پژوهشی
اقتصاد
محمد جواد توکلی
چکیده
کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا به‌واسطۀ پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی درخور تحسین است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی این سؤال پرداخته می‌شود که اثر مزبور تا چه حد توانسته است به پیش‌برد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند. بنابه ...
بیشتر
کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا به‌واسطۀ پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی درخور تحسین است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی این سؤال پرداخته می‌شود که اثر مزبور تا چه حد توانسته است به پیش‌برد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند. بنابه یافتههای تحقیق، این اثر به‌واسطۀ سه مشکل اساسیِ نوسان بین تحلیل سیستمی و رفتارشناسی، ایجاد تقابل نامشخص بین انسان مادی‌گرا و فطرت‌گرا، و رفتارشناسی در چهارچوب دیدگاه عقلانیت کامل نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. مشکل اصلی بی‌توجهی به محدودیت‌های عقلانیت بشر هنگام انتخاب است؛ مشکلی که در اقتصاد رفتاری به‌عنوان مرز دانش رفتارشناسی در اقتصاد معاصر موردتوجه قرار گرفته است. نتیجۀ مقاله بر این است که، باوجود برداشت ارائه‌شده در کتاب مزبور، در رفتارشناسی اقتصادی قرآن کریم به محدودیت شناختی، انگیزشی، و ارادی بشر در انتخاب عقلایی توجه شده است. در همین جهت، خداوند متعال برای مواجهه با محدودیت‌های عقلانیت از راهبردهایی هم‌چون تذکر و تلنگر اجتماعی، تقویت ابعاد شناختی بشر، تغییر حسابداری ذهنی، و تعهدسازی درونی سخن میگوید.
پژوهشی
اقتصاد
سعید سیدحسین زاده یزدی؛ محمد جواد شریف زاده؛ عادل پیغامی
چکیده
بررسی نقش دولت در مکتب اردولیبرالیسم آلمانی، از جهت مطرح‌شدن به‌عنوان یکی از جای‌گزین‌‌های نظام سرمایه‌‌داری نئولیبرال پس از بحران جهانی سال 2008 و تأثیرگذاری در الگوی توسعۀ آلمان غربی پس از جنگ جهانی دوم و هم‌چنین آثار آن بر الگوی حکم‌رانی اتحادیۀ اروپا و برخی کشورهای دیگر، حائز اهمیت است. هدف این مقاله بازخوانی، ارزیابی، و ...
بیشتر
بررسی نقش دولت در مکتب اردولیبرالیسم آلمانی، از جهت مطرح‌شدن به‌عنوان یکی از جای‌گزین‌‌های نظام سرمایه‌‌داری نئولیبرال پس از بحران جهانی سال 2008 و تأثیرگذاری در الگوی توسعۀ آلمان غربی پس از جنگ جهانی دوم و هم‌چنین آثار آن بر الگوی حکم‌رانی اتحادیۀ اروپا و برخی کشورهای دیگر، حائز اهمیت است. هدف این مقاله بازخوانی، ارزیابی، و «نقدِ تحلیل» آثار تولید و ترجمه‌شده در این زمینه به زبان فارسی است که چهار کتاب با عنوان سیاست اقتصادی عمومی، اقتصاد بازار اجتماعی؛ تجربۀ آلمان، تاریخ عقاید و اندیشه‌‌های اقتصادی، و چگونگی بازسازی اقتصاد آلمان فدرال پس از جنگ جهانی دوم انتخاب شد و موردنقد و ارزیابی قرار گرفت و برخی پیش‌نهادها بهصورت زیر ارائه شد: استناد به منابع و متفکران دست‌اول این مکتب، تفکیک میان مفاهیم مشابه، اصلاح ارجاعات درون‌متنی و معادل‌‌سازی اصطلاحات تخصصی، استفاده از روش‌‌های تحلیل معتبر، توجه به مبانی هستی‌‌شناسی، انسان‌‌شناسی، ارزش‌‌شناسی، و اخلاقی و تأثیر آن در نقش دولت در این مکتب و نقد آن از منظر اسلامی و درنهایت توجه به ابعاد مختلف نقش دولت در این مکتب ازجمله نقش قانون اساسی اقتصادی، سیاست اجتماعی، و درنهایت ارائۀ الگویی تحلیلی از مفاهیم مرتبط با نقش دولت و ارتباطات و تعاملات میان آنها.
پژوهشی
اقتصاد
علی سعیدی
چکیده
کتاب روش‌شناسی علم اقتصاد اسلامی با رویکرد واقعیت نهادی بهمنظور کتاب درسی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشتۀ اقتصاد اسلامی تدوین شده است. نویسندۀ کتاب تلاش کرده است تا با استفاده از مفهوم نهاد میان احکام شریعت، به‌عنوان اموری اعتباری، با واقعیت‌های اقتصادی ارتباط برقرار کند و نتیجه بگیرد که چون اعتباریات در جوامع اسلامی با سایر ...
