پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
کریم اسگندری؛ شادی عرفای جمشیدی؛ المیرا شاکری؛ شیدا عرفای جمشیدی
چکیده
باتوجه‌به لزوم ایجاد ارتباطات قوی بین صنعت و دانشگاه به‌منظور استفاده از نظریه‌های علمی در صنعت، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی ضروری است. هدف از مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب موردکاوی‌های مدیریت رفتار سازمانی است. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی پیش‌نهادی شورای بررسی متون و کتب علوم ...
بیشتر
باتوجه‌به لزوم ایجاد ارتباطات قوی بین صنعت و دانشگاه به‌منظور استفاده از نظریه‌های علمی در صنعت، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی ضروری است. هدف از مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب موردکاوی‌های مدیریت رفتار سازمانی است. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی پیش‌نهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چهارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی، و محتوایی اثر است. بهطور کلی، از نظر بررسی شکلی اثر کیفیت شکلی آن خوب است. باوجوداین، نقاط ضعف شکلی اثر عبارتاند از: استفاده‌نکردن از نماد و نشان مشخصی از مدیریت رفتار سازمانی در طرح روی جلد کتاب و استفاده‌نکردن از جداول، نمودارها، و اشکال در داخل متن. بهلحاظ محتوا، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی یکی از نقاط قوت اثر است، هرچند اثر نظم منطقی، انسجام محتوایی، و دقت محتوایی ندارد و به نقایص محتوایی دچار است. بهطور کلی، تحلیل محتوای کتاب‌‌های علمی و دانشگاهی میتواند نقاط قوت و ضعف احتمالی آنها را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا و شکل، متناسب با اهداف تعیینشده و اصول علمی، در اختیار برنامهریزان و مؤلفان کتاب‌‌های دانشگاهی قرار دهد.
پژوهشی
اقتصاد
سید محمدرضا امیری طهرانی
چکیده
هدف این نوشتار نقد کتاب نظری به روانشناسی اقتصادی برگرفته از درس‌نامۀ دکتر محمدحسین تمدن جهرمی است. در این مقاله، نخست تاریخچۀ روان‌شناسی‌گرایی در تاریخ علم مدرن و ارتباط آن با فلسفه، علوم انسانی، و علوم اجتماعی بررسی میشود. بدین منظور، روان‌شناسی‌گرایی در بریتانیا، مطلوبیت‌گرایی، روان‌شناسی‌گرایی در آلمان، مکتب ...
بیشتر
هدف این نوشتار نقد کتاب نظری به روانشناسی اقتصادی برگرفته از درس‌نامۀ دکتر محمدحسین تمدن جهرمی است. در این مقاله، نخست تاریخچۀ روان‌شناسی‌گرایی در تاریخ علم مدرن و ارتباط آن با فلسفه، علوم انسانی، و علوم اجتماعی بررسی میشود. بدین منظور، روان‌شناسی‌گرایی در بریتانیا، مطلوبیت‌گرایی، روان‌شناسی‌گرایی در آلمان، مکتب اتریش، و سرانجام دیدگاه جان مینارد کینز معرفی میشود. روان‌شناسی‌گرایی در بریتانیا به قوانین جهان‌شمولی قائل بود که از تجربه انتزاع شده و درصدد توضیح رفتار فردی بود که با فردگرایی روش‌شناختی در هیئت مطلوبیت‌گرایی و اصل عقلانیت ظاهر شد، اما روان‌شناسی‌گرایی در آلمان با رویکردی تاریخی درپی فهم هرمنوتیکی از رفتار انسان و توصیف آن بود. مکتب اتریش تلاش کرد که راه میانه‌ای بپیماید و باوجود اذعان به اعیان فرهنگی و اجتماعی هم‌چنان در کمند فردگرایی روش‌شناختی باقی ماند. کینز با تأکید بر روحیات حیوانی در فرض رفتار عقلایی انسان تردید کرد و روانشناسی جامعۀ مبتنی‌بر عرف را به‌پیش نهاد. در بخش دوم، ابتدا ایدۀ روانشناسی اقتصادی تمدن بررسی، سپس نسبت آن با اندیشۀ فیلسوفان و اقتصاددانان پیشین به‌ویژه دیدگاه جان مینارد کینز دراین‌باره نقد و گزارش میشود. این مقاله سراسر از روش توصیفی و تحلیلی بهره می‌جوید.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
سعید آزاده؛ علی اکبر فرهنگی؛ سیدمحمد زاهدی
چکیده
اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیت‌های فردی و سازمانی است که باعث افزایش نظم، ثبات، و قابلیت پیش‌بینی آینده میشود. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اعتماد درون‌سازمانی از طریق کنش جمعی در آموزشوپرورش شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر رویکرد اکتشافی، و از لحاظ نحوۀ تجزیه‌وتحلیل دادهها آمیخته ...
