علمی- پژوهشی
انسان شناسی
زینب شریعت نیا؛ هادی وکیلی
چکیده
کتاب «تاریخ و نظریه در انسانشناسی»[i] نوشتة الن برنارد (Alan Barnard) پژوهشگر و نویسندة برجستة مطالعات انسان‌شناختی به ویژه انسانشناسی آفریقای جنوبی از جمله آثار ارزشمند در حیطة انسانشناسی است. وی در کتاب حاضر به بررسی ماهیت نظری انسانشناسی در طول تاریخ و در بین آراء اندیشمندان و متفکران برجستهی این علم و مقایسة میان آنها ...
بیشتر
کتاب «تاریخ و نظریه در انسانشناسی»[i] نوشتة الن برنارد (Alan Barnard) پژوهشگر و نویسندة برجستة مطالعات انسان‌شناختی به ویژه انسانشناسی آفریقای جنوبی از جمله آثار ارزشمند در حیطة انسانشناسی است. وی در کتاب حاضر به بررسی ماهیت نظری انسانشناسی در طول تاریخ و در بین آراء اندیشمندان و متفکران برجستهی این علم و مقایسة میان آنها و همچنین ریشهیابی نظریهها و مکاتب فکری ارائه شده در حوزة انسانشناسی میپردازد. هدف این کتاب بررسی نظرات پیشگامان مطالعات انسانشناسی، تکاملگرایی در همة ابعاد آن، نظریة اشاعهگران در باب مناطق فرهنگی، کارکردگرایی و کارکردگرایی ساختاری، نظریه‌های عملمحور، دیدگاههای پردازشی و مارکسیستی، جوانب مختلف نسبیگرایی، ساختارگرایی و پسا ساختارگرایی، دیدگاههای پست مدرنیسم و تفاسیر اخیر است. گرچه این اثر را باید مروری به نظریه‌های انسان‌شناختی و مشکلات مرتبط با آنها دانست اما از آن جایی که فاقد جزئیات مربوط به نظریه‌پردازان، رویکردها و اندیشههاست، همین ایجاز و اختصار عبارات و مطالب کتاب از وضوح مفهومی آن کاسته و توضیح و تکمیل بیشتری را می‌طلبد.
علمی- پژوهشی
انسان شناسی
پروین قاسمی
چکیده
این نوشتار درصدد است تا با تمرکز بر یکی از آثار مارگارت مید (Margaret Mead)، انسان‌شناسِ برجستۀ آمریکایی، به اهمیت مغفول ماندۀ این آثار در انسانشناسی معاصر ایرانی بپردازد. طی این نقد و ارزیابی این اثر، بازگشت به اصول و اساس انسان شناسی آثار کلاسیک که در ایران کمتر به عنوان منبع درسی معرفی میشوند، اشاره خواهد شد. در این راستا به ...
بیشتر
این نوشتار درصدد است تا با تمرکز بر یکی از آثار مارگارت مید (Margaret Mead)، انسان‌شناسِ برجستۀ آمریکایی، به اهمیت مغفول ماندۀ این آثار در انسانشناسی معاصر ایرانی بپردازد. طی این نقد و ارزیابی این اثر، بازگشت به اصول و اساس انسان شناسی آثار کلاسیک که در ایران کمتر به عنوان منبع درسی معرفی میشوند، اشاره خواهد شد. در این راستا به جایگاه آثار کلاسیک در انسانشناسی دانشگاهی ایران پرداخته می‌شود. انسانشناسی، در آثار مارگارت مید، مبتنی بر انساندوستی، حضور، فهم، نظریهمندی و نظریهسازی و همچنین آیندهنگری بر مبنای گذشته، است. مبانی فهم این نوع از انسان شناسی؛ تخیل، نوشتن، انساندوستی، حرکت و دیدن است، بدون پرداختن به آثار کلاسیک در آموزش انسان شناسی، آموزش های رایج دانشگاهی ایرانی کمتر به این مبانی اولیه در انسانشناسی توجه میکند. انسان شناسی دانشگاهی ایران؛ برنامه های درسی آن، کمیت و کیفیت مشارکت دانشجویان در طراحی و تدوین برنامۀ درسی، نیازمند بازنگری و تجدیدنظر است. مرور آثار کلاسیک، استخراج اصول پنهان و آشکار در این متون و تدوین برنامه های درسی مبتنی بر آن اصول با توجه به نیازهای این علم برگرفته از نظرات دانشجویان و دانش آموختگان، در غنای آن مؤثر خواهد بود.
علمی- پژوهشی
انسان شناسی
پریسا گودرزی؛ محسن شعبانی
چکیده
روان‌شناسی اخلاق یکی از رشته‌های نوظهور در مطالعات میان رشته‌ای در حوزه فلسفه اخلاق و روان‌شناسی است. روان‌شناسی اخلاق می‌کوشد مرزهای علم و فلسفه را در زمینه روان‌شناسی و اخلاق به هم نزدیک کند. کتاب ذهن درستکار جاناتان هایت یکی از تأثیرگذارترین آثار در این حوزه است. نویسنده در این اثر کوشیده است مرزهای روان‌شناسی و اخلاق را ...