بیشتر
کتاب روش‌شناسی علم اقتصاد اسلامی با رویکرد واقعیت نهادی بهمنظور کتاب درسی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشتۀ اقتصاد اسلامی تدوین شده است. نویسندۀ کتاب تلاش کرده است تا با استفاده از مفهوم نهاد میان احکام شریعت، به‌عنوان اموری اعتباری، با واقعیت‌های اقتصادی ارتباط برقرار کند و نتیجه بگیرد که چون اعتباریات در جوامع اسلامی با سایر جوامع متفاوت است، واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی موردمطالعه در علوم اجتماعی و اقتصادی در جوامع اسلامی نیز متفاوت است و درنتیجه علم اقتصاد اسلامی نیازمند روش شناخت متفاوتی با علم اقتصاد متعارف است. نویسنده فهرستی از نهادهای برگرفته از احکام شریعت و نحوۀ اثرگذاری آنها بر واقعیت‌های اجتماعی را مطرح می‌کند. اشکال اصلی کتاب در دورشدن از مباحث روش‌شناسی علم است و تقریباً هیچ بحثی دربارۀ ارزیابی نظریات اقتصاد اسلامی یا ملاک علمی‌بودن این نظریات مطرح نشده است. بخش زیادی از کتاب به ذکر معرفت‌های درجۀ یک اقتصاد اسلامی و تفاوت آنها با اقتصاد نئوکلاسیک پرداخته است. نویسنده از برخی مفاهیم نهادگرایی استفاده کرده است، بدون این‌که رابطۀ مبانی، مفروضات، و ارزش‌های این مکتب را با اقتصاد اسلامی روشن ساخته باشد. هم‌چنین، در نقد مبانی اقتصاد نئوکلاسیک بر سایر مکاتب اقتصادی، ازجمله مکتب تاریخی آلمان و اقتصاد رفتاری و نهادگرا، تکیه شده است، درحالی‌که انتظار می‌رفت نویسنده از منظر اقتصاد اسلامی به نقد مکتب نئوکلاسیک بپردازد. پیش‌نهاد می‌شود عبارت «روش‌شناسی» از عنوان کتاب حذف شود و در چاپ بعدی اصلاحات اساسی در محتوای کتاب صورت گیرد.
پژوهشی
اقتصاد
محمد سلیمانی
چکیده
کتاب تسهیم ریسک در فضای مالی (Askari et al. 2012) با رویکردی بنیادین و با هدف ترسیم روح کلی نظام مالی اسلامی و تبیین تمایزات آن با نظام متعارف (هم در حوزۀ مبانی و هم در حوزۀ کارکردها و پی‌آمدها) به‌رشتۀ تحریر درآمده است. مفهوم محوری نظام مالی اسلامی در این کتاب «تسهیم ریسک» معرفی شده است که با پیونددادن بخش واقعی به بخش مالی مانع از «مالی‌شدن» ...
بیشتر
کتاب تسهیم ریسک در فضای مالی (Askari et al. 2012) با رویکردی بنیادین و با هدف ترسیم روح کلی نظام مالی اسلامی و تبیین تمایزات آن با نظام متعارف (هم در حوزۀ مبانی و هم در حوزۀ کارکردها و پی‌آمدها) به‌رشتۀ تحریر درآمده است. مفهوم محوری نظام مالی اسلامی در این کتاب «تسهیم ریسک» معرفی شده است که با پیونددادن بخش واقعی به بخش مالی مانع از «مالی‌شدن» اقتصاد و وقوع «بحرانهای پیاپی» می‌شود و هم‌چنین، بهدلیل تأکید بر مشارکت، دسترسی مالی، و رفاه عموم افراد جامعه را افزایش خواهد داد. از منظر نویسندگان، این نظام تاکنون مجال تحقق پیدا نکرده و نظام مالی در کشورهای اسلامی، بهدلیل فقدان برخی از پیشنیازهای نهادی، فاصلۀ فراوانی با وضعیت ایدئال دارد. در بررسی انتقادی کتاب، ذکر این نکته ضروری است که کتاب توانسته است ایدۀ اصلی خود را بهخوبی تبیین کند، اما در پردازش برخی از مطالب و نیز تبیین برخی از بنیانها و مبانی فلسفی، پی‌آمدها، کارکردها، و نحوۀ پیادهسازی نظام ایدئال اسلامی خلأها و ضعفهایی وجود دارد.
پژوهشی
اقتصاد
وحید مهربانی
چکیده
کتاب بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو بهمثابۀ مصرف‌‌کننده از جنبۀ تنوع موضوعات وضعیت قابل‌قبولی دارد، اما فاقد یک روش تحلیلی مشخص و انسجام درونی در محتواست. با نگاه کلی به مباحث کتاب روشن شد که سه مبحث کلی چیستی، چرایی، و ماهیت کالایی آموزش عالی عمدۀ مضامین کتاب را تشکیل می‌‌دهند و پیونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراین، ...