بیشتر
اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیت‌های فردی و سازمانی است که باعث افزایش نظم، ثبات، و قابلیت پیش‌بینی آینده میشود. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اعتماد درون‌سازمانی از طریق کنش جمعی در آموزشوپرورش شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر رویکرد اکتشافی، و از لحاظ نحوۀ تجزیه‌وتحلیل دادهها آمیخته (کیفی ـ کمّی) است. در فاز کیفی، گروهی از خبرگان شامل مدیران ارشد، استادان، و مشاوران برجستۀ حوزۀ مدیریت سازمان به‌عنوان جامعۀ آماری در نظر گرفته شدند. با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی، نُه نفر از خبرگان موردمصاحبۀ عمیق قرار گرفتند. در فاز کمّی نیز، همۀ کارکنان آموزشوپرورش شهر تهران به‌عنوان جامعه در نظر گرفته شدند. 377 نفر نمونۀ آماری انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری دادهها در فاز کیفی تحقیق مصاحبه‌های عمیق و غیرساختاریافته با خبرگان بود. دادهها براساس روش تئوری داده‌بنیاد (کدگذاری‌های باز، محوری، و انتخابی) موردتجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. در فاز کمّی تحقیق از پرسش‌نامه‌ای بسته و محقق‌ساز استفاده شد و برای انجام تجزیه‌وتحلیل‌های توصیفی و استنباطی، از نرم‌افزارهای Spss، Lisrel، و Smart-pls استفاده شد. نتایج نشان داد که کنش جمعی درون و میان لایه‌های ساختاری سازمان از طریق بازطراحی فرایندهای سازمانی میتواند موجبات اعتماد درون‌سازمانی در آموزشوپرورش تهران را رقم زند.
پژوهشی
باستان شناسی
حسین حبیبی
چکیده
سامان سیاسی ـ اداری شاهنشاهی ساسانی از نظر تأثیر، تأثرات، و نیز تحولاتی که آن را به دولتی بسیار ساختارمند تبدیل کرد، موضوع مطالعات متعددی بوده است. در این بین، پژوهش‌های ریکا گیزلن در توسعۀ این حوزۀ مطالعاتی نقش محوری ایفا کرده است. سی سال پس از اولین کتاب یادمانی وی دراین‌باره، در سال 1989 انتشار کتاب جغرافیای اداری شاهنشاهی ...
بیشتر
سامان سیاسی ـ اداری شاهنشاهی ساسانی از نظر تأثیر، تأثرات، و نیز تحولاتی که آن را به دولتی بسیار ساختارمند تبدیل کرد، موضوع مطالعات متعددی بوده است. در این بین، پژوهش‌های ریکا گیزلن در توسعۀ این حوزۀ مطالعاتی نقش محوری ایفا کرده است. سی سال پس از اولین کتاب یادمانی وی دراین‌باره، در سال 1989 انتشار کتاب جغرافیای اداری شاهنشاهی ساسانی. شواهد کتیبهشناختی پارسی میانه به‌قلم این نویسنده فرصت به‌ثمرنشستن این توسعه‌‌ها را فراهم کرده است. بنابراین، هدف‌های اصلی مقالۀ حاضر مرور کتاب و تعیین جایگاهش در حوزۀ مطالعاتی مربوطه، درکنار معرفی نویسنده‌اش، است. بدین منظور، بخش‌های گوناگون این کتاب و مطالب موردتمرکز هریک به‌گونه‌‌ای دقیق ارائه شده‌اند و دستاوردهای این کتاب در پیش‌برد دانش و کاربردش برای پژوهش‌گران ذکر شده است. در پایان مقاله، به‌ایجاز پیش‌نهادهایی برای بعضی اصلاحات و ترسیم نقشۀ راهی برای پژوهش‌های بعدی فراهم شده است. با مرور این کتاب، درمی‌‌یابیم که نویسنده روش پژوهش خود را برپایۀ مطالعۀ تطبیقی و درزمانی منابع اصلی کتیبهشناختی پارسی میانه نهاده است. بنابراین، پیکرۀ کامل دادهها در دو کاتالوگ جامع هم‌راه با توضیحات زبان‌‌شناختی و تاریخی فراهم شده و مدارکی متقن برای جغرافیای اداری دولت ساسانی و پویایی‌های آن ارائه شده است.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
عبدالمؤمن حکیمی؛ علی اصغر شعاعی
چکیده
معرفتشناسی ترازو و معیار سنجش است. در دانش مدیریت عیار پدیده‌‌های سازمانی با علم سنجش و جایگاه خود علم نیز با معرفتشناسی سنجیده میشود. معرفتشناسی محورِ تحلیل بسیاری از فرایندهای مدیریتی است که بدون شناخت صحیح آن شاید سازمان‌ها با چالش جدی با افراد در سازمان مواجه شوند. بررسی و نقد معرفتشناسی نظریۀ داگلاس مک‌گرگور ...