بیشتر
روان‌شناسی اخلاق یکی از رشته‌های نوظهور در مطالعات میان رشته‌ای در حوزه فلسفه اخلاق و روان‌شناسی است. روان‌شناسی اخلاق می‌کوشد مرزهای علم و فلسفه را در زمینه روان‌شناسی و اخلاق به هم نزدیک کند. کتاب ذهن درستکار جاناتان هایت یکی از تأثیرگذارترین آثار در این حوزه است. نویسنده در این اثر کوشیده است مرزهای روان‌شناسی و اخلاق را به یکدیگر نزدیک کند. هایت به دنبال ابداع روشی برای فکر کردن درباره دو موضوع تفرقه‌برانگیز در زندگی انسان یعنی سیاست و مذهب است. او برای این منظور از منابع موجود در رشته‌های فلسفه، فلسفه اخلاق، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، اخلاق و ژنتیک استفاده کرده است. بسیاری از داده‌های کتاب زیسته و تجربه خود نویسنده است. همین امر کتاب حاضر را در زمینه روان‌شناسی‌اخلاق به ویژه در زمینه شهودگرایی اخلاقی و شهودگرایی اجتماعی اثر قابل توجهی کرده است. در این کتاب نویسنده معتقد است فهم و همدلی با دیدگاه سیاسی و مذهبی دیگران و یا، به تعبیر وی، معتبر دانستن ماتریس‌های اخلاقی دیگران باعث از بین رفتن تفرقه و نزدیکی افراد با یکدیگر می‌شود. کتاب حاضر به دلیل برخورداری از زبان بسیار ساده، تحلیل‌های منسجم و تجربی میتواند در اختیار عموم جامعه اعم از دانشگاهیان و غیر دانشگاهیان قرار بگیرد.
علمی- پژوهشی
باستان شناسی
سعدی سعیدیان
چکیده
از آنجا که مادها نخستین آریا‌ئیانی بودند که حکومتی فراگیر در بخشی از فلات ایران تشکیل دادند، بررسی تاریخ آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است. تا یکی دو سده پیش، یگانه منبع اطلاعاتی ما در مورد مادها، نوشته‌های نویسندگانی یونانی-رومی و اشارات پراکندۀ عهد عتیق (کتاب مقدس) بود. اما از سدۀ نوزدهم میلادی بدین سو و با خوانش کتیبه‌های بین‌النهرینی ...
بیشتر
از آنجا که مادها نخستین آریا‌ئیانی بودند که حکومتی فراگیر در بخشی از فلات ایران تشکیل دادند، بررسی تاریخ آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است. تا یکی دو سده پیش، یگانه منبع اطلاعاتی ما در مورد مادها، نوشته‌های نویسندگانی یونانی-رومی و اشارات پراکندۀ عهد عتیق (کتاب مقدس) بود. اما از سدۀ نوزدهم میلادی بدین سو و با خوانش کتیبه‌های بین‌النهرینی و پارسی باستان و آغاز فعالیتهای علمی باستانشناختی، دانش ما نسبت به حکومت مادها دگرگون شد. از نخستین پژوهشگرانی که سعی نمود با استفاده از منابع جدید به بررسی موشکافانۀ تاریخ ماد بپردازد، جورج راولینسون انگلیسی بود که ترجمۀ کتاب وی اخیراً به چاپ رسیده و در دسترس خوانندگان فارسیزبان قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر به نقد و بررسی کتاب "مادها" پرداخته و نشان خواهیم داد که علیرغم آن‌که این رساله در زمان انتشار اولیه خود، روزآمد و پیشرو به شمار میآمده، اما پس از گذشت قریب به 150 سال از زمان نگارش آن، ناگزیز بخشی از ارزش علمی خود را از دست داده است. با این وجود به دلیل اهمیتی که این کتاب در نشان دادن سیر تحولات مادپژوهی دارد، ترجمه و انتشار آن کاری مثبت ارزیابی شده است.
علمی- پژوهشی
تاریخ و تمدن
ابوالحسن فیاض انوش
چکیده
کتاب انسان‌خداگونه؛ تاریخ مختصر آینده اثر یووال نوح‌هراری را میتوان محصول نهایی پروژة این نویسنده دانست. هراری در این کتاب درپی پاسخ دادن به این پرسش است که: "آینده برای انسان چه دربر دارد؟". با توجه به نظریة تاریخ‌نگارانه‌ای که در کتاب قبلی خود (انسان‌خردمند؛ تاریخ مختصر بشر) اتخاذ کرده بود، هراری در این کتاب نیز مباحث را بر اساس ...
بیشتر
کتاب انسان‌خداگونه؛ تاریخ مختصر آینده اثر یووال نوح‌هراری را میتوان محصول نهایی پروژة این نویسنده دانست. هراری در این کتاب درپی پاسخ دادن به این پرسش است که: "آینده برای انسان چه دربر دارد؟". با توجه به نظریة تاریخ‌نگارانه‌ای که در کتاب قبلی خود (انسان‌خردمند؛ تاریخ مختصر بشر) اتخاذ کرده بود، هراری در این کتاب نیز مباحث را بر اساس نظریة تکاملگرایی پیش میبَرَد با این تفاوت که امکانها و فرصتهایی که تکامل مصنوعی یا دخالت انسان در روند تکامل خود پدید آورده است بیشترین سهم را در شکل‌دهی به ایدههای آیندهنگرانة او به خود اختصاص میدهد این مقاله در پی آن است که با رویکردی انتقادی و با تمرکز بر دو مفهوم جبرگرایی و تمامیتخواهی، نسبتِ میان آیندهای که هراری ترسیم میکند با ضرورتهایی که نظام سرمایه‌داری برای ادامه حیات خود با آن مواجه است را تبیین کند. ایدة اصلی مقاله آن است که پروژة هراری نوعی اتوپیای تمامیتخواهانة سرمایه‌داری را زمینهسازی میکند.