بیشتر
کتاب بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو بهمثابۀ مصرف‌‌کننده از جنبۀ تنوع موضوعات وضعیت قابل‌قبولی دارد، اما فاقد یک روش تحلیلی مشخص و انسجام درونی در محتواست. با نگاه کلی به مباحث کتاب روشن شد که سه مبحث کلی چیستی، چرایی، و ماهیت کالایی آموزش عالی عمدۀ مضامین کتاب را تشکیل می‌‌دهند و پیونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراین، کلیت مقاله برپایۀ این سه مبحث طراحی شده است تا نتیجه‌‌گیری مشخصی در زمینۀ بازاری‌‌سازی آموزش عالی به‌دست آید. تحلیل انجام‌شده در زمینۀ چیستی بازاری‌‌سازی نشان میدهد که در یک نظام آموزش عالی بازاری‌‌شده میزان پذیرش دانشجو، هزینۀ مطالبه‌شده از او، وضع ضوابط پذیرش، و غیره صرفاً توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین میشوند. هم‌چنین، تحلیل چرایی بازاری‌‌سازی حکایت از این دارد که فشارهای اقتصادی، دشواری تأمین مالی دولتی، رشد تقاضاهای اجتماعی، روند جهانیشدن، و غیره مهم‌ترین عوامل پیش‌‌برندۀ دانشگاه‌‌ها و مؤسسات آموزش عالی به‌سمت بازاری‌‌سازی بوده‌‌اند. به‌‌علاوه، مزایای این حرکت مانند ارتقای کارآیی و گسترش رقابت از ادلۀ اصلی توجیه‌‌کنندۀ آن هستند. دست‌‌‌آخر این‌که آموزش عالی کالای عمومی نیست که دولت متولی امور آن باشد. بنابراین، آموزش عالی ذاتاً قابلیت کارکرد در قالب نظام بازار را دارد.
پژوهشی
اقتصاد
سید حسین میرجلیلی
چکیده
درک دلایـل موفقیـت و شکسـت در زمینۀ رشد اقتصادی، ترتیبات نهادی، و جهانی موضوع این کتاب است. شناسایی محدودیت‌های دست‌وپاگیر رشد و نیاز به راهحلهای مختلف برای مسائل توسعه برحسب اقتضائات کشورها رویکرد بدیل این اثر در توسعه است. این مقاله با هدف ارزیابی کتاب در ارائۀ طرح بدیل برای رشد و توسعۀ اقتصادی نگاشته شده است. در بررسی مطالب ...
بیشتر
درک دلایـل موفقیـت و شکسـت در زمینۀ رشد اقتصادی، ترتیبات نهادی، و جهانی موضوع این کتاب است. شناسایی محدودیت‌های دست‌وپاگیر رشد و نیاز به راهحلهای مختلف برای مسائل توسعه برحسب اقتضائات کشورها رویکرد بدیل این اثر در توسعه است. این مقاله با هدف ارزیابی کتاب در ارائۀ طرح بدیل برای رشد و توسعۀ اقتصادی نگاشته شده است. در بررسی مطالب کتاب از روش تحلیلی ـ توصیفی استفاده شده است. بر این اساس، به ارزیابی محتوایی و روششناختی اثر پرداخته شده است. نتایج ارزیابی محتوایی کتاب نشاندهندۀ مزایا و چالشهای کتاب است. از مزایای کتاب لحاظکردن اقتضائات خاص هر کشور در سیاست‌گذاری رشد، استدلال در زمینۀ فقدان نسخۀ واحد برای توسعۀ اقتصادی، نقد جهان روایی آموزههای نئوکلاسیک، تمایز میان شروع رشد و تداوم آن، و نقد اغراق در مزایای آزادسازی تجارت است. ازجمله چالشهای کتاب استفاده از عنوان تجویز در عنوان کتاب بهجای دستورالعمل، مشکلات پیادهسازی روش آسیبشناسی رشد، بهرهگیری از روش‌‌های کیفی بهجای کمی در آسیبشناسی رشد در عمل، نامشخصبودن سیاستها و اقدامات لازم برای مرحلۀ دوم در تداوم رشد، و نقدهای روششناختی آسیبشناسی رشد است.
پژوهشی
علوم تربیتی
رضوان حسینقلی زاده
چکیده
هدف اصلی این نوشتار تحلیل و نقد کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی است. این کتاب واقعیت مدیریت آموزشی را در یک دورۀ زمانی نسبتاً طولانی، در آینۀ کتب درسی عمومی این حوزه، بازنمایی می‌کند و به‌علت انتخاب ابزاری متفاوت برای مرور سیر تاریخی مدیریت آموزشی، کتابی ارزش‌مند به‌شمار می‌آید. بنابراین، ضمن تحلیل ویژگی‌های ساختاری، ...
بیشتر
هدف اصلی این نوشتار تحلیل و نقد کتاب تاریخ مدیریت آموزشی از منظر کتب درسی است. این کتاب واقعیت مدیریت آموزشی را در یک دورۀ زمانی نسبتاً طولانی، در آینۀ کتب درسی عمومی این حوزه، بازنمایی می‌کند و به‌علت انتخاب ابزاری متفاوت برای مرور سیر تاریخی مدیریت آموزشی، کتابی ارزش‌مند به‌شمار می‌آید. بنابراین، ضمن تحلیل ویژگی‌های ساختاری، محتوایی، و روششناختی این اثر تاریخی، قوتها و کاستیهای آن شناسایی و استخراج شد. از مهم‌ترین نکات قابلتأمل در این کتاب، می‌توان به اعتبار طبقهبندی دورههای تاریخی مدیریت آموزشی در مقایسه با طبقهبندیهای مشابه، کاربرد واژههای چندمعنایی در نامگذاری دورههای تاریخی، ابهام در تمییز کتب درسی عمومی و تخصصی مدیریت آموزشی، و عدم تجانس درونی محتوای هر دوره اشاره کرد. هم‌چنین، درنتیجۀ مقابلۀ متن، کیفیت ترجمۀ فارسی کتاب از حیث جایگزینی معادلهای تخصصی فارسی و صحیح آن، سلاست و روانی متن، و نیز قواعد نگارشی و ویرایشی موردارزیابی قرار گرفت.