بیشتر
معرفتشناسی ترازو و معیار سنجش است. در دانش مدیریت عیار پدیده‌‌های سازمانی با علم سنجش و جایگاه خود علم نیز با معرفتشناسی سنجیده میشود. معرفتشناسی محورِ تحلیل بسیاری از فرایندهای مدیریتی است که بدون شناخت صحیح آن شاید سازمان‌ها با چالش جدی با افراد در سازمان مواجه شوند. بررسی و نقد معرفتشناسی نظریۀ داگلاس مک‌گرگور است که از چهار مؤلفه به‌نام‌‌های «ماهیت»، «موضوع»، «ابزار»، و «منبع و اعتبار» شکل یافته است. نقد معرفتشناسی نظریۀ یادشده با کاربست روش کیفی تفسیر موضوعی برون‌قرآنی استنطاقی صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که قرآن تنها اتکا به عقل و یافتههای بشری را برای شناخت کافی ندانسته است و تجربه، حس، و استقرا را گام‌‌های مقدِمی برای شناخت کامل و مطمئن می‌داند که متکی بر ایمان قلبی و برهان‌‌های عقلی و نقلی (قرآن و سنت) هستند و ماهیت واقع‌‌نمایانه با دو نگاه عمودی (با خالق) و افقی (رفتارهای جوارحی و جوانحی مخلوق و تمام هستی) دارند. از نگاه قرآن، ابزارهای شناخت تنها استقرایی نظیر مشاهده و آزمایش مبتنی‌بر رفتارهای انسان نیست، بلکه منابع آن گسترۀ فراوانی هم‌چون وحی، عقل، قلب، حس، و تمام هستی دارند که اعتبار نامحدود و در مقایسه با مکتب مذکور، دیدگاه متفاوت دارند.
پژوهشی
تاریخ
عبدالله ساجدی؛ شورش اک؛ نظامعلی دهنوی
چکیده
جامعه‌شناسی تاریخی به‌عنوان روشی مبتنی‌بر دادهها و سیر توالی روی‌دادهای تاریخی قابل‌دست‌یابی است و جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری، به‌عنوان یک پدیدة اجتماعی، قابل‌طرح و پی‌گیری در دوره‌های مختلف تاریخی است. این مقاله با هدف بررسی کتاب جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری ایرانیان ارائه شده است. اثر، به‌دلیل ویژگی‌هایی که ...
بیشتر
جامعه‌شناسی تاریخی به‌عنوان روشی مبتنی‌بر دادهها و سیر توالی روی‌دادهای تاریخی قابل‌دست‌یابی است و جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری، به‌عنوان یک پدیدة اجتماعی، قابل‌طرح و پی‌گیری در دوره‌های مختلف تاریخی است. این مقاله با هدف بررسی کتاب جامعه‌شناسی تاریخی سلطه‌پذیری ایرانیان ارائه شده است. اثر، به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد، به‌عنوان یک اثر دارای نوآوری در این زمینه شایستة بازخوانی است. نوشتار پیش‌رو مروری انتقادی بر این کتاب در قالب محورهای زیر دارد: ابهام‌زدایی در عنوان کتاب، عدم تبیین صحیح و اولیۀ مسئلة سلطه‌پذیری، ابهام در روش‌شناسی، ناهماهنگی در روش و متن، و ابهام در مفهوم جامعه‌شناسی تاریخی. مقاله، پس از پرداختن به تأملاتی دربارة جنبۀ فنی و ویرایشی اثر، با این جمع‌بندی به‌پایان میرسد که مسئلة «سلطه‌پذیری» درنزد مؤلف به‌عنوان یک مسئلة تاریخی مطرح شده است و نویسنده سعی دارد تا با استفاده از نظریه‌ها و روشهای جامعه‌شناسی آن را بررسی و تحلیل کند، اما این بررسی نشان میدهد که جامعه‌شناسی تاریخی رویکردی جامعه‌شناسانه با بهره‌گیری از اطلاعات و داده‌های تاریخی در دوره‌های مختلف است یا به‌عبارت بهتر، روندشدن سلطه‌پذیری در دوره‌های مختلف را موردبررسی قرار میدهد، نه آن‌چه موردتوجه این اثر تحت عنوان رویکرد تاریخی با روش جامعه‌شناسانه است.
پژوهشی
تاریخ
رضا شاه ملکی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ جمشید نوروزی
چکیده
این پژوهش کوشش خویش را بر آن گمارده است تا از طریق دانش تصحیح و نقد این مجموعۀ منشآتی مربوط به قرن دهم هجری قمری به‌کتابت میرزا محمدصادق ناظم تبریزی (صادقای تبریزی) را موردبررسی قرار دهد و ویژگی‌ها، کاستی‌ها، اهمیت اسناد نسخه، و بینش و روش کاتب را در چهارچوب الگویی معنادار نقد کند. درون‌مایۀ نسخۀ فوق شامل مضامینی چون فرمان‌های پادشاهان، ...
بیشتر
این پژوهش کوشش خویش را بر آن گمارده است تا از طریق دانش تصحیح و نقد این مجموعۀ منشآتی مربوط به قرن دهم هجری قمری به‌کتابت میرزا محمدصادق ناظم تبریزی (صادقای تبریزی) را موردبررسی قرار دهد و ویژگی‌ها، کاستی‌ها، اهمیت اسناد نسخه، و بینش و روش کاتب را در چهارچوب الگویی معنادار نقد کند. درون‌مایۀ نسخۀ فوق شامل مضامینی چون فرمان‌های پادشاهان، اسناد دیوانی، فتحنامهها، و منشآت، و اخوانیات از روزگار سلجوقی تا اوایل صفوی است که تاکنون موردنقد و انتشار قرار نگرفتهاند و میتواند در جای خود به فهم حلقههای مفقودی از تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران و برخی همسایگان یاری رساند. این بررسی، با اتکا بر نسخۀ خطی این اثر و با رویکرد تحلیلی، هم‌راه با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است و نشان میدهد که نویسنده در تدوین و چینش منشآت تحتتأثیر فضای سیاسی دورۀ صفویه قرار داشته است. ازآنجاکه آرمان صفویه ایجاد دولتی ملی برپایۀ مذهب رسمی و مرزهای سیاسی تبیین میشود، کاتب نسخه به کتابت اسنادی دست یازیده که در پیوند با جغرافیایی است که صفویان در ترسیم الگوی سرزمینی خود بهدنبال تحقق آن بودند.
پژوهشی
اقتصاد
حجت الله صادقی
چکیده
بحران مالی 2007-2008 از جهات گوناگونی موضوع پژوهش واقع شده است. درون‌مایۀ اصلی کتاب سخن‌رانی برای پرندگان دربارۀ پروازکردن نقش مدل‌های کمّی و نظریات ریاضی در رخداد این بحران و عارضه‌های دیگری است که چنین مدل‌هایی در بازارهای مالی به‌بار می‌آورند. نویسنده با تبیین نقش نظام آموزشی در ایجاد شکاف بین نظریه ـ عمل و نقش کوانت‌ها ...
بیشتر
بحران مالی 2007-2008 از جهات گوناگونی موضوع پژوهش واقع شده است. درون‌مایۀ اصلی کتاب سخن‌رانی برای پرندگان دربارۀ پروازکردن نقش مدل‌های کمّی و نظریات ریاضی در رخداد این بحران و عارضه‌های دیگری است که چنین مدل‌هایی در بازارهای مالی به‌بار می‌آورند. نویسنده با تبیین نقش نظام آموزشی در ایجاد شکاف بین نظریه ـ عمل و نقش کوانت‌ها در ترویج و بهکارگیری مدل‌های کمّی و محاسباتی روایتی متفاوت از علل رخداد بحرانهای مالی را به‌دست میدهد. در این نوشتار، ضمن بررسی صوری و محتوایی این اثر، با تحلیل درونمایه و هم‌چنین با روشهای متنکاوی، مهمترین مضامین این اثر و نیز مبانی و جایگاه آن در متون دانش مالی نقد و بررسی میشود. این بررسی منتقدانه نشان میدهد که نویسندۀ اثر، با نقد مدل‌هایی چون ارزش درمعرض ریسک، قیمتگذاری مشتقۀ اختیار معامله، و توابع کاپیولا سهم آنها را در ورشکستگیها و بحرانها نشان داده است و پیش‌نهاد کرده است که اصلاح نظام آموزشی مدیریت و اقتصاد برای واقعیترشدن در دستورکار قرار گیرد.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
شیما صفرمحمدلو؛ ناهید فتحی؛ علیرضا کوشکی
چکیده
در زمینۀ مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب‌ترین آنها کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر. دیوید، ترجمۀ دکتر اعرابی و دکتر پارساییان، است. هدف این پژوهش بررسی و نقد این کتاب است. پژوهش حاضر رویکرد انتقادی دارد. به همین منظور، در این پژوهش از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون ...
بیشتر
در زمینۀ مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب‌ترین آنها کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر. دیوید، ترجمۀ دکتر اعرابی و دکتر پارساییان، است. هدف این پژوهش بررسی و نقد این کتاب است. پژوهش حاضر رویکرد انتقادی دارد. به همین منظور، در این پژوهش از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی استفاده شده است. بررسی انتقادی در تحقیق شامل نویسنده، شکل ظاهری، ساختار، و محتوای کتاب بود. براساس یافته‌ها، دیوید در جامعۀ دانشگاهی بینالمللی متفکر در حوزۀ استراتژیک شناخته نمیشود. کتاب دیوید ساختار منطقی خوبی دارد و از نظر یک کتاب علمی میتوان وزن مناسبی برای آن قائل شد. درضمن، فصلبندی کتاب براساس محتوای آن خوب است و نویسنده سعی کرده سرفصلهای اصلی مدل خود را در فصلهای مختلف کتاب بگنجاند. از نظر کیفیت محتوا، کتاب از دیدگاه خواننده (نه از دیدگاه یک فرد اجرایی) مطلوب است. مزیت اصلی کتاب رویکرد انتفاعی ابزارهای ارائهشده و ضعف اصلی کتاب را میتوان در عدم بیان مبانی علمی و دیدگاه افراد صاحبنظر در زمینۀ مدیریت استراتژیک در فصول کتاب و اشکال در ترجمۀ متن اصلی، ادبیات، و نگارش فارسی دانست.