علمی- پژوهشی
زبانشناسی و زبان‌های باستانی
رضا امینی
چکیده
جاحظ - زاده سدۀ دوم هجری – از بزرگترینِ اندیشمندان زمان خود است. او در حوزۀ ترجمه و معنا اندیشههای ژرفی دارد که بهخوبی با اندیشههایِ هَمسنگ آن در جهان امروز برابری میکند. در این پژوهش، این اندیشهها با توجه به آنچه او در کتاب «الحیوان» گفته بررسی شده است. بدین منظور، پس از «مقدمه»، جاحظ و به طور خاص کتاب «الحیوان» ...
بیشتر
جاحظ - زاده سدۀ دوم هجری – از بزرگترینِ اندیشمندان زمان خود است. او در حوزۀ ترجمه و معنا اندیشههای ژرفی دارد که بهخوبی با اندیشههایِ هَمسنگ آن در جهان امروز برابری میکند. در این پژوهش، این اندیشهها با توجه به آنچه او در کتاب «الحیوان» گفته بررسی شده است. بدین منظور، پس از «مقدمه»، جاحظ و به طور خاص کتاب «الحیوان» او معرفی شده، سپس اندیشههای او دربارۀ ترجمه و معنا تحلیل شده است. جاحظ، در کتاب مذکور، با استدلالی قوی و روشن، سختی کار ترجمه، توانمندیهایی که باید در مترجم وجود داشته باشد و دشواریِ تا سرحدِ ناممکنی ترجمه شعر و متون دینی را تبیین کرده است. در «الحیوان»، جاحظ از جمله بر این باور است که مترجم باید به زبانی که از آن ترجمه میکند و زبانی که به آن ترجمه میکند، بهیکاندازه چیره باشد و دانش مترجم در زمینۀ موضوعی که ترجمه میکند نیز باید هَمسنگ دانش نویسندۀ متن اصلی باشد. چنین دیدگاههایی، از نظر ظرافت و دقت علمی، چیزی کم از دیدگاههای نظریه‌پردازان و بِنامان امروز این حوزه ندارد. همچنین آنچه که جاحظ دربارۀ معنای متن گفته، گواهی است بر شناخت خوب و دقیقی که او از لایه‌های پیدا و پنهان معنای «متن» داشته است.
علمی- پژوهشی
زبان و ادبیات عربی
عسکر بابازاده اقدم؛ حسین تکتبار فیروزجایی؛ محمدمهدی روشن چسلی
چکیده
اندیشه نقد و نقد اندیشه به یونان باستان و بوطیقای ارسطو میرسد، نقد بر آن است تا ذوق عامه را تهذیب و فکر نویسنده را تربیت کند؛ در این میان نقد کتابهای تألیفشده میتواند به تقویت کیفی محتوا و زیبایی شکلی اثر منجر شود. این پژوهش، تحلیل و نقد شکلی و محتوایی کتاب «تحلیل همانندناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزههای قرآن و سنت» ...
بیشتر
اندیشه نقد و نقد اندیشه به یونان باستان و بوطیقای ارسطو میرسد، نقد بر آن است تا ذوق عامه را تهذیب و فکر نویسنده را تربیت کند؛ در این میان نقد کتابهای تألیفشده میتواند به تقویت کیفی محتوا و زیبایی شکلی اثر منجر شود. این پژوهش، تحلیل و نقد شکلی و محتوایی کتاب «تحلیل همانندناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزههای قرآن و سنت» را با روش تحلیلیـتوصیفی دنبال میکند. بر پایه یافته های پژوهش، این کتاب دارای نقاط قوتی از جمله حروفنگاری زیبا و فونت خوب، حاشیهنگاری و پاورقیهای بسیار است که گاه در شرح و توضیح واژهها و اصطلاحات مبهم خودنمایی میکند. غنای اطلاعاتی و ارزش آموزشی کتاب و قوت بعد پژوهشی آن و همچنین کیفیت منابع مورد استفاده و میزان امانتداری در ارجاعات کتاب نیز از دیگر نقاط قوت اثر به شمار میرود. با این همه انتخاب طرح جلد نامناسب، رعایت نکردن معیارهای اصولی طراحی جلد، تکرار مطالب، بیتوجهی به اطلاعات و سابقه پیشینی مخاطبان، فقدان تناسب میان عنوان و محتوا، فقر نوآوری در محتوا و غفلت از وجوه مختلف اعجاز قرآن و دیدگاههای صاحبنظران این عرصه و به طور کلی فقدان نگاه تخصصی به اعجاز قرآن، از مهمترین نقاط ضعف آن به شمار میرود.
علمی- پژوهشی
زبان و ادبیات عربی
امیر مقدم متقی؛ علی احمدزاده
چکیده
کتاب «علم الاجتماع الأدبی» تألیف انور عبد الحمید الموسی از جمله تألیفات اخیر است که نویسنده در آن به شکلی جامع به سیر پیدایش و رشد و تحول جامعه شناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و در کنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آن ها اختصاص داده است. به منظور معرفی این کتاب بر آن شدیم تا این اثر را با تکیه بر روش توصیفی ...
