thinker-provide a fortune to Iranian for getting familiar with the author and his thoughts. Although Talbi wrote various works in the field of Muslim thought and history during his life, but a few of his works are translated into the Persian language. Talbi has several articles on Ibn Khaldon life and his Moghaddameh but Ibn Khaldon and History is a single book of Talbi that has been translated and published in the Persian language. After reviewing Ibn Khaldun thought, Talbi asks about the purpose of history. This question inevitably leads to other issues, and finally, Talby comes to the answer: History is inevitably constantly moving towards civilization. Talbi named this prosses: Sonnat Allah. The survey aims to provide a critical assessment of the book and its translation. The most important issue that has been criticized is Talbi Eurocentric historiography.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Khaldon
  • Mohammad Talbi
  • Philosophy of History
  • Eurocentric Historiography
ابن‌خلدون (1379)، مقدمة ابن‌خلدون، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن‌عربشاه (1370)، زندگی شگفت‌آور تیمور؛ ترجمۀ کتاب عجایب‌المقدور فی اخبار تیمور، ترجمۀ محمدعلی نجاتی، تهران: علمی و فرهنگی.
بلاوت، جیمز ام. (1389)، هشت تاریخدان اروپامحور، ترجمۀ ارسطو میرانی و به‌یان رفیعی، تهران: امیرکبیر.
طالبی، محمد (1379)، «تاریخ و میراث اسلامی و چالش‌های معاصر؛ در گفت‌وگو با دکتر محمد الطالبی (تاریخ‌نگار و متفکر تونسی)»، ماه‌نامۀ تاریخ اسلام، ش 4.
الطالبی، محمد (1391)، ابن‌خلدون و تاریخ، ترجمۀ محسن حسنی و سپیده ره‌انجام، تهران: پژوهشکدة تاریخ اسلام.
طباطبایی، سیدجواد (1374)، ابن‌خلدون و علوم اجتماعی، تهران: طرح نو.
عمربن عافیه (2016)، «رویة الفکریة معاصرة لعلاقة المسلم بنفسه و بالاخرین ـ د. محمد الطالبی انموذجاً»، حیاة الطیبه، العدد 34.
نصّار، یوسف (1366)، اندیشۀ واقع‌گرای ابن‌خلدون، ترجمۀ یوسف رحیم‌لو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نویهض، عادل (1980/ 1400ق)، معجم اعلام الجزائر من صدر الاسلام حتی العصر الحاضر، بیروت: مؤسسۀ نویهض الثقافیه.