پژوهشی
علوم تربیتی
سید روح الله شهابی
چکیده
تأسیس و توسعۀ رشته‌های دانشگاهی را می‌توان محصول مجموعه‌ای از تأثیرات اجتماعی و تاریخی دانست. علوم تربیتی به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از مهر 1311 در دانش‌سرای عالی تأسیس شد، اما سؤال اساسی آن است که این آغاز بر بستر کدام تحولات تاریخی شکل گرفته و در توسعۀ خود چه روندی را طی کرده است؟ به‌نظر می‌رسد که شکل‌گیری علوم تربیتی در ایران ...
بیشتر
تأسیس و توسعۀ رشته‌های دانشگاهی را می‌توان محصول مجموعه‌ای از تأثیرات اجتماعی و تاریخی دانست. علوم تربیتی به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از مهر 1311 در دانش‌سرای عالی تأسیس شد، اما سؤال اساسی آن است که این آغاز بر بستر کدام تحولات تاریخی شکل گرفته و در توسعۀ خود چه روندی را طی کرده است؟ به‌نظر می‌رسد که شکل‌گیری علوم تربیتی در ایران بر بستری از تحولات تاریخی شامل الف. تأسیس دارالفنون، ب. تحولات اجتماعی فرهنگی حدفاصل تأسیس دارالفنون تا مشروطیت، ج. مشروطیت، و د. اعزام دانشجو به اروپا روی داده است. ماحصل این تحولات آن بوده است که این رشته در کشور ما از نهادهای آموزشی سنتی بیرون نیاید و به میراث حکَمی و فلسفی ما اتکا نداشته باشد. این رشته فقط از طریق تربیت نیروی موردنیاز آموزشوپرورش توانست ظهور یابد و خود را به جامعۀ سنتی ما بقبولاند و چهبسا اگر مسیر ظهور دیگری داشت، با مقاومت روبهرو میشد. علوم تربیتی پس از پدیدآمدن بر چنین بستری دورههای تاریخی ویژهای را طی کرده است که هریک ویژگی خاص خود را داشتند تا از سالهای ابتدایی دهۀ 1370ش به مرحلۀ توسعۀ کمّی برسد.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
الهام ابراهیمی
چکیده
امروزه اندیشمندان و سیاست‌گذاران برای مدیریت منابع انسانی نقش‌های جدیدی متصورند که یکی از مهم‌ترین آنها «ابتنا بر شایستگی» در همۀ کارکردهای مدیریت منابع انسانی از برنامهریزی و انتخاب بهمثابۀ فرایندهای ورودی تا توسعه، نگه‌داشت، و فرایندهای خروجی منابع انسانی است. هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب مدیریت منابع انسانی ...
بیشتر
امروزه اندیشمندان و سیاست‌گذاران برای مدیریت منابع انسانی نقش‌های جدیدی متصورند که یکی از مهم‌ترین آنها «ابتنا بر شایستگی» در همۀ کارکردهای مدیریت منابع انسانی از برنامهریزی و انتخاب بهمثابۀ فرایندهای ورودی تا توسعه، نگه‌داشت، و فرایندهای خروجی منابع انسانی است. هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب مدیریت منابع انسانی مبتنی‌بر شایستگی، اثر دیوید دوبوا و دیگران اوست. در این مقاله، برمبنای دو روش نقد صورت‌گرایانه که بر فرم یعنی عناصری مانند ساختار و نگارش متمرکز است، نقد پژوهشی که به محتوا اصالت میدهد، و نیز براساس معیارهای شورای نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی به نقد اثر پرداخته شده است. یافته‌ها نشان داد که نقاط قوت اصلی کتاب برخورداری توأمان از هر دو دیدگاه نظری و کاربردی، توجه به بافتار سازمانی در کاربرد شایستگی‌ها، و مقابله و مقایسۀ فرایندهای سنتی با فرایندهای شایستگی‌محور منابع انسانی است. درعین‌حال، این کتاب نقاطی بهبودیافتنی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به روزآمدنبودن منابع به‌رغم تجدید‌چاپ کتاب، اشاره به موضوعات کم‌ارتباط با مفهوم اصلی کتاب، و لزوم تبیین شیوه‌های جدید فرایندهای مدیریت منابع انسانی در رویکرد شایستگی‌محور اشاره کرد. درپایان، برمبنای یافته‌ها، پیش‌نهادهایی در دو سرفصل شکلی و محتوایی ارائه شده است.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
علی‌رضا بناگر؛ زهرا سعیدی رامیانی؛ نادی علی‌زاده؛ فرانک پایدار
چکیده
هدف مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب سنجش و مدیریت فرهنگ سازمانی؛ ابزارها و روش‌‌های بهبود، اثر مهدی ابراهیمی بلانی، ویدا رشیدی، و سعید شهبازمرادی، است. این اثر در حوزۀ مدیریت و فرهنگ سازمانی به‌رشتۀ تحریر درآمده و در چهار فصل و یک پیش‌گفتار تنظیم شده است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب، از معیارها و شاخصهای نقد مطابق با الگوی ...
بیشتر
هدف مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب سنجش و مدیریت فرهنگ سازمانی؛ ابزارها و روش‌‌های بهبود، اثر مهدی ابراهیمی بلانی، ویدا رشیدی، و سعید شهبازمرادی، است. این اثر در حوزۀ مدیریت و فرهنگ سازمانی به‌رشتۀ تحریر درآمده و در چهار فصل و یک پیش‌گفتار تنظیم شده است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب، از معیارها و شاخصهای نقد مطابق با الگوی ارائه‌شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده شده است. به همین منظور، کتاب حاضر از نظر روش و سپس از نظر محتوا و ساختار موردارزیابی قرار گرفته است. هم‌چنین، نقاط قابلبهبود بهمنظور غنیترشدن کتاب و بازکردن زمینههای دیگر تحقیق آورده شده است. نتیجۀ مطالعه اثر حاضر نشان داد که نویسندگان کتاب با رعایت اصول ارجاع‌دهی درقبال مطالب، جدولها، و نیز با ترکیب اثر با متون اسلامی می‌توانند به اعتبار اثر بیفزایند و با بازنگری ساختاری و محتوایی هم می‌توانند به غنای آن بیفزایند.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
محمد حسن زاده؛ بهروز رسولی؛ سمیه جعفری
چکیده
به‌باور بسیاری از پژوهش‌گران، متخصصان، و مدیران، دانش از کلیدی‌ترین دارایی‌های سازمان‌ها و کسب‌وکارها در عصر کنونی است. در همین جهت، اصطلاح راه‌برد دانش بهمنظور روشن‌کردن دارایی‌های دانشی برای سازمان موردتوجه قرار گرفته است که درنهایت با اجرای مدیریت دانش و تدوین راه‌برد مدیریت دانش موجب بهبود کارآمدی و کارآیی سازمان می‌شود. ...
بیشتر
به‌باور بسیاری از پژوهش‌گران، متخصصان، و مدیران، دانش از کلیدی‌ترین دارایی‌های سازمان‌ها و کسب‌وکارها در عصر کنونی است. در همین جهت، اصطلاح راه‌برد دانش بهمنظور روشن‌کردن دارایی‌های دانشی برای سازمان موردتوجه قرار گرفته است که درنهایت با اجرای مدیریت دانش و تدوین راه‌برد مدیریت دانش موجب بهبود کارآمدی و کارآیی سازمان می‌شود. کتاب راه‌برد دانش و مدیریت دانش بهدنبال توضیح مفاهیمی همانند «راه‌برد دانش» و «راه‌برد مدیریت دانش» در چهار فصل به‌رشتۀ نگارش درآمده است. این اثر از نخستین آثاری است که در زبان فارسی مفهوم راه‌برد دانش را در کانون توجه گذاشته است. کتاب بر موضوع مهمی دست گذاشته که از نیازهای کلیدی و بهروز مدیران کسبوکارهاست، ولی تمایز میان مدیریت راه‌بردی، راه‌برد دانش، مدیریت راه‌بردی دانش، و غیره در آن بهشکلی روشن بیان نشده است. هدف از نوشتۀ پیشرو بررسی کتاب راه‌برد دانش و مدیریت دانش با روش «مرور نقادانه» و از دیدگاه ظاهری، ساختاری، و محتوایی، ضمن اشاره به نقاط قوت آن، است.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
رسول رنجبریان؛ زینب دلربائی
چکیده
مدیریت دانش یکی از بهترین روش‌‌ها برای حفظ و بهره‌‌وری از سرمایه‌‌های دانشی است. مدیریت دانش ابزاری مدیریتی و فرایند ایجاد ارزش از دارایی‌های نامرئی سازمان است. هدف این مقاله نقد و بررسی انتقادی کتاب مبانی و نظریۀ مدیریت دانش دین‌بنیان و کاربردهای آن، اثر حسن‌علی نعمتی شمس‌آباد، است. در این مقاله، تلاش می‌شود تا با رویکرد ...
بیشتر
مدیریت دانش یکی از بهترین روش‌‌ها برای حفظ و بهره‌‌وری از سرمایه‌‌های دانشی است. مدیریت دانش ابزاری مدیریتی و فرایند ایجاد ارزش از دارایی‌های نامرئی سازمان است. هدف این مقاله نقد و بررسی انتقادی کتاب مبانی و نظریۀ مدیریت دانش دین‌بنیان و کاربردهای آن، اثر حسن‌علی نعمتی شمس‌آباد، است. در این مقاله، تلاش می‌شود تا با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، با ذکر شواهد، مستندات، و برمبنای معیارهای ارزیابی معرفیشده توسط شورای نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی، به نقد منصفانه و بدون سوگیری کتاب مذکور پرداخته شود. ابزار نقد کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی بود. نقدها از دو نظرگاه شکلی و محتوایی ارائه شدند. بر این اساس، نقاط قوت اصلی کتاب جامعیت محتوا، نگرش سیستمی، دیدگاه منسجم و ساختارمند به موضوعات، سازواری اثر با حکمت اسلامی، و الگوبرداری در منابع علمی ـ دانشگاهی، باتوجه‌به منابع اسلامی، است. از کاستیها و نقاط قابلارتقا در کتاب این است که اثر رویکرد نظری دارد تا کاربردی. این مقاله با نگاه انتقادی بر ابعاد صوری و محتوایی اثر و با اتکا به استنادات پژوهشی سعی کرده است تا بر غنای مباحث کتاب بیفزاید.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
المیرا شاکری؛ کریم اسگندری؛ شادی عرفای جمشیدی
چکیده
نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب می‌شود که در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آنها دقت کافی به‌عمل آید. بر همین اساس، هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مبانی نورولیدرشیپ: رهبری سازمانی براساس علوم اعصاب، تألیف کیومرث احمدی، است که انتشارات ترمه آن را در سال 1397 منتشر کرد. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی ...