بیشتر
کتاب «علم الاجتماع الأدبی» تألیف انور عبد الحمید الموسی از جمله تألیفات اخیر است که نویسنده در آن به شکلی جامع به سیر پیدایش و رشد و تحول جامعه شناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و در کنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آن ها اختصاص داده است. به منظور معرفی این کتاب بر آن شدیم تا این اثر را با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی از دو جنبة شکلی و محتوایی مورد بررسی قرارداده تا در نهایت، محاسن و معایب و میزان موفقیت نویسنده در تألیف این اثر آشکار شود. بر اساس نتایج حاصله می توان روانی و شیوایی اسلوب، رعایت قواعد نگارشی، تناسب محتوا با عنوان و تسلسل منطقی میان مطالب، استحکام و دقت و بی طرفی در تحلیلها و نقدها را از جمله محاسن این کتاب بر شمرد و نوع طرح جلد، اختلاف در نوع و اندازه قلم ها، عدم تازگی در عنوان و کلی بودن آن، عدم تحقق اهدف پژوهش، صرف جمع آوری مطالب، شیوة استناد دهی نامناسب و غیر علمی، تکرار مکررات و مطالب، مسأله مند نبودن اثر و خاتمه نامناسب را از مهمترین نقیصه ها و معایب این اثر دانست.
علمی- پژوهشی
زبان و ادبیات عربی
زهرا هادوی خلیل آباد؛ حسین ایمانیان؛ علی بشیری
چکیده
ترجمه بیش از آن‌که "ابزاری" برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، "فرایندی" در بازتابدادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه، پیشنهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و دارای چهار سطح "معنایی-لغوی"، ...
بیشتر
ترجمه بیش از آن‌که "ابزاری" برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، "فرایندی" در بازتابدادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه، پیشنهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و دارای چهار سطح "معنایی-لغوی"، "نحوی-واژهساختی"، "گفتمانی-کارکردی" و "سبکی-عملی" است که به کمک آنها میتوان "افزایش، مانش (نگهداری) و کاهش" اطلاعات متن اصلی را در متن ترجمه بررسی کرد. در این نظریه، از راه شمارش ویژگیهای مثبت و منفی ترجمه، "کفایت و مقبولیت" ترجمه نیز ارزیابی می‌شود. در جستار پیشِ رو، به نقد ترجمة حبیبالله عباسی از کتاب الصوفیه و السوریالیة ادونیس بر پایة این نظریه پرداخته می‌شود. اگرچه مترجم به دلیل پیشگرفتن شیوة "مترادف نویسی" و آوردن پینوشت های کمابیش زیاد، بر حجم متن ترجمه افزوده است، ولی بر اساس معیارهای مطرحشده نزد گارسس، ترجمة او نگهدارندة اطلاعاتِ متن مبدأ است و با وجود خردههایی که میتوان بر روش مترجم در برگرداندن اصطلاح ها و نوع ترجمة واژه به واژه گرفت، در مجموع، ترجمة وی دارای درجة کفایت و مقبولیتی است که در نظریة گارسس آمده است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
مرتضی بحرانی
چکیده
این مقاله به نقد و بررسی کتاب «مفهوم نقد در نهضتهای تجددخواه جهان عرب با نگاهی به نظریه‌های مدرنیته و پسامدرنیته» میپردازد. مولف قصد دارد مفهوم و پدیده نقد را به بحث بگذارد اما فراموش میکند که نقد یک کنش مدرن است و در نتیجه دچار سنت‌گرایی و پست‌مدرنیسمی می‌شود که یکی مانع نقد است و دیگری مخل نقد. به رغم گزاره‌هایی ...
بیشتر
این مقاله به نقد و بررسی کتاب «مفهوم نقد در نهضتهای تجددخواه جهان عرب با نگاهی به نظریه‌های مدرنیته و پسامدرنیته» میپردازد. مولف قصد دارد مفهوم و پدیده نقد را به بحث بگذارد اما فراموش میکند که نقد یک کنش مدرن است و در نتیجه دچار سنت‌گرایی و پست‌مدرنیسمی می‌شود که یکی مانع نقد است و دیگری مخل نقد. به رغم گزاره‌هایی از کتاب که امید به پیشرفت را تداعی می‌کنند مولف گرفتار گذشتهگرایی سنتگرایانه و دلمشغول تفنن پستمدرنیستی است. این دو عامل باعث شده است که مولف نقد را مربوط به قلمرو فلسفه آگاهی بداند: گویی اگر اعراب در ذهنیت خود به مرحله نقادی برسند جوامع آنها نیز پیشرفت میکند. این تناقضات به ویژه در آنجا خود را نشان میدهند که مولف در عمل به ارزشهای مدرن (آزادی، شادی و انسجام) اهمیتی قائل نمیشود. هر پژوهشی در باب نقد که قدردان نتایج عملی مدرنیته نباشد، نمیتواند پژوهشی جدی و صادقانه تلقی شود. این نکته، محور بررسی کتاب در این مقاله است. من برای اینکه این اختلال در شناخت را به نقد بکشم با روش هرمنیوتیک سوءظن کتاب را مورد بررسی قرار دادهام.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
علی اشرف نظری
چکیده
ایدهها و اندیشههای متفکران بزرگ، مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آنها بر ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر میگذارد. میشل فوکو (1984-1926) از جمله تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان در نیمه دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشماندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف مورد خوانش قرار گرفته است. خوانشی که در ...
