نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی، عضو هیئت ‌علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

کتاب بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده از جنبۀ تنوع موضوعات وضعیت قابل‌قبولی دارد، اما فاقد یک روش تحلیلی مشخص و انسجام درونی در محتواست. با نگاه کلی به مباحث کتاب روشن شد که سه مبحث کلی چیستی، چرایی، و ماهیت کالایی آموزش عالی عمدۀ مضامین کتاب را تشکیل می‌‌دهند و پیونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراین، کلیت مقاله برپایۀ این سه مبحث طراحی شده است تا نتیجه‌‌گیری مشخصی در زمینۀ بازاری‌‌سازی آموزش عالی به‌دست آید. تحلیل انجام‌شده در زمینۀ چیستی بازاری‌‌سازی نشان می‌‌دهد که در یک نظام آموزش عالی بازاری‌‌شده میزان پذیرش دانشجو، هزینۀ مطالبه‌شده از او، وضع ضوابط پذیرش، و غیره صرفاً توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می‌‌شوند. هم‌چنین، تحلیل چرایی بازاری‌‌سازی حکایت از این دارد که فشارهای اقتصادی، دشواری تأمین مالی دولتی، رشد تقاضاهای اجتماعی، روند جهانی‌‌شدن، و غیره مهم‌ترین عوامل پیش‌‌برندۀ دانشگاه‌‌ها و مؤسسات آموزش عالی به‌سمت بازاری‌‌سازی بوده‌‌اند. به‌‌علاوه، مزایای این حرکت مانند ارتقای کارآیی و گسترش رقابت از ادلۀ اصلی توجیه‌‌کنندۀ آن هستند. دست‌‌‌آخر این‌که آموزش عالی کالای عمومی نیست که دولت متولی امور آن باشد. بنابراین، آموزش عالی ذاتاً قابلیت کارکرد در قالب نظام بازار را دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Deliberation on Marketisation of Higher Education An Economic Critique on the Book The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer

نویسنده [English]

