نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه تاریخ و ایران‌شناسی، عضو هیئت علمی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

در کتاب انسان خردمند؛ تاریخ مختصر بشر، اثر یووال نوح هراری، سابقة دویست‌هزارسالة انسان خردمند به‌سان مؤخره‌ای بر سیزده‌ و نیم میلیارد سال عمر جهان ترسیم شده است. انسان خردمند شامل مباحث متعددی از حوزه‌های علوم ‌انسانی و غیرعلوم ‌انسانی است، اما باتوجه‌به‌این‌که عنوان فرعی کتاب ادعای ارائة تاریخچة بشر را دارد، این مقاله صرفاً به نقد تاریخی این اثر، یعنی به نقد رویکرد روش‌شناختی و نقد نظریة تاریخی نویسنده، می‌پردازد و ظرفیت‌های روش‌شناختی این کتاب را از منظر فلسفة انتقادی تاریخ و مباحث نظریِ آن را از موضع تکامل‌گرایی خلقت‌باور در بوتة نقد خواهد گذاشت. با تمرکز بر محتوای کتاب و روش نویسنده، در این نقد به سه مقطع پرداخته می‌شود: 1. مقطع پیشا‌تاریخی، از سیزده‌ و نیم ‌میلیارد سال پیش تا ابداع خط در پنج هزار سال پیش؛ 2. مقطع تاریخی، از ابداع خط تا کنون؛ 3. مقطع پسا‌تاریخ، آیندۀ بشر. از نگاه انتقادی این مقاله، واژه‎های تار، تاریخ، و تاریک به‌ترتیب به این سه مقطع اشاره دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Mystery, History, Minatory! A Historical Critique on the Book Sapiens; A Brief History of Humankind

نویسنده [English]

  • Abolhasan Fayaz Anush

Associated Professor, Department of History, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

In Sapiens; A Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari the 200.000 years of history of sapiens has been presented to the reader as an appendix to the 13.500.000.000 years of the world history. Sapiens covers numerous topics in the fields of humanities and non-humanities. However, considering that the subtitle of the book claims to present human history, this article deals only with the historical critique of this work, that is, the methodological approach and the critique of the author’s historical theory, and will critique the methodological capacities of this book from the perspective of critical philosophy of history and its theoretical discussions from the position of evolutionary creationism. Focusing on the content of the book and the authors method, this article deals with three sections: 1) prehistoric period; from 13.5 billion years ago to the invention of calligraphy in 5.000 years ago 2) historical period; from the invention of calligraphy until now, and 3) posthistoric period; human future. According to the critical view of this article, the words mystery, history and minatory refer to these three periods, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sapiens
  • Historical Critique
  • History Processing
  • Deconstructionism
  • Evolutionism
ایگلتون، تری (1386)، اهمیت نظریه از پولیس تا پسامدرنیسم، ترجمۀ امیر احمدی‌ آریان و دیگران، تهران: مبنا، حرفه هنرمند.
پوکنر، مارتین (1399)، جهان مکتوب، ترجمة علی منصوری، تهران: بیدگل.
پولانی، مایکل (1399)، علم، ایمان، و جامعه، ترجمۀ حسن تیموری، تهران: شب‌خیز.
پیترز، تد (1396)، بازی در نقش خدا؟ جبرگرایی‌ ژنتیک و آزادی و اختیار بشر، ترجمة عبدالرضا سالار‌بهزادی، تهران: نی.
دوبلی، رولف (1399)، دیگر اخبار نخوانید، ترجمۀ فائزه طباطبایی، تهران: مرکز.
رایش‌هُلف، یوزف ه. (1392)، پیدایش انسان، ترجمة سلامت رنجبر، تهران: آگه.
سوییتمن، برندن (1399)، تکامل، تصادف و خدا، ترجمة علی شهبازی، تهران: طه.
کار، ئی. اچ. (1378)، تاریخ چیست؟، ترجمۀ حسن کام‌شاد، تهران: خوارزمی.
کلارک، الیزابت ا. (1397)، تاریخ، متن، نظریه؛ مورخان و چرخش زبانی، ترجمۀ سیدهاشم‌ آقاجری، تهران: مروارید.
مانزلو، آلن (1394)، واساخت تاریخ، ترجمۀ مجید مرادی ‌سه‌ده، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
محمدپور، احمد (1396)، تاریخ به‌روایت فلسفه، قم: لوگوس.
موسوی ‌سیانی، سعید (1398)، فلسفۀ تحلیلی تاریخ؛ مبانی فلسفی دانش تاریخی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مِیِر، فردریک دبلیو. (1399)، روایت و کنش جمعی، ترجمۀ ابهام شوشتری‌زاده، تهران: اطراف.
هراری، یووال نوح (1396)، انسان خردمند؛ تاریخ مختصر بشر، ترجمة نیک گرگین، تهران: فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم.
هراری، یووال نوح (1397)، 21 درس برای قرن 21، ترجمة سودابه قیصری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.