بیشتر
ایدهها و اندیشههای متفکران بزرگ، مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آنها بر ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر میگذارد. میشل فوکو (1984-1926) از جمله تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان در نیمه دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشماندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف مورد خوانش قرار گرفته است. خوانشی که در سه دهة گذشته، به صورت فعال در صدد بهرهگیری از مقولههای فکری فوکو و در عین حال، ارائة تفسیری نو با هدف پاسخگویی به مسائل جوامع عرب در حوزة فکری – فلسفی است. هر یک از مفسران فوکو کوشیدهاند در پروژه فکری خود با هدف برون رفت از معضلات موجود به کاربست روششناسیهای مدرن و ارائة قرائتی جدید از میراث، تاریخنگاری اندیشه اسلامی و طرح تجددگرایی، کثرتگرایی و ارائة نگرشی معطوف به آزادی انسان بر آیند. محور اصلی بحث در مقالة حاضر، معرفی، نقد و ارزیابی کتاب میشل فوکو در اندیشة معاصر عرب (1399) است که توسط الزواوی بغوره نوشته شده و مجید منهاجی آن را ترجمه کرده و نسخة فارسی این کتاب، از سوی نشر نگاه معاصر به زیور طبع آراسته شده است. نقد روششناختی، درون نظری و برون نظری این اثر مطرح و تلاش خواهد شد اشکالات موجود در ترجمه، تناقضات روششناختی و ابهامات مفهومی – نظری مورد توجه قرار گیرد.. نتیجه چنین امری، فرارفتن از مطالعه توصیفی و فراهم آوردن زمینههای نقد و ارزیابی آثار علمی با هدف رشد تفکر انتقادی و گام نهادن در وادی نظریه پردازی است.
علمی- پژوهشی
فقه و حقوق
آزاد رضائی
چکیده
یکی از مباحث مهم حقوق اساسی، مقوله «رژیمهای سیاسی» است. در تقسیمبندی رژیمهای سیاسی نیز همواره توتالیتاریسم مورد توجه ویژهای است. با این وجود، منبع الهام حقوقدانان برای بحث از رژیمهای سیاسی، آراء و آثار اندیشمندان سیاسی است. چراکه این موضوع اصولاً ماهیت سیاسی دارد. با مطالعه آثار سیاسی مربوطه، درمییابیم که نظریات ...
بیشتر
یکی از مباحث مهم حقوق اساسی، مقوله «رژیمهای سیاسی» است. در تقسیمبندی رژیمهای سیاسی نیز همواره توتالیتاریسم مورد توجه ویژهای است. با این وجود، منبع الهام حقوقدانان برای بحث از رژیمهای سیاسی، آراء و آثار اندیشمندان سیاسی است. چراکه این موضوع اصولاً ماهیت سیاسی دارد. با مطالعه آثار سیاسی مربوطه، درمییابیم که نظریات اندیشمندان سیاسی و آراء برخی حقوقدانان چون ابوالفضل قاضی و سیدمحمد هاشمی در زمینه توتالیتاریسم، تفاوت دارند. طبیعتاً ملاک بحث و گفتگو در اینجا باید آثار اندیشمندانی مانند هانا آرنت باشد که خود در چارچوب رژیمهای توتالیتر نشو و نما یافته و مطالعه خود را به طور ویژه بر این حوزه متمرکز کردهاند. بررسی آثار این گروه، آشکار میکند که توتالیتاریسم به مثابه مصداق نوین نظام سلطه در دو قرن اخیر، دارای ویژگیهایی چون داشتن پایگاه اجتماعی، وجود حزب واحد و ... است و ماهیتاً با مونوکراسیهای تودهای یکسان است. بعلاوه، توتالیتاریسم با رژیمهای دیکتاتوری تفاوت‌های بنیادینی از منظر نحوه به قدرت رسیدن حاکمان، لزوم یا عدم لزوم کسب حمایت مردمی، نوع رابطه حاکم با سایر مقامات و ... دارد. حال آن‌که در کتب بایستههای حقوق اساسی و حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، توتالیتاریسم به عنوان یکی از ویژگیهای مونوکراسی تودهای مدنظر قرار گرفته و از سویی نیز در اثر دوم، توتالیتاریسم با دیکتاتوری یکسان پنداشته شده است.
علمی- پژوهشی
فلسفه
محمد اصغری؛ ندا محجل
چکیده
این مقاله از دو منظر به بررسی و ارزیابی انتقادی کتاب فلسفه آلمانی نوشته تِری پینکارد با ترجمه ندا قطوریی میپردازد. منظر اول ناظر به محتوای کتاب است بدون توجه به متن ترجمه فارسی و منظر دوم ناظر به ترجمه فارسی کتاب و شیوه ترجمه مترجم از جهت محاسن و معایب. بطور کلی این کتاب با طرح تناقض عقل کانتی در ساحت نظری و کشیده شده آن به ساحت عملی ...
بیشتر
این مقاله از دو منظر به بررسی و ارزیابی انتقادی کتاب فلسفه آلمانی نوشته تِری پینکارد با ترجمه ندا قطوریی میپردازد. منظر اول ناظر به محتوای کتاب است بدون توجه به متن ترجمه فارسی و منظر دوم ناظر به ترجمه فارسی کتاب و شیوه ترجمه مترجم از جهت محاسن و معایب. بطور کلی این کتاب با طرح تناقض عقل کانتی در ساحت نظری و کشیده شده آن به ساحت عملی و تلاش فیلسوفان پساکانتی و پساهگلی برای یافتن راهحل عملی برای این تناقض نویسنده را وادار ساخته در مقدمه هر 4 بخش کتاب، مباحث مطرح درمورد زمینه و زمانه تاریخی و اجتماعی را در قالب انقلاب اجتماعی جامعه آلمان در قرن 18 و 19 را مطرح نماید. علی رغم تلاش مترجم در ترجمه روشن و خوب آن به زبان فارسی بازهم ایراداتی متوجه مترجم است که عدم آوردن مقدمه برای این کتاب از جمله آنهاست که در متن مفصل به آنها اشاره کردهایم. به هر روی این کتاب میتواند برای دانشجوی فلسفه در مقاطع تحصیلات تکمیلی مفید واقع شود. در این مقاله ضمن بررسی و تحلیل محتوای این کتاب به ارزیابی ترجمه فارسی و پیشنهاداتی برای بهتر شدن ترجمه پرداختهایم. این کتاب میتواند به عنوان یک منبع مهم مطالعه فلسفه آلمان به ویژه تفکر ایدهآلیستی برای علاقه مندان به فلسفه آلمان بسیار روشنگر و سودمند باشد.