پژوهشی
تاریخ
یزدان فرخی
چکیده
پیامبر عظیم‌‌الشأن اسلام (ص) برپایۀ مفاهیم قرآنی همواره پیروان خویش را به وحدت دعوت می‌کرد، اما امت تازه‌بنیاد اسلامی، در اندک روزگاری پس از رحلت پیامبر (ص)، برخلاف آن آموزه‌ها، دچار گسستگی شدند و یکی از برایندهای آن کشتار مسلمانان به‌دست یک‌دیگر بود. ریشه‌های این گسستگی همواره موردتوجه پژوهش‌گران بوده و پژوهش‌های فراوانی ...
بیشتر
پیامبر عظیم‌‌الشأن اسلام (ص) برپایۀ مفاهیم قرآنی همواره پیروان خویش را به وحدت دعوت می‌کرد، اما امت تازه‌بنیاد اسلامی، در اندک روزگاری پس از رحلت پیامبر (ص)، برخلاف آن آموزه‌ها، دچار گسستگی شدند و یکی از برایندهای آن کشتار مسلمانان به‌دست یک‌دیگر بود. ریشه‌های این گسستگی همواره موردتوجه پژوهش‌گران بوده و پژوهش‌های فراوانی هم در این زمینه انجام شده است. هدف این نوشتار ارزیابی انتقادی کتاب پس از پیامبر است که در آن نویسنده درجهت پژوهش‌های پیشین و با روشی متفاوت تلاش کرده است تا جنبه‌های گوناگون مسئله را روشن کند. روش پیش‌برد و انجام پژوهش یادشده تا چه اندازه‌ای درجهت تبیین مسئلۀ پژوهش موفق بوده است؟ به‌نظر میرسد که نویسنده، ضمن مراجعه به منابع و پژوهش‌های تاریخی، از عرصه‌هایی چون روانشناسی، سینما، داستان‌نویسی، روانشناسی، و مردم‌شناسی بهره برده و تلاش کرده است تا ریشه‌های تاریخی بحران کنونی مسلمانان خاورمیانه و به‌ویژه عراق را بررسی کند. نتیجۀ مقالۀ حاضر، که به‌روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، نشان میدهد که اهمیت کتاب موردبررسی بیش از هرچیز در رویکرد بین‌رشته‌ای و شیوۀ بیان متفاوت نویسنده در مواجهه با مسئلۀ پژوهش است که اثر تازه‌ای را پدید آورده است، هرچند دربارۀ برخی دیدگاه‌ها و روشهای پیش‌برد پژوهش نیازمند بازنگری است.
پژوهشی
تاریخ
ابوالحسن فیاض انوش
چکیده
در کتاب انسان خردمند؛ تاریخ مختصر بشر، اثر یووال نوح هراری، سابقة دویست‌هزارسالة انسان خردمند به‌سان مؤخره‌ای بر سیزده و نیم میلیارد سال عمر جهان ترسیم شده است. انسان خردمند شامل مباحث متعددی از حوزه‌های علوم انسانی و غیرعلوم انسانی است، اما باتوجه‌به‌این‌که عنوان فرعی کتاب ادعای ارائة تاریخچة بشر را دارد، این مقاله صرفاً ...
بیشتر
در کتاب انسان خردمند؛ تاریخ مختصر بشر، اثر یووال نوح هراری، سابقة دویست‌هزارسالة انسان خردمند به‌سان مؤخره‌ای بر سیزده و نیم میلیارد سال عمر جهان ترسیم شده است. انسان خردمند شامل مباحث متعددی از حوزه‌های علوم انسانی و غیرعلوم انسانی است، اما باتوجه‌به‌این‌که عنوان فرعی کتاب ادعای ارائة تاریخچة بشر را دارد، این مقاله صرفاً به نقد تاریخی این اثر، یعنی به نقد رویکرد روش‌شناختی و نقد نظریة تاریخی نویسنده، میپردازد و ظرفیتهای روش‌شناختی این کتاب را از منظر فلسفة انتقادی تاریخ و مباحث نظریِ آن را از موضع تکاملگرایی خلقتباور در بوتة نقد خواهد گذاشت. با تمرکز بر محتوای کتاب و روش نویسنده، در این نقد به سه مقطع پرداخته میشود: 1. مقطع پیشاتاریخی، از سیزده و نیم میلیارد سال پیش تا ابداع خط در پنج هزار سال پیش؛ 2. مقطع تاریخی، از ابداع خط تا کنون؛ 3. مقطع پساتاریخ، آیندۀ بشر. از نگاه انتقادی این مقاله، واژههای تار، تاریخ، و تاریک بهترتیب به این سه مقطع اشاره دارند.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
سمیه قراگوزلو؛ فائزه ناطقی؛ مهناز جلال وندی
چکیده
هدف از این تحقیق ارائۀ الگوی توسعۀ توان‌مندی کارآفرینی نسل جوان کشور در بستر برنامه‌ریزی درسی آموزش عالی بود. تحقیق حاضر، از نظر هدف، توسعه‌‌ای و به‌صورت کیفی به‌روش داده‌بنیاد گلیزری بود. جامعۀ آماری در پیشینۀ مطالعاتی را کلیۀ متون نظری و پژوهشی داخلی و خارجی دردست‌رس، مراجع مرتبط، و اسناد بالادستی نظام آموزشوپرورش کشور ...
بیشتر
هدف از این تحقیق ارائۀ الگوی توسعۀ توان‌مندی کارآفرینی نسل جوان کشور در بستر برنامه‌ریزی درسی آموزش عالی بود. تحقیق حاضر، از نظر هدف، توسعه‌‌ای و به‌صورت کیفی به‌روش داده‌بنیاد گلیزری بود. جامعۀ آماری در پیشینۀ مطالعاتی را کلیۀ متون نظری و پژوهشی داخلی و خارجی دردست‌رس، مراجع مرتبط، و اسناد بالادستی نظام آموزشوپرورش کشور جمهوری اسلامی ایران تشکیل داد. روش نمونه‌گیری از این جامعه هدف‌مند بود و در بخش مصاحبه با خبرگان جامعۀ تحقیق شامل پانزده نفر متخصص حوزۀ برنامۀ درسی و کارآفرینی بود که به‌روش گلوله‌برفی و درحد اشباع‌نظری انتخاب شدند. یافته‌ها نشان داد که در بخش پیشینۀ تحقیق در قالب هشت عامل تعداد 46 مؤلفه استخراج و در بخش مصاحبه با خبرگان 71 مؤلفه و در قالب دوازده عامل استخراج شد که درنهایت، موارد تکراری و مشابه حذف و موارد نهایی، که شامل صد مؤلفه در قالب دوازده عامل بودند، استخراج شدند که در شرایط عِلی عواملی چون خلاقیت و نوآوری، رهبری، تجربۀ کارآفرینانه، و آموزش و هم‌چنین، در شرایط مداخله‌گر، پنج عامل کار گروهی، پشتکار، ریسک‌پذیری، استقلال‌طلبی، و مثبت‌اندیشی و در شرایط زمینه‌ای سه عامل اصلی آشناسازی با صنعت، ویژگی‌های دانشگاه، و پشتیبانی و زیرساخت مؤثر در الگوی برنامه‌های درسی براساس شاخص‌های کارآفرینی شناسایی و تعیین شدند.
پژوهشی
باستان شناسی
الهام قصیدیان
چکیده
کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از مجموعه کتاب‌‌های جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهای سنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستان‌‌شناسِ صرف، بلکه از دید یک دیرین‌‌انسان‌‌شناس، در تلاش برای پاسخ‌‌دادن به پرسشهای مربوط به فرگشت رفتار انسان به‌کمک روشهای باستان‌‌شناسانه است. ...
بیشتر
کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از مجموعه کتاب‌‌های جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهای سنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستان‌‌شناسِ صرف، بلکه از دید یک دیرین‌‌انسان‌‌شناس، در تلاش برای پاسخ‌‌دادن به پرسشهای مربوط به فرگشت رفتار انسان به‌کمک روشهای باستان‌‌شناسانه است. اگرچه دستافزارهای سنگی برای درک فرگشت انسان امکان بالقوۀ بالایی دارند، برخی رویکردها و چهارچوب‌‌های باستان‌‌شناسی سنتی در تحلیل آنها مانع از درک این فرگشت می‌شوند. وی در جای‌‌جای کتاب بر نظر خود تأکید میکند که باستان‌‌شناسان باید رویکرد سنتی خود را تغییر دهند و در مطالعۀ فرگشت انسان و رفتار او براساس دستافزارهای سنگی روشهای نوینی بیابند. این روشهای نوین می‌‌توانند دیرین‌انسان‌شناسان، متخصصان علم ژنتیک دیرینه، و باستان‌‌شناسان را گردهم آورند که به کسب نتایج بهتری در درک رفتار انسان منجر شود. این هدف نویسنده و تلاش ارزش‌مند وی درخور تقدیر است، اما آیا وی به رویکردی نوین در کتاب خود دست یافته است؟ تا چه میزان رویکرد نویسنده در این کتاب به دست‌یابی به این هدف نزدیک شده است؟ مروری بر این کتاب نشان میدهد که هنوز راه درازی در پیش است تا بتوانیم رفتار و چرخۀ فرگشت انسانی را از راه مطالعۀ دست‌‌افزار سنگی درک کنیم. کتاب با پرسشهای فراوان و بدون پاسخ به‌پایان میرسد و خوانندگان را با این پرسش برجای می‌‌گذارد که آیا نویسنده توانسته است از رویکرد باستان‌‌شناسانۀ سنتی، که خود در سراسر کتاب منتقد آن بوده و تلاش برای یافتن جای‌گزینی برای آن داشته است، رها شود؟
پژوهشی
اقتصاد
وهاب قلیچ
چکیده
امروزه چالش‌های خلق پولِ بدون پشتوانه در برهم‌زدن تعادل‌های اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث محافل کارشناسی است. باتوجه‌به این چالش‌ها، برخی از محققان، جای‌گزین‌کردن «پول‌طلا» به‌جای پول اعتباری را پیش‌نهاد داده‌اند. کتاب درآمدی بر نظریۀ پول‌طلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی، مهمترین کتاب نوشته‌شده در تبیین نظریۀ ...