  • Vahid Mehrbani

Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Faculty Member, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The book titled The Marketisation of Higher Education and the Student as Consumer has acceptable diverse matters, but lacks a clear analytical method and inner coherence in content. An overview of book showed that three broad concepts as what, why and nature of higher education cover the main subjects of the book. Analysis of what is marketization reveals that in a marketized higher education system, the admission of students, the price charged, the regulations of admittance and so on are determined by demand and supply. Additionally, examining why is marketization suggests that economic pressures, the difficulty of governmental finance, an increase in social demands, globalization, and so forth are the most important factors of driving universities toward marketization. In addition, benefits such as improvement of efficiency and expansion of competition are the prime reasons justifying marketization. Finally, higher education is not a public good which government to be its organizer. Therefore, higher education has the intrinsic capability of performance in the market framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Market of Higher Education
  • Government Intervention
  • Marketization
  • Finance
  • Private Good
اسلیتر، دن و فرن تونکیس (1390)، جامعۀ بازار: بازار و نظریۀ اجتماعی مدرن، ترجمۀ حسین قاضیان، تهران: نی.
بارنت، رونالد (1396)، «دانشگاه بازاری: دفاع از غیرقابل‌دفاع»، در: بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده، به‌اهتمام مایک مالزورث، ریچارد اسکالیون، و الیزابت نیکسون، ترجمۀ لیلا حسین‌‌زاده و هادی زمانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
براون، راجر (1396)، «مارش بازار»، در: بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده، به‌اهتمام مایک مالزورث، ریچارد اسکالیون، و الیزابت نیکسون، ترجمۀ لیلا حسین‌‌زاده و هادی زمانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
توتکوشیان، رابرت و مایکل پالسن (1400)، اقتصاد آموزش عالی: پیشینه، مفاهیم، و کاربردها، ترجمۀ وحید مهربانی، تهران: دانشگاه تهران.
فرودی، فرانک (1396)، «مقدمه‌‌ای بر بازاری‌‌سازی آموزش عالی و دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده»، در: بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده، به‌اهتمام مایک مالزورث، ریچارد اسکالیون، و الیزابت نیکسون، ترجمۀ لیلا حسین‌‌زاده و هادی زمانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فوسکت، نیک (1396)، «بازار، دولت، تأمین مالی، و بازاری‌‌سازی آموزش عالی در انگلستان»، در: بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده، به‌اهتمام مایک مالزورث، ریچارد اسکالیون، و الیزابت نیکسون، ترجمۀ لیلا حسین‌‌زاده و هادی زمانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کویک، مارک (1399)، «رقابت برسر منابع عمومی: آموزش عالی و پژوهش دانشگاهی در اروپا ‌ـ یک چشم‌‌انداز بین‌بخشی»، در: چشم‌‌اندازهای بین‌‌المللی در تأمین مالی آموزش عالی، به‌اهتمام جوزف برادا، وجسیک بینکوفسکی، و ماساکی کوبونیوا، ترجمۀ وحید مهربانی، تهران: مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌‌ریزی در آموزش عالی.
گایس، توماس و دیوید رایت (1400)، «تنوع فعالیت‌‌های توسعۀ اقتصادی دانشگاه و مسائل سنجش تأثیر»، در: دانشگاه، پیش‌ران توسعۀ اقتصادی، به‌اهتمام جیسون لین و بروس جانستون، ترجمۀ وحید مهربانی، تهران: سازمان جهاد دانشگاهی تهران.
لویس، هری (1396)، نگاهی انتقادی به دانشگاه هاروارد، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌منکیو، گریگوری (1397)، کلیات علم اقتصاد، ترجمۀ حمیدرضا ارباب، تهران: نی.
مهربانی، وحید (1394)، تحلیل اقتصادی آموزش، تهران: سمت.
نادری، ابوالقاسم (1388)، مالیۀ آموزش، تهران: دانشگاه تهران.
نیکسون، الیزابت، ریچارد اسکالیون، و مایک مالزورث (1396)، «چگونه [حق] انتخاب در آموزش عالی یادگیرندگانی محافظه‌‌کار به‌بار می‌‌آورد»، در: بازاری‌‌سازی آموزش عالی: دانشجو به‌‌مثابۀ مصرف‌‌کننده، به‌اهتمام مایک مالزورث، ریچارد اسکالیون، و الیزابت نیکسون، ترجمۀ لیلا حسین‌‌زاده و هادی زمانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ویسما، یوهان گویتزن (1399)، «تأمین مالی دانشگاه‌‌ها و بهانه‌‌ای برای خصوصی‌‌سازی»، در: چشم‌‌اندازهای بین‌‌المللی در تأمین مالی آموزش عالی، به‌اهتمام جوزف برادا، وجسیک بینکوفسکی، و ماساکی کوبونیوا، ترجمۀ وحید مهربانی، تهران: مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌‌ریزی در آموزش عالی.
همزلی ‌ـ براون، جین و ایزر اوپلاتکا (1398)، انتخاب مصرف‌‌کنندۀ آموزش عالی، ترجمۀ وحید مهربانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
 
Atkinson, A. B. and J. E. Stiglitz (1989), Lectures on Public Economics, New York: McGraw-Hill Book Co.
Besanko, D. A. and R. R. Braeutigam (2014), Microeconomics, Hoboken: John Wiley & Sons.
Garritzmann, J. L. (2016), The Political Economy of Higher Education Finance: The Politics of Tuition Fees and Subsidies in OECD Countries, 1945–2015, Switzerland: Palgrave Macmillan.
Haveman, R. and K. Wilson (2007), “Access, Matriculation and Graduation”, in: Economic Inequality and Higher Education: Access, Persistence and Success, S. Dickert-Conlin and R. Rubenstein (eds.), New York: Russell Sage Foundation.
Oplatka, I. (2009), “Marketing the University: The Subjective Perceptions of Israeli Academics of Their Role in Attracting New Students to their Institution”, Journal of Higher Education Policy & Management, vol. 31, no. 3.
Plank, D. N. and T. E. Davis (2010), “The Economic Role of the State in Education”, in: Economics of Education, D. J. Brewer and P. J. McEwan (eds.), Oxford: Academic Press.
Riddell, T. et al. (2008), Economics: A Tool for Critically Understanding Society, Boston: Pearson Education.
Self, P. (2000), Rolling Back the Market: Economic Dogma and Political Choice, New York: S.T. Martin’s Press.
The World Bank, World Development Indicators: <https://www.worldbank.org>.
West, E. G. (1997), “Education Vouchers in Principle and Practice: A Survey”, The World Bank Research Observer, vol. 12, no. 1.