بیشتر
نقد و تحلیل محتوای کتاب‌های دانشگاهی سبب می‌شود که در طراحی و سازمان‌دهی مناسب آنها دقت کافی به‌عمل آید. بر همین اساس، هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مبانی نورولیدرشیپ: رهبری سازمانی براساس علوم اعصاب، تألیف کیومرث احمدی، است که انتشارات ترمه آن را در سال 1397 منتشر کرد. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی پیشنهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چهارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی، و محتوایی اثر است. براساس یافتههای تحقیق، نقاط قوت کتاب عبارت‌اند از: نوآوری در موضوع و میانرشتهایبودن آن، حروفنگاری، کیفت چاپ، و سازگاری با مبانی و اصول دینی و اسلامی. کاستیهای این کتاب نیز از این قرارند که روانی و رسایی لازم را ندارد، نظم منطقی مباحث بهدرستی رعایت نشده است، و برخی از مباحث اصلی بهکلی از قلم افتادهاند. به‌‌علاوه، اثر به ویرایش علمی و ادبی کامل نیاز دارد. کتاب حاضر، باوجود برخی امتیازات، برای رسیدن به طراز یک کتاب دانشگاهی، بهلحاظ شکلی، اصول تدوین، محتوا، و تحلیلها به بازخوانی و ویرایش اساسی نیاز دارد.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
محمد شیخ زاده
چکیده
یکی از آسیبهای جدی آموزش مدیریت در ایران ضعف محتوای کتب درسی و بی‌توجهی به بعد کاربردی و مهارت‌افزایی در نگارش آن‌هاست. هدف از این مقاله بررسی و مقایسۀ محتوای برخی کتب درسی مدیریت در حوزۀ رفتار سازمانی در داخل و خارج از کشور است. پس از بررسی کتاب‌های مختلف رفتار سازمانی که در دانشکده‌های مدیریت داخل و خارج از کشور تدریس میشوند، ...
بیشتر
یکی از آسیبهای جدی آموزش مدیریت در ایران ضعف محتوای کتب درسی و بی‌توجهی به بعد کاربردی و مهارت‌افزایی در نگارش آن‌هاست. هدف از این مقاله بررسی و مقایسۀ محتوای برخی کتب درسی مدیریت در حوزۀ رفتار سازمانی در داخل و خارج از کشور است. پس از بررسی کتاب‌های مختلف رفتار سازمانی که در دانشکده‌های مدیریت داخل و خارج از کشور تدریس میشوند، چهار عنوان کتاب درسی رایج شامل دو کتاب داخلی از انتشارات سمت و دو کتاب خارجی از انتشارات مکگراهیل انتخاب شدند. سپس، با استفاده از روش تحقیق تطبیقی موردمحور و توافق و تفاوت این چهار کتاب براساس شاخصهای ظاهری و محتوایی تحلیل و بررسی شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که دو کتاب درسی داخلی عمدتاً با رویکردی نظری نگاشته شده‌اند و محتوای آنها بهروز نیست، درحالی‌که دو کتاب درسی خارجی با رویکرد کاربردی و مهارت‌افزایی تدوین شده‌اند و از محتوایی منعطف، بهروز، و یکپارچه برخوردارند. درادامه، سرفصلها و محتوای یکی از کتاب‌های خارجی به‌عنوان الگو با تفصیل بیشتری موردبررسی قرار میگیرد و درپایان، چهارچوبی برای تدوین و بازنگری کتب درسی مدیریت در ایران ارائه می‌شود.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
لیلا عنبرستانی؛ رشید ذوالفقاری زعفرانی؛ بی بی سادات میر اسماعیلی؛ عباسعلی قیومی
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف تدوین و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت، بهمنظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، با رویکرد ترکیبی اجرا شد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی، شیوۀ گردآوری اطلاعات در بخش کیفی میدانی با استفاده از مصاحبه، و در بخش کمّی میدانی با استفاده از پرسش‌نامه بود. ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف تدوین و اعتباریابی الگوی مدیریت کیفیت، بهمنظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، با رویکرد ترکیبی اجرا شد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی، شیوۀ گردآوری اطلاعات در بخش کیفی میدانی با استفاده از مصاحبه، و در بخش کمّی میدانی با استفاده از پرسش‌نامه بود. جامعة آماری در بخش کیفی را استادان مدیریت آموزشی آشنا به سند تحول آموزشوپرورش و هم‌چنین آشنا به مدیریت کیفیت شامل میشوند که این افراد بهصورت هدف‌مند از نوع معیاری برای مصاحبه‌های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب شدند (نوزده مصاحبه با نوزده نفر و تاحد اشباع نظری ادامه یافت) و در بخش دوم (کمّی)، بعد از گردآوری اطلاعات حاصل از پژوهش کیفی، پرسش‌نامه تهیه و تدوین شد. بنابراین، بهصورت کلی، مشخص شد که مقوله‌‌های مدل راه‌بردی مدیریت کیفیت، بهمنظور اجرای اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، به‌ترتیبِ اهمیت شامل زیرساختی، ارزیابی، مالی، منابع انسانی، آموزش مشارکتی، ارتباطی، انسانی، ساختار سازمانی، برنامهریزی، و آموزش است. به مدیران آموزشوپرورش کشور توصیه می‌شود از نتایج پژوهش حاضر برای دست‌یابی به اهداف تربیتی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش استفاده کنند.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
هادی کرمی؛ داود کیاکجوری
چکیده
چکیدهتحلیل خط‌مشی عمومی گرایشی جدید از مدیریت دولتی در دانشگاه‌های معتبر است که به مطالعۀ نقش تحلیل‌گران در تدوین و اجرای خط‌مشی عمومی و ارائۀ سبک‌‌های مختلف تحلیل می‌پردازد. تحلیل خط‌مشی روشی برای فرمول‌‌‌بندی و شناخت مشکلات بهمنظور جست‌وجو برای راهحلهای ممکن است. بدین منظور، کتاب عباس منوریان، تحلیل ...
