نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

نوشتار حاضر درپی معرفی و نقد نظریۀ تمایز پیر بوردیو با رویکردی فرانظری است. تحلیل فرانظری تمایز با تأکید بر چهار محور زمینه‎های فکری و اجتماعی نظریه‌پرداز، مفروضات اساسی و مفاهیم محتوایی، روابط منطقی گزاره‎ها و فرایندهای تبیینی نظریه، و نقد نظریه صورت گرفته است. نتایج تحلیل فرانظری نشان داد جهان اجتماعی بوردیو مملو از توزیع ناخوش‌آیند موقعیت و منابع است و این امر دغدغۀ نظری تمایز را درنزد او برجسته ساخته است. تأثیرات متضاد تفکرات وجودگرایی، ساختارگرایی، و کنش‌گرایی مارکسیستی نیز علاقه به نظریه‎ای تلفیقی را در بوردیو به‌وجود آورده است. وی در این تلفیق بر آن است تا عاملیت افراد را به‌گونه‌ای در نظر گیرد که هم بر ذهن و هم بر ساختار اثر بگذارد. او جامعه را مجموعۀ به‌هم‌پیوسته‎ای از میدان‎ها، سرمایه‎ها، و عادتواره‎ها می‌داند. طبق نظر او تفاوت در عادتواره، سرمایه، و موقعیت در میدان به تفاوت و تمایز سبک‎های زندگی می‌انجامد. بااین‌حال، توجه ناکافی به جنبه‎های اخلاقی کنش، نادیده‌گرفتن نقش احساسات در روند استدلال، و اولویت‌دادن به منافع، به‌عنوان مبنایی برای رقابت اجتماعی، از مهم‌ترین نقدهای وارد بر نظریۀ تمایز بوردیوست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of Bourdieu’s Theory of Distinction with a Metatheory Approach

نویسندگان [English]

  • Tahere Lotfi Khachaki 1
  • Ali Yousofi 2

1 PhD Student in Economic Sociology and Development, Ferdowsi University Mashhad, Mashhad, Iran

2 Associate Professor in Social Sciences, Ferdowsi University Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The present study seeks to introduce and critique Pierre Bourdieu's theory of distinction with a metatheory approach. The distinctive metatheory analysis is based on the four factors of the theoretical and social contexts of the theorist, basic assumptions, content concepts, logical relations of propositions and explanatory processes of theory, and finally a critique of theory based on the views of one of Bourdieu's key critics. The results of the transnational analysis show that Bourdieu's social world is full of unpleasant distribution of position and resources, and this has highlighted the theoretical concern of differentiation. The conflicting influences of Marxist, existentialism, structuralism, and activism have also created an interest in fusion theory in Bourdieu. In combining agency and structure, he considers the agency of individuals in a way that affects both the mind and the structure. He sees society as an interconnected set of fields (structures), capitals, and habitus. In his view, differences in habituation, capital, and position in the field lead to differences and distinctions in lifestyles. However, insufficient attention to the moral aspects of action, ignoring the role of emotions in the process of reasoning and prioritizing interests as the basis for social competition have been considered as the most important criticisms of Bourdieu's theory of distinction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metatheory
  • Distinction
  • Habitus
  • Field
  • Lifestyle
بوردیو، پیر (1380)، نظریۀ کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
بوردیو، پیر (1395)، تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
ترنر، جاناتان اچ. (1372)، ساخت نظریۀ جامعه‌شناختی، ترجمۀ عبدالعلی لهسائی‌زاده، شیراز: نوید شیراز.
ترنر، جاناتان اچ. (1394)، نظریههای نوین جامعه‌شناختی، ترجمۀ علی‌اصغر مقدس و مریم سروش، تهران: جامعه‌شناسان.
چلبی، مسعود (1393)، تحلیل نظری و تطبیقی در جامعه‌شناسی، تهران: نی.
دورتیه، ژان فرانسوا (1381)، «پیر بوردیو انسان‌شناس، جامعه‌شناس (یادی از بوردیو)»، ترجمۀ مرتضی کتبی، نامۀ انسان‌شناسی، ش 1.
ریتزر، جورج و داگلاس جی گودمن (1390)، نظریۀ جامعه‌شناسی مدرن، ترجمۀ خلیل میرزایی و عباس لطفی‌زاده، تهران: جامعه‌شناسان.
شامپاین، پاتریک (1391)، پیر بوردیو، ترجمۀ ناهید مؤید حکمت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گرنفل، مایکل (1388)، مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمۀ محمدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
مؤید حکمت، ناهید (1395)، سرمایۀ فرهنگی: درآمدی بر رویکرد نظری و روش‌شناسی پیر بوردیو، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
واکووانت، لوئیک (1379)، «پیر بوردیو»، در: متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
 