علمی- پژوهشی
فلسفه
صبا فدوی
چکیده
طاها عبدالرحمان از جمله اندیشمندان و نظریه‌پردازان نوگرای اسلامی است که با نقد اخلاقی مدرنیته، مخالفت با اخلاق سکولار و مبنا قرار دادن اسلام به‌ویژه در حوزه‌ی اخلاق، در پی نوسازی سنت‌ها است. او معتقد است بیداری اسلامی نیازمند پشتوانه فکری و نوسازی بر اساس تعقلی مبتنی بر تجربه معنوی و گذر از مراتب سه گانه عقل است. عبدالرحمان شرع ...
بیشتر
طاها عبدالرحمان از جمله اندیشمندان و نظریه‌پردازان نوگرای اسلامی است که با نقد اخلاقی مدرنیته، مخالفت با اخلاق سکولار و مبنا قرار دادن اسلام به‌ویژه در حوزه‌ی اخلاق، در پی نوسازی سنت‌ها است. او معتقد است بیداری اسلامی نیازمند پشتوانه فکری و نوسازی بر اساس تعقلی مبتنی بر تجربه معنوی و گذر از مراتب سه گانه عقل است. عبدالرحمان شرع -عقل مسدّد- را اصل و داشتن تجربه عرفانی -عقل مؤید- را شرط کمال اخلاق معرفی می کند تا در نهایت نظریه ی سیاسی «ولایت فقیه تجربی» را در کتاب روح الدین ارائه دهد. مقاله حاضر می کوشد با بررسی یکی از مهم ترین آثار عبدالرحمان -کنش دینی و نوسازی عقل- نظریه مراتب سهگانهی عقلانیت او را با دیدگاهی انتقادی مورد بازبینی قرار دهد؛ و نشان میدهد، مؤلف با نپرداختن به بحث حسن و قبح عقلی، جایگاه عقل -عقل مجرد- را در اخلاق نادیده گرفته است؛ و چرا پشتوانه فکری پیشنهادی وی برای بیداری اسلامی، می تواند آسیب های سیاسی و اجتماعی به همراه داشته باشد.
علمی- پژوهشی
فلسفه
عزیز نجف پور آقابیگلو
چکیده
فضای مجازی علیرغم نوپدید بودنش، تحولاتی جدی در جامعه ایرانی پدید آورده و همین مساله باعث توجه جدیتر اندیشمندان مسلمان به ماهیت آن گردیده است. تامل فلسفی در باب فضای مجازی یکی از رویکردهایی است که اخیرا مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است و به نوعی مکمل و حتی مبنای تامل علمی در باب فضای مجازی است تا بتوان بر اساس آن تبیین و پیشبینی ...
بیشتر
فضای مجازی علیرغم نوپدید بودنش، تحولاتی جدی در جامعه ایرانی پدید آورده و همین مساله باعث توجه جدیتر اندیشمندان مسلمان به ماهیت آن گردیده است. تامل فلسفی در باب فضای مجازی یکی از رویکردهایی است که اخیرا مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است و به نوعی مکمل و حتی مبنای تامل علمی در باب فضای مجازی است تا بتوان بر اساس آن تبیین و پیشبینی و تجویز کرد. از این رو سیاست‌گذاری فضای مجازی در ایران شدیدا نیازمند توجهات فلسفی و متعاقبا تمییز و تبیین رویکرد فلسفی مختار است. همانطور که در مطالعه فضای مجازی با ابعادی چون فناوری اطلاعات و ارتباطات، سایبرنتیک، هوش مصنوعی، رایانش و ... مواجه هستیم به همین ترتیب در تامل فلسفی در باب فضای مجازی هم ناگزیر باید به ابعاد مذکور پرداخته شود. کاری که در کتاب "فلسفه فضای مجازی" مورد توجه بوده و در این مقاله به نقد و ارزیابی کتاب مذکور در جهت انجام این مهم پرداختهایم.
علمی- پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
سعید آزاده؛ علی اکبر فرهنگی؛ سیدمحمد زاهدی
چکیده
توجه به مفهوم اعتماد در مدیریت از دهه 1980 شروع و در طول چند دهه گذشته از زوایا و رویکردهای مختلف موردمطالعه قرارگرفته است. اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیت‌های فردی و سازمانی است. اعتماد در میان افراد و کارکنان، باعث ثبات، وحدت و انسجام درون‌سازمانی، ارتقای کارایی و اثربخشی گروه‌ها و زمینه‌ساز همکاری، مشارکت و ارتباطات مؤثراست. ...