بیشتر
چکیدهتحلیل خط‌مشی عمومی گرایشی جدید از مدیریت دولتی در دانشگاه‌های معتبر است که به مطالعۀ نقش تحلیل‌گران در تدوین و اجرای خط‌مشی عمومی و ارائۀ سبک‌‌های مختلف تحلیل می‌پردازد. تحلیل خط‌مشی روشی برای فرمول‌‌‌بندی و شناخت مشکلات بهمنظور جست‌وجو برای راهحلهای ممکن است. بدین منظور، کتاب عباس منوریان، تحلیل خط‌مشی عمومی: مفاهیم، رویکردها، مدل‌ها، و فرایندها، از انتشارات دانشگاه تهران به سال 1396، در 272 صفحه، با شابک 6-7092-03-964-978 انتخاب شده و موردنقد قرار گرفته است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و از حیث اجرا انتقادی ـ کاربردی است. به همین منظور، درابتدا به معرفی پدیدآورنده و توصیف شکلی و محتوایی اثر پرداخته شده و سپس در سه بعد شکل ظاهری، ساختاری، و محتوایی موردارزیابی و تحلیل واقع شده است. ارزیابی بهعملآمده نشان میدهد این کتاب، ضمن دارابودن محاسن و نقاط قوت خاص خود، به بازنگری و اصلاح در ابعاد سهگانۀ فوق، بهویژه تولید محتوای مناسبتر با تحلیل خط‌مشی عمومی، نیاز دارد.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
امیررضا کنجکاو منفرد
چکیده
هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب‌وکار، اثر توماس ال. ویلن و جی. دیوید هانگر، است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخصهای نقد مطابق با الگوی ارائه‌شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده است. به همین منظور، ابعاد شکلی و محتوایی کتاب با رویکردی تحلیلی موردبررسی و ...
بیشتر
هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب‌وکار، اثر توماس ال. ویلن و جی. دیوید هانگر، است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخصهای نقد مطابق با الگوی ارائه‌شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده است. به همین منظور، ابعاد شکلی و محتوایی کتاب با رویکردی تحلیلی موردبررسی و نقد قرارگرفته است. از منظر شکلی، ویژگی‌های فنی اثر هم‌چون طرح جلد، صحافی، صفحه‌آرایی، و نوع و اندازۀ قلم مطلوب و مناسب ارزیابی می‌شود. درعین‌حال، کیفیت برخی از جداول و نمودارها نامطلوب است. از نظر محتوایی، فصول کتاب از انسجام لازم برخوردارند، اما ایراداتی نیز قابل‌ذکرند. در ترجمۀ برخی از واژگان به بازنگری نیاز است. باتوجه‌به اهداف اصلی کتاب، ارائۀ مباحثی در قالب فصل جداگانه ضرورتی نداشته است. درمقابل، به برخی از مباحث هم‌چون نحوۀ تدوین بیانیۀ مأموریت، چشم‌انداز، و ابزارهای کاربردی در فرایند تحلیل محیط، و تدوین استراتژی توجه نشده است. باتوجه‌به نقاط قوت و ضعف کتاب، درمجموع می‌توان گفت که محتوای کتاب پاسخ‌گوی نیازهای علمی و کاربردی کشور است و دانش‌پژوهان، مدیران، و کارشناسان می‌توانند در زمینۀ افزایش دانش مربوط به مدیریت استراتژیک از محتوای آن استفاده کنند.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
مهدی گل وردی
چکیده
مدیریت دولتی به مطالعۀ دولت‌ها، نهادها، ساختارهای دولتی، و هم‌چنین اقدامات افراد در بخش دولتی می‌پردازد. در رشتۀ مدیریت دولتی، کتاب‌های متعددی تألیف و ترجمه شده‌اند. در این میان، تعداد محدودی از این کتاب‌ها مورداستقبال خوانندگان قرار گرفته‌اند. کتاب نهضت‌های مدیریتی در بخش دولتی، تألیف حسن دانائی‌فرد، از به‌روزترین و جامع‌ترین ...