بیشتر
امروزه چالش‌های خلق پولِ بدون پشتوانه در برهم‌زدن تعادل‌های اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث محافل کارشناسی است. باتوجه‌به این چالش‌ها، برخی از محققان، جای‌گزین‌کردن «پول‌طلا» به‌جای پول اعتباری را پیش‌نهاد داده‌اند. کتاب درآمدی بر نظریۀ پول‌طلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی، مهمترین کتاب نوشته‌شده در تبیین نظریۀ پول‌طلا در بازار نشر ایران است. در این مقاله، سعی شده است تا با رویکردی علمی و با نگاهی به کتاب مذکور، به نقد و بررسی نظریۀ پول‌طلا پرداخته شود. در این مقاله، چنین نتیجهگیری میشود که مؤلفان، با داشتن دغدغهای ارزش‌مند در رفع چالش‌های نظام پولی و بانکی، هدفقراردادن معضل «خلق بیضابطۀ پول»، و تبیین مناسب ابعاد نظریه درنهایت نتوانستهاند به ابهامها و پرسشهای اساسی درمورد آن نظریه پاسخ علمی و قانعکنندهای را ارائه کنند. به‌نظر میرسد که استفادۀ موازی از طلا در مبادلات اقتصادی درکنار پول اعتباری ضابطهمند (و نه حذف کامل پول اعتباری) گزینۀ معقولتری برای پیش‌نهاد به نظام پولی کشور باشد.
پژوهشی
اقتصاد
امیرحسین مزینی
چکیده
مقولۀ تصمیم‌گیری و انتخاب همواره از دغدغه‌های بشر بوده است. این موضوع با پیشرفت‌های جوامع ماهیتی پیچیده‌تر به‌خود گرفته است. بنابراین، دراختیارداشتن دانش و روشی که بتواند تصمیم‌گیری را تسهیل کند، بسیار حائز اهمیت است. موضوع فوق در حوزۀ اقتصاد و در زمینۀ انتخاب گزینه‌های بهینۀ سرمایه‌گذاری در قالب بحث ارزیابی اقتصادی طرح‌ها ...
بیشتر
مقولۀ تصمیم‌گیری و انتخاب همواره از دغدغه‌های بشر بوده است. این موضوع با پیشرفت‌های جوامع ماهیتی پیچیده‌تر به‌خود گرفته است. بنابراین، دراختیارداشتن دانش و روشی که بتواند تصمیم‌گیری را تسهیل کند، بسیار حائز اهمیت است. موضوع فوق در حوزۀ اقتصاد و در زمینۀ انتخاب گزینه‌های بهینۀ سرمایه‌گذاری در قالب بحث ارزیابی اقتصادی طرح‌ها موردبررسی قرار میگیرد که سابقهای دیرینه در ادبیات اقتصادی دارد و متون متعددی نیز در این عرصه بهچاپ رسیده است. در این مقاله، ارزیابی و نقد کتاب ارزیابی اقتصادی طرح‌ها در دستورکار قرار دارد. بدین منظور، ضمن اشاره به ویژگی‌های کلی کتاب، تلاش شده است تا به محتوای هریک از فصول بهاجمال پرداخته، نقاط قوت و ضعف کتاب تشریح، و پیش‌نهادهایی برای ارتقای متن در ویرایشهای آتی ارائه شود. ارائۀ مجموعه‌‌ای قابلقبول از معیارهای ارزیابی طرح، توجه به ابعاد کاربردی مباحث در قالب ذکر مثالها و تمرینهای متعدد، و آموزش نحوۀ استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی را میتوان از ویژگی‌های برجستۀ این کتاب دانست.
پژوهشی
اقتصاد
وحید مقدم؛ مرجان اسماعیلی کرباسی
چکیده
هرچند فون هایک را از منکران ثابت‌قدم عدالت به‌شمار می‌آورند، این نظر چندان دقیق نیست. هایک نهادگرایی است که بر اهمیت بسیار قواعد انتزاعی در ادارۀ جوامع آزاد به‌منظور حل مسئلۀ هماهنگی در اقتصاد تأکید میکند. عدالت توزیعی با چنین قواعدی در تعارض قرار گرفته است و به ایجاد جوامع قبیله‌ای فاقد ثروت ختم میشود، چراکه با به‌شکست‌کشاندن ...
بیشتر
هرچند فون هایک را از منکران ثابت‌قدم عدالت به‌شمار می‌آورند، این نظر چندان دقیق نیست. هایک نهادگرایی است که بر اهمیت بسیار قواعد انتزاعی در ادارۀ جوامع آزاد به‌منظور حل مسئلۀ هماهنگی در اقتصاد تأکید میکند. عدالت توزیعی با چنین قواعدی در تعارض قرار گرفته است و به ایجاد جوامع قبیله‌ای فاقد ثروت ختم میشود، چراکه با به‌شکست‌کشاندن هماهنگی موجب ناکارآیی میشود. این روش نظریهپردازی در بسیاری از نظریه‌های عدالت، حتی در مشهورترین آنها، مغفول مانده است، زیرا آنها نحوۀ تعاملات افراد در جامعه را، یعنی نحوۀ کار اجتماعی و آن‌چه به صلاح و فساد آن منجر میشود، چندان موردتوجه قرار نمیدهند. درعینحال، نقدهایی به این نظریه وارد است؛ ازجمله سادهسازیهای بیش از حد نظریۀ هایک به‌دلیل سادهانگاری درمورد ماهیت انسان و جوامع ساخت انسان، بیتوجهی به شکلگیری گروههای ذینفع در اقتصاد، دشواری شناخت قواعد عادلانۀ بازی، بیتوجهی به تأثیر منفی نابرابریهای زیاد در نظم اجتماعی، درنظرنگرفتن امکان وجود قواعد توزیعی مربوط به خود بازی، و درنهایت عدم امکان تصمیم‌گیری بازیگران جامعۀ آزاد درمورد قواعد لایه‌های عمیق جامعه که سایر قواعد در بستر آن شکل میگیرند.