بیشتر
توجه به مفهوم اعتماد در مدیریت از دهه 1980 شروع و در طول چند دهه گذشته از زوایا و رویکردهای مختلف موردمطالعه قرارگرفته است. اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیت‌های فردی و سازمانی است. اعتماد در میان افراد و کارکنان، باعث ثبات، وحدت و انسجام درون‌سازمانی، ارتقای کارایی و اثربخشی گروه‌ها و زمینه‌ساز همکاری، مشارکت و ارتباطات مؤثراست. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اعتماد درون سازمانی از طریق کنش جمعی در آموزش و پرورش شهر تهران انجام شده است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ رویکرد پیمایشی-اکتشافی و از نوع تحقیقات کیفی هست. جامعه آماری این پژوهش نه نفر از خبرگان شامل مدیران ارشد آموزش‌وپرورش شهر تهران، اساتید و مشاوران برجسته حوزه مدیریت سازمان بودند که مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. انتخاب خبرگان و انجام مصاحبه با آنها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و پس‌ازآن متوقف شد. در این پژوهش، ازآنجایی‌که از روش تئوری داده بنیاد استفاده گردید، ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه عمیق و غیر ساختاریافته با خبرگان بود. سرانجام پس از طی کدگذاری‌های سه‌گانه باز، محوری و انتخابی، مدل مفهومی تحقیق طراحی شد. در این مدل 13 مقوله شناسایی‌شده که در قالب متغیرهای علّی، محوری، زمینه‌ای، محیطی، راهبردی و پیامدی دسته‌بندی شدند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که آموزش‌وپرورش شهر تهران، در جهت تقویت اعتماد درون‌سازمانی میتواند از اهرمی به نام کنش جمعی درون و میان لایه‌های ساختاری سازمان خود استفاده کند.
علمی- پژوهشی
هنر
داریوش اسماعیلی؛ علیرضا صیاد
چکیده
امپرسیونهای یک شهر: تهران امروز (1356) اثر خسرو سینایی یکی از فیلم‌های شاخص ایرانی است که می‌کوشد تجربه کلانشهری تهران مدرن را به مخاطب خود بازنمایاند. فرم و ساختار این اثر تفاوت‌های مشهودی با فیلم‌های مرسوم سمفونی شهری دارد. سینایی در پی ارایه ریتم و ضرباهنگ زندگی کلانشهری، چنان که در سمفونی‌های شهری اتفاق می‌افتد، نیست، و بیشتر ...
بیشتر
امپرسیونهای یک شهر: تهران امروز (1356) اثر خسرو سینایی یکی از فیلم‌های شاخص ایرانی است که می‌کوشد تجربه کلانشهری تهران مدرن را به مخاطب خود بازنمایاند. فرم و ساختار این اثر تفاوت‌های مشهودی با فیلم‌های مرسوم سمفونی شهری دارد. سینایی در پی ارایه ریتم و ضرباهنگ زندگی کلانشهری، چنان که در سمفونی‌های شهری اتفاق می‌افتد، نیست، و بیشتر در پی بازنمایی بارقه‌هایی از تجربه‌ی زیست کلانشهری در جامعه ایران در حال گذار از سنت به مدرنیته است. پیشینه‌ی تحصیلی و مطالعاتی سینایی در زمینه معماری، در زیبایی‌شناسی این فیلم و کنکاش وی در ماهیت شهر مدرن به خوبی نمود می‌یابد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته، با بهرهگیری از رویکردی میان‌رشته‌ای می‌کوشد به بررسی نحوه بازنمایی تجربه شهری در این فیلم بپردازد، و از این مدخل دیدگاه فیلمساز نسبت به فرایند مدرنیزاسیون شهری در دوره پهلوی را تحلیل نماید. در طول فیلم، فیلمساز به گونه‌ای خودارجاعانه بارها به ماهیت مدیوم سینما در ثبت و جاودانه کردن لحظات اشاره میکند. فیلمساز خصوصا نقش قدرت حاکم در پیشبرد پروژه مدرنیزاسیون و شکل‌دهی به انسجام اجتماعی مطلوب را برجسته می‌سازد. تحلیل فیلم نگاه انتقادی فیلمساز به مدرنیزاسیون حکومتی دوران پهلوی را آشکار می کند.
علمی- پژوهشی
هنر
نغمه خرازیان
چکیده
کتاب Symmetries of Islamic Geometrical Patterns تألیف سیدجان عباس و عامرشاکر سلمان دو عضو علمی گروه ریاضی دانشگاه ولز، تحت عنوان هم‌آراستگی در نگاره‌های اسلامی توسط خانم آمنه آقا‌ربیع به فارسی ترجمه شده است. با توجه به تخصص مولفین، کتاب رویکرد متفاوتی نسبت به دیگر تألیفات در حوزﮤ نقوش اسلامی دارد که آن را هم برای محققین حوزﮤ هنر اسلامی و هم پژوهشگران ...