بیشتر
مدیریت دولتی به مطالعۀ دولت‌ها، نهادها، ساختارهای دولتی، و هم‌چنین اقدامات افراد در بخش دولتی می‌پردازد. در رشتۀ مدیریت دولتی، کتاب‌های متعددی تألیف و ترجمه شده‌اند. در این میان، تعداد محدودی از این کتاب‌ها مورداستقبال خوانندگان قرار گرفته‌اند. کتاب نهضت‌های مدیریتی در بخش دولتی، تألیف حسن دانائی‌فرد، از به‌روزترین و جامع‌ترین کتاب‌هایی است که در چند سال گذشته به‌عنوان یکی از منابع اصلی در تدریس واحدهای درسی مرتبط با مدیریت دولتی و منبعی برای طرح سؤالات کنکور کارشناسی ارشد و دکتری این رشته استفاده شده است. در این مقاله، تلاش شد با اتخاذ رویکرد توصیفی ـ تحلیلی هم‌راه با ارائۀ شواهد و مستندات به معرفی و نقد این کتاب پرداخته شود. معرفی و نقد این اثر از چهار بعد ظاهری، ساختاری، نگارشی، و محتوایی انجام شد. بر این اساس، نقاط قوت کتاب مواردی نظیر استفاده از منابع معتبر، جامعیت و به‌روزبودن محتوا، رعایت شیوه‌های ارجاع‌دهی، استفاده از مثال‌های عینی هستند. درعین‌حال، این کتاب کاستی‌هایی دارد که عبارت‌اند از: رعایت‌نکردن کاربرد صحیح علائم نگارشی، روان‌نبودن برخی از جملات، کیفیت پایین تصویر طرح جلد و نامتناسب‌بودن آن با موضوع کتاب، و انسجام‌نداشتن در ساختار و محتوای برخی از مطالب.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
غلامرضا گودرزی؛ منصوره معینی کربکندی
چکیده
سازمان‌ها از شالوده‌های اصلی اجتماع کنونی هستند و مدیریت مهم‌ترین عامل در حیات، رشد، و بالندگی یا مرگ سازمان‌هاست. مدیر روند حرکت از وضع موجود به وضعیت مطلوب را هدایت می‌کند و در هر لحظه، برای ایجاد آینده‌ای بهتر، در تکاپوست. گذشته با تمام ماهیت و آموختنی‌هایش و با تمام تأثیری که می‌تواند در آینده داشته باشد اتفاق افتاده است و ...
بیشتر
سازمان‌ها از شالوده‌های اصلی اجتماع کنونی هستند و مدیریت مهم‌ترین عامل در حیات، رشد، و بالندگی یا مرگ سازمان‌هاست. مدیر روند حرکت از وضع موجود به وضعیت مطلوب را هدایت می‌کند و در هر لحظه، برای ایجاد آینده‌ای بهتر، در تکاپوست. گذشته با تمام ماهیت و آموختنی‌هایش و با تمام تأثیری که می‌تواند در آینده داشته باشد اتفاق افتاده است و هیچ نیروی بشری نمیتواند آن را دیگربار و بهگونهای متفاوت بیافریند، ولی آینده در راه است و قسمت مهم از آن به آنچه امروز میگذرد مربوط است. این مقاله به بررسی و نقد کتاب تغییر و تحول سازمانی؛ بن‌مایه‌ها و پی‌آمدها، تألیف جیم گریوز و ترجمۀ پرویز احمدی، می‌پردازد. درابتدا کتاب از لحاظ شکلی موردارزیابی و سپس از جنبۀ محتوا و ساختار موردتوجه قرار میگیرد. هم‌چنین، نقاط قابلتوسعۀ کتاب بهمنظور غنیترشدن آن ذکر می‌شود.
پژوهشی
مدیریت و سیاست‌گذاری
یعقوب مهارتی؛ فاطمه بیگی نصرابادی
چکیده
مرور انتقادی اولین گام در شناخت دقیق و عمیق تئوری‌ها و مدخلی برای ورود به نظریه‌پردازی در حوزه‌ای خاص است. هدف این مقاله تأکید بر گسترش فرهنگ نقد در ادبیات سازمان و مدیریت و مرور انتقادی مدل مدیریت استراتژیک برایسون به‌‌منزلۀ نمونه‌ای از نقد تئوری‌هاست، چراکه مدل برایسون در زمینۀ برنامهریزی راه‌بردی در سازمان‌های عمومی ...
بیشتر
مرور انتقادی اولین گام در شناخت دقیق و عمیق تئوری‌ها و مدخلی برای ورود به نظریه‌پردازی در حوزه‌ای خاص است. هدف این مقاله تأکید بر گسترش فرهنگ نقد در ادبیات سازمان و مدیریت و مرور انتقادی مدل مدیریت استراتژیک برایسون به‌‌منزلۀ نمونه‌ای از نقد تئوری‌هاست، چراکه مدل برایسون در زمینۀ برنامهریزی راه‌بردی در سازمان‌های عمومی و غیرانتفاعی یکی از شناختهشدهترین مطالعات است و تاکنون مطالعات پژوهشی و هم‌چنین برنامهریزیهای راه‌بردی متعددی در سازمان‌های عمومی و غیرانتفاعی از این مدل استفاده کردهاند. این پژوهش با بهرهگیری از روش نقد تلفیقی به تحلیل و واکاوی این مدل پرداخته است که براساس ویژگی‌های محتوایی، روش‌شناسی، تاریخی، و هم‌چنین زندگی شخصی و حرفهای نظریهپردازان به واکاوی و نقد می‌پردازد. نتایج پژوهش نقاط قوت و ضعف مدل را، بهخصوص بهلحاظ محتوایی و روش‌شناسی، موردبحث قرار میدهد و تأثیرات بسترهای فکری، اجتماعی، تاریخی، و زندگی شخصی نظریهپرداز در مدل را تبیین و دربارۀ کاربرد مدل در سازمان‌های ایرانی بحث می‌کند.