پژوهشی
اقتصاد
فرزانه میرشاه ولایتی؛ فرهاد نظری‌زاده
چکیده
آینده‌پژوهی راه‌بردی برای مواجهه با عدم قطعیت‌ها، مدیریت، و کنترل پیش‌دستانه درجهت تحقق آیندة مطلوب است. تلاش برای تجسم آینده و حذف سناریوهای نامطلوب امروزه امری هوشمندانه قلمداد میشود و اسناد، کتب، و مقالات متعددی در این خصوص تألیف شده‌اند. کتاب تغییر برزگ: جهان در سال 2050 از جملة این آثار است که به بررسی و تصویرپردازی آیندة ...
بیشتر
آینده‌پژوهی راه‌بردی برای مواجهه با عدم قطعیت‌ها، مدیریت، و کنترل پیش‌دستانه درجهت تحقق آیندة مطلوب است. تلاش برای تجسم آینده و حذف سناریوهای نامطلوب امروزه امری هوشمندانه قلمداد میشود و اسناد، کتب، و مقالات متعددی در این خصوص تألیف شده‌اند. کتاب تغییر برزگ: جهان در سال 2050 از جملة این آثار است که به بررسی و تصویرپردازی آیندة بلندمدت جهان در چهار حوزة اصلی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و علم و فناوری میپردازد. این مقاله، ضمن بررسی کتاب براساس معیارهای پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، کوشیده است تا اعتبار اثر مذکور را بهلحاظ روشی و رویکردی بررسی کند. براساس ارزیابی بهعملآمده، این اثر کیفیتی متوسط دارد و لازم است برای ارتقای کیفی آن در ترجمه بازبینی جدی صورت گیرد و نیز باتوجه‌به گذشت یک دهه از تاریخ انتشار کتاب اصلی، صحت ادعاهای آن بررسی شود.
پژوهشی
اقتصاد
محمد واعظ برزانی
چکیده
پس از تشکیل گروه اقتصاد شورای تحول علوم انسانی (۱۳۸۸)، برنامة درسی دورة کارشناسی رشتة اقتصاد در آن گروه تهیه شد و در سال ۱۳۹۶ به‌تصویب نهایی رسید و برای اجرا از سال ۱۳۹۷ به دانشگاه‌‌ها و مؤسسات آموزش عالی ابلاغ شد. برای اتقان در اجرای برنامه، مجموعه‌‌ای از دروس برای تدوین کتب درسی مرتبط به استادان مبرز سفارش داده شد. کتاب بانک‌داری ...
بیشتر
پس از تشکیل گروه اقتصاد شورای تحول علوم انسانی (۱۳۸۸)، برنامة درسی دورة کارشناسی رشتة اقتصاد در آن گروه تهیه شد و در سال ۱۳۹۶ به‌تصویب نهایی رسید و برای اجرا از سال ۱۳۹۷ به دانشگاه‌‌ها و مؤسسات آموزش عالی ابلاغ شد. برای اتقان در اجرای برنامه، مجموعه‌‌ای از دروس برای تدوین کتب درسی مرتبط به استادان مبرز سفارش داده شد. کتاب بانک‌داری اسلامی از اولین آثار منتشرشده بر این مبناست که اکنون از آن به‌عنوان متن درسی استفاده میشود و داوری آن میتواند به ارتقای سیر آثار درسی درحال تدوین و آثار آتی برمبنای برنامة جدید دورة کارشناسی کمک کند. این مقالة نقادانه، برمبنای روش تحلیلی ـ توصیفی تدوین شده که ضمن مرور تحلیلی محتوای کتاب مدنظر، در ارزیابی شکلی و محتوایی آن کوشیده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان میدهد نگارش اثر درمجموع روان و رسا و قواعد ویرایش و نگارش در آن رعایت شده است. براساس مبانی منطقی و نظر‌‌خواهی تجربی از دانشجویان و باتوجه‌به این‌که کتاب مبتنی‌بر مطالعات متعدد و وثیق قبلی نویسندگان است، این اثر موفق شده است که فهم مشروع، منطقی، و امکان‌‌پذیر از بانک‌داری اسلامی را به مخاطب انتقال دهد. مهمترین ضعف‌‌های قابل‌ذکر اثر طرح بانک‌داری اسلامی برای یک اقتصاد بسته، رویکرد خرد و ایستا، و استفاده‌نکردن از الگوی کمّی در آن است.