بیشتر
کتاب Symmetries of Islamic Geometrical Patterns تألیف سیدجان عباس و عامرشاکر سلمان دو عضو علمی گروه ریاضی دانشگاه ولز، تحت عنوان هم‌آراستگی در نگاره‌های اسلامی توسط خانم آمنه آقا‌ربیع به فارسی ترجمه شده است. با توجه به تخصص مولفین، کتاب رویکرد متفاوتی نسبت به دیگر تألیفات در حوزﮤ نقوش اسلامی دارد که آن را هم برای محققین حوزﮤ هنر اسلامی و هم پژوهشگران علوم ریاضی جذاب و مفید کرده است. اما با خواندن ترجمه فارسی این کتاب نمی‌توان مباحث آن را دریافت. با رجوع به متن اصلی کتاب به نظرمی‌رسد عدم دریافت مطالب در ارتباط با کیفیت ترجمه است. بنابراین نقد حاضر پیرامون ترجمۀ فارسی این کتاب است. با هدف ارزیابی این ترجمه، کل متن انگلیسی کتاب در تطبیق با متن ترجمه‌شده قرار گرفت. موارد مورد نقد در ۶ بخش مطرح شده‌اند؛ ۱) ترجمۀ نادرست، ۲) کلمات و عبارات ترجمه نشده، ۳) چند معادل برای یک واژه و چند واژه با یک معادل، ۴) ترجمه معکوس، ۵) تغییر در جملات و پاراگراف‌های متن اصلی که سبب تغییر در محتوا شده است، ۶) انتخاب معادل‌های نامأنوس. وجود اشکالات جدی و فراوان در ترجمۀ فارسی موجب نامفهوم شدن متن و در نتیجه محروم شدن خواننده از دیدگاه متفاوت و ارزشمند این کتاب شده است. مسئله‌ای که لزوم بازنگری در ترجمه را می‌طلبد.
علمی- پژوهشی
هنر
فاطمه ساعدی؛ زهرا حسین آبادی
چکیده
شوهاز مجموعه‌ای از یادداشت‌های عبدالسلام بزرگ‌زاده فعال فرهنگی استان سیستان و بلوچستان است. این کتاب با هدف معرفی هنرها و آداب مردمان این منطقه و بررسی محدودیت‌های پیرامون توسعۀ این استان نگارش شده است. پراکندگی جمعیتی بلوچ به عنوان قومی اصیل در ایران بیشتر در بخش جنوبی استان است. مردمان این مناطق در زمینه‌هایی اعم از پوشش، ...
بیشتر
شوهاز مجموعه‌ای از یادداشت‌های عبدالسلام بزرگ‌زاده فعال فرهنگی استان سیستان و بلوچستان است. این کتاب با هدف معرفی هنرها و آداب مردمان این منطقه و بررسی محدودیت‌های پیرامون توسعۀ این استان نگارش شده است. پراکندگی جمعیتی بلوچ به عنوان قومی اصیل در ایران بیشتر در بخش جنوبی استان است. مردمان این مناطق در زمینه‌هایی اعم از پوشش، موسیقی، جشنها، زبان، آداب و رسوم شاخصههای فرهنگی منحصر به فردی دارند. تاکنون در زمینۀ ثبت مباحث مرتبط با فرهنگ و هنر بلوچستان ضعیف عمل شده است. کتاب شوهاز یکی از کتابهایی است که سعی در معرفی و ثبت فرهنگ و هنر این منطقه داشته است. هدف از پژوهش حاضر، ضمن معرفی اجمالیِ این کتاب، نقد صوری و واکاوی محتوای آن به روش توصیفی ـ تحلیلی است. نتایج نشان میدهد کتابِ حاضر در ارائه اطلاعاتی راجع به هنر و ادبیات بلوچی موفق بوده است. عدم انسجام منطقی بین یادداشتها، جامعۀ هدف نامشخص، عدم رعایت اصول نگارشی، استفاده از مطالب دیگران بدون ارجاعدهی و ایرادات محتوایی از نقاط ضعف کتاب محسوب میشوند. در عین حال، دغدغههای فرهنگی نویسنده و تلاش او در معرفی بلوچستان قابلتقدیر است.
علمی- پژوهشی
هنر
لیلا غفاری؛ جمال عرب زاده
چکیده
کتاب حاضر با عنوان پرتره‌های سلطنتی قاجار، در قالب کتابچهای راهنما به قلم جولین رابی، پژوهشگر حوزه ی هنرهای اسلامی و مدیر اسبق گالری فریر و سکلر واشنگتن در ادامهی نمایشگاه "نقاشی های سلطنتی قاجار" در سال 1999 م. در لندن به رشته ی تحریر درآمده است. هدف مولف از نگارش این کتاب علاوه بر معرفی 43 اثر به نمایش درآمده در نمایشگاه، ...
بیشتر
کتاب حاضر با عنوان پرتره‌های سلطنتی قاجار، در قالب کتابچهای راهنما به قلم جولین رابی، پژوهشگر حوزه ی هنرهای اسلامی و مدیر اسبق گالری فریر و سکلر واشنگتن در ادامهی نمایشگاه "نقاشی های سلطنتی قاجار" در سال 1999 م. در لندن به رشته ی تحریر درآمده است. هدف مولف از نگارش این کتاب علاوه بر معرفی 43 اثر به نمایش درآمده در نمایشگاه، تحلیل بصری این آثار در چهارچوبی تاریخی- اجتماعی بوده است. بازهی زمانی مورد نظر رابی، نه سراسر عصر قاجار بلکه سده ای از آن مشتمل بر ابتدای دوران سلطنت فتحعلی شاه تا پایان حکومت ناصرالدین شاه (1212-1313 ه.ق) است. چراکه از منظر مولف، این دو پادشاه جایگاهی ویژه در روند تحولات هنرهای بصری و به عبارت بهتر تصویر در عصر قاجار داشتهاند. ما نیز در این پژوهش برآنیم تا با مرور شیوهی ارائه و بررسی آثار تصویری مذکور در این کتاب، الگوی ذهنی مورد استفادهی رابی را در دسته‌بندی و معرفی اقلام هنری شناسایی نموده و بر مبنای آن رویکرد او را نسبت به هنرهای بصری عصر قاجار که آثار آنها اغلب در چهارچوب اصلیترین جریان هنری آن دوران یعنی پیکرنگاری درباری خلق شده‌اند، تحلیل نماییم.