Boschetti, A. (2006), “Bourdieu’s Work on Literature: Contexts, Stakes and Perspectives”, Theory, Culture and Society.
Bourdieu, P. and A. Zanotti-Karp (1968), Structuralism and Theory of Sociological Knowledge, Social Research.
Bourdieu, P., F. Schultheis, and A. Pfeuffer (2011), “With Weber Against Weber: In Conversation with Pierre Bourdieu”, in: The Legacy of Pierre Bourdieu: Critical Essays, S. Susen and B. S. Turner (eds.), London: Anthem Press.
Edwards, M. G. (2013), “Misunderstanding Metatheorizing”, Systems Research and Behavioral Science.
Holt, D. B. (1997), Distinction in America? Recovering Bourdieu's Theory of Tastes from its Critics, Poetics.
Holt, D. B. (1998), “Does Cultural Capital Structure American Consumption?”, Journal of Consumer Research.
Lamont, M. (2012), “How has Bourdieu been Good to Think with?, The Case of the United States”, in: Sociological Forum, Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
McAdam, M., R. T. Harrison, and C. M. Leitch (2019), “Stories from the Field: Women’s Networking as Gender Capital in Entrepreneurial Ecosystems”, Small Business Economics.
Ollion, E. (2012), Pierre Bourdieu, Oxford University Press.
Ozbilgin, M., A. Tatli, and W. R. Nord (2005), “Book Review Essay: Understanding Bourdieu’s Contribution to Organization and Management Studies”, Academy of Management Review.
Paterson, B. L. et al. (2011), “Meta-Theory”, Meta-Study of Qualitative Health Research.
Quaye, J. (2014), “Exploring Academic Achievement in Mathematics and Attitudes Towards Mathematics: The Role of Bourdieu’s Elusive Habitus”, Proceedings of the British Society for Research into Learning Mathematics.
Sayer, A. (1999), “Bourdieu, Smith and Disinterested Judgement”, The Sociological Review.
Sayer, A. (2002), “What are you Worth?: Why Class is an Embarrassing Subject”, Sociological Research online.
Sayer, A. (2005), The Moral Significance of Class, Cambridge University Press.
Sayer, A. (2010), “Bourdieu, Ethics and Practice”, in: Cultural Analysis and Bourdieu’s Legacy, Routledge.
Silva, E. and A. Warde (2010), “Introduction”, in: The Importance of Bourdieu, in: Cultural Analysis and Bourdieu’s Legacy: Settling Accounts and Developing Alternatives, E. Silva and A. Warde (eds.), London: Routledge
Susen, S. and B. S. Turner (eds.) (2011), The Legacy of Pierre Bourdieu: Critical Essays, Anthem Press.
Turner, J. H. (1990), “The Misuse and use of Metatheory”, in: Sociological Forum, Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Wallace, W. L. (1992). “Metatheory, Conceptual Standardization and the Future of Sociology”, in: Metatheorizing, G. Ritzer (ed.), Sage Publications.
Weinstein, D. and M. Weinstein (1992), “The Postmodern Discourse of Metatheory”, in: Metatheorizing, G. Ritzer (ed.), Sage Publications.