نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشتة مترجمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان، ایران

2 استادیار زبان و ادبیات عربی، عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان، ایران

چکیده

ترجمه، بیش ‌از آن‌که «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتاب‌‌دادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، می‌‌توان از دیدگاه‌‌های نوین ترجمه، زبان‌‌شناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاه‌‌های نوین ترجمه پیش‌نهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و دارای چهار سطح «معنایی ‌ـ لغوی»، «نحوی‌ ـ واژه‌‌ساختی»، «گفتمانی‌ ‌ـ کارکردی»، و «سبکی‌ ‌ـ عملی» است که به‌کمک آن‌ها می‌توان «افزایش، مانش (نگه‌داری)، و کاهش» اطلاعات متن اصلی را ‌در ‌متن ترجمه بررسی کرد. در این نظریه، از راه شمارش ویژگی‌‌های مثبت و منفی ترجمه، «کفایت و مقبولیت» ترجمه نیز ارزیابی می‌‌شود. در جستار پیشِ‌رو، به نقد ترجمة حبیب‌‌الله عباسی از کتاب الصوفیه و السوریالیۀ ادونیس برپایة این نظریه پرداخته می‌‌شود. مترجم به‌دلیل پیش‌‌گرفتن شیوة «مترادف‌‌نویسی» و آوردن پی‌‌نوشت‌‌های کمابیش زیاد بر حجم متن ترجمه افزوده است، ولی براساس معیارهای مطرح‌‌شده نزد گارسس ترجمة او نگه‌دارندة اطلاعاتِ متن مبدأ است و باوجودی که می‌‌توان بر روش مترجم در برگرداندن اصطلاح‌‌ها و نوع ترجمة واژه‌به‌واژه خرده گرفت، درمجموع، ترجمة وی دارای درجة کفایت و مقبولیتی است که در نظریة گارسس آمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Translation of the Book Sufism and Surrealism Based on Garcé’s Theory

نویسندگان [English]

  • Zahra Hadavi Khalil-Abad 1
  • Hosein Imanian 2
  • Ali Bashiri 2

1 Master in Arabic Language and Literature, University of Kashan, Kashan, Iran

2 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, University of Kashan, Kashan, Iran

چکیده [English]

More than being a “tool” for translating knowledge and awareness from one language to another, translation is a “process” for reflecting cultural and social concepts. To improve the quality of such reflection, new perspectives on translation, linguistics, and discourse can be used. One of the new perspectives on translation is the proposal of the Spanish Carmen Garcés (1994), which has four levels: “semantic-lexical”, “syntactic-word-constructive”, “discourse-functional” and “stylistic-practical”. With the help of these four levels, it is possible to investigate the increase, maintenance, and decrease the original text information in the translated text. By counting the positive and negative features of translation, the adequacy and acceptability of translation are also evaluated in this theory. In the following article, based on this theory, we critique the translation of Habibullah Abbasi from the book Sufism and Surrealism written by Adonis. Although the translator has increased the volume of the translated text by adopting the method of “synonymy” and bringing more or fewer captions, according to the criteria set by Garcés, his translation has the feature of preserving the information of the source text. In spite of the criticisms that can be leveled at the translator's method of translating terms and the type of word-for-word translation, in general, his translation has a degree of adequacy and acceptability as stated in Garcés’ theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sufism
  • Persian and Arabic
  • Carmen Garcess
  • Translation Theory
  • Translation Criticism
ادونیس، علی احمد سعید (۱۹۹۲)، الصوفیه و السوریالیۀ، بیروت: دار الساقی.
ادونیس، علی احمد سعید (1385)، تصوف و سوررئالیسم، ترجمة حبیب‌الله عباسی، تهران: سخن.
افروز، محمود (1399)، «ارتقای الگوی کارمن والرو گارسس (1994) از ره‌گذر بررسی ترجمه‌های انگلیسی شاه‌کار سوررئالیستی هدایت»، مجلة ادبیات پارسی معاصر، س۱۰، ش ۲.
بالو، فرزاد (۱۳۹۴)، «حاشیه‌ای بر نقد ترجمۀ کتاب (الثابت و المتحول) سنت و تجدد»، نقد کتاب ادبیات، س 1، ش 3 و 4.
حمّود، ماجده (۱۹۹۷)، علاقۀ النقد بالابداع الادبی، دمشق: منشورات وزارۀ الثقافه.
رشیدی، ناصر و شهین فرزانه (۱۳۹۲)، «ارزیابی و مقایسه در ترجمة فارسی از رمان انگلیسی دن کیشوت اثر میگوئل د. سروانتس براساس الگوی گارسس (1994)»، زبان و ادب فارسی، س 5، پیاپی 15.
صلح‌‌‌جو، علی (۱۳۷۷)، گفتمان و ترجمه، تهران: مرکز.
عباس، احسان (١٩٧٨)، اتجاهات الشعر العربی المعاصر، کویت: سلسلۀ کتب ثقافیۀ شهریۀ یصدرها المجلس الوطنی للثقافۀ و الفنون و الآداب.
عباس، احسان (۱۳۸۴)، اتجاهات الشعر العربی المعاصر، ترجمة حبیب‌‌الله عباسی، تهران: سخن.
فرحزاد، فرزانه (۱۳۸۶)، «نقد ترجمه»، بخارا، پیاپی ۶۲.
فرحزاد، فرزانه (۱۳۹۰)، «نقد ترجمه: ارائۀ مدلی سه‌وجهی»، پژوهش‌نامۀ انتقادی، پیاپی ۸۸.
فرزانه، شهین (۱۳۸۷)، ارزیابی و مقایسة ترجمه‌‌های فارسی رمان انگلیسی شاه‌زاده و گدا اثر مارک  تواین براساس مدل گارسس، پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، گروه زبان‌‌شناسی، شیراز: دانشگاه شیراز.
قندیل‌‌زاده، نرگس (۱۳۹۴)، «دلالت‌های بی‌دلیل، تبدیل‌های بی‌‌بدیل»، نقد کتاب ادبیات، ش 2.
کامبل الیسوعی، روبرت (۱۹۹۶)، أعلام الادب العربی المعاصر (سیر و سیرۀ ذاتیۀ)، بیروت: المعهد الألمانی للأبحاث الشرقیه.
گوهرین، سیدصادق (۱۳۸۰)، شرح اصطلاحات تصوف، تهران: زوار.
مختاری اردکانی، محمدعلی (۱۳۷۶)، «چهارچوبی نظری برای ارزیابی ترجمه»، مترجم، پیاپی 50.
مختاری اردکانی، محمدعلی (۱۳۸۶)، استعارة ترجمه؛ مجموعه‌مقالات دربارۀ ترجمه، کرمان: دانشگاه باهنر کرمان.
منافی‌اناری، سالار (۱۳۹۱)، «کرسی نظریه‌‌پردازی، نظریه‌‌ای جدید در مطالعات ترجمه: جدایی‌ناپذیربودن ترجمه از زندگی روزمرۀ انسان»، مجموعه‌مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، پیاپی ۲۸۵.
نیازی، شهریار و زینب قاسمی اصل (۱۳۹۷)، الگوهای ارزیابی ترجمه؛ با تکیه بر زبان عربی، تهران: دانشگاه تهران.
نیومارک، پیتر (۱۳۸۲ش)، دورۀ آموزش فنون ترجمه، ترجمة منصور فهیم و سعید سبزیان، تهران: ره‌نما.