علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
روح اله اسلامی؛ الهه ولی زاده
چکیده
اندیشههای مارکسیسم نه تنها به تحلیل جوامع پرداخته، بلکه به عمل اجتماعی نیز شکل داده‌اند. مارکسیست‌ها در نحله‌های متعدد هرکدام به خوانشی از آثار مارکس روی آورده‌اند؛ و ادعا می‌کنند نزدیکترین تفسیر به مارکس را ارائه داده‌اند. در این میان لویی آلتوسر متفکر نئومارکسیست فرانسوی در قرن بیستم با خوانشی ساختارگرایانه، دوره دوم ...
بیشتر
اندیشههای مارکسیسم نه تنها به تحلیل جوامع پرداخته، بلکه به عمل اجتماعی نیز شکل داده‌اند. مارکسیست‌ها در نحله‌های متعدد هرکدام به خوانشی از آثار مارکس روی آورده‌اند؛ و ادعا می‌کنند نزدیکترین تفسیر به مارکس را ارائه داده‌اند. در این میان لویی آلتوسر متفکر نئومارکسیست فرانسوی در قرن بیستم با خوانشی ساختارگرایانه، دوره دوم فکری مارکس که علمی میباشد، را مورد توجه قرار داده است. در این مقاله به این سوال پرداخته شده است که چگونه میتوان مارکسیسم را نه تنها در خصلت تعیینگرایانه صرف اقتصادی مورد تحلیل قرار داد؛ بلکه وجه سیاسی دولتها را نیز در امر تحلیل مارکسیستی دخیل کرد؟ در این راستا به معرفی و بازخوانی انتقادی کتاب ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت نوشته لویی آلتوسر که توسط آقای روزبه صدرآرا ترجمه شده است پرداختهایم. کتاب به لحاظ شکلی و اندیشهای نقد و بررسی شده است. از لحاظ نظری آلتوسر از یک سو فرهنگ و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت را در تحولات سیاسی اجتماعی تعین بخش میسازد و از سوی دیگر با این رویه گونهای از توهم توطئه را رواج میدهد. در وجه شکلی کتاب از حیث طراحی جلد مطلوب میباشد و نیاز به برخی اصلاحات نگارشی دارد که در متن مستند شدهاند.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
مرتضی بحرانی
چکیده
این مقاله بر بنیاد نقد و بررسی کتاب سوسیالیسم، ایده شکست‌خورده‌ای که هرگز نمی‌میرد (اثر کریستین نیمیتز) تالیف شده است. در جایی که نیمیتز بر آن است که ایده سوسیالیسم به رغم شکست‌های پیاپی‌ش هنوز زنده است، من بر آنم که مساله مرگ یا زنده بودن «ایده»ها نیست. پدیدارهای ذهنی انسان شامل ایده‌ها، احکام و اراده‌ها هستند. ایده‌ها هیچ ...
بیشتر
این مقاله بر بنیاد نقد و بررسی کتاب سوسیالیسم، ایده شکست‌خورده‌ای که هرگز نمی‌میرد (اثر کریستین نیمیتز) تالیف شده است. در جایی که نیمیتز بر آن است که ایده سوسیالیسم به رغم شکست‌های پیاپی‌ش هنوز زنده است، من بر آنم که مساله مرگ یا زنده بودن «ایده»ها نیست. پدیدارهای ذهنی انسان شامل ایده‌ها، احکام و اراده‌ها هستند. ایده‌ها هیچ گاه نمیمیرند؛ خواه ایده سوسیالیسم باشد یا ایده خدا یا اژدهای هفتسر. مساله اصلی، درستی یا نادرستی ارادههای انسانی است. بر این اساس، من تلاش کردهام تا به شیوه پدیدارشناسی انتقادی، پدیدار کنم که سوسیالیسم یک اراده معطوف به شکست است. هزار بار دیگر هم که تکرار و تجربه شود، چیزی جز شکست را محقق نخواهد کرد. در مقابل، و حسب تجربه تاریخی، این لیبرال سرمایهداری است که ارادههای درست و معطوف به پیشرفت را پیش روی ما نهاده است. برای ما که در فرایند پیشرفت گام نهادهایم، حکم اخلاقی این است که وسوسههای سوسیالیستیک معطوف به توزیع برابر را کنار نهیم. آغاز پیشرفت ما، گام نهادن در مسیر تولید است. تولید و تبادل سرمایه عبارت اخرای گردش آزاد و حق آزادی است. تنها با این حق است که می‌توانیم خود را محقق کنیم.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
تحصیلی، محمد جواد تحصیلی؛ مقصود رنجبر؛ محمد ترابی
چکیده
رساله«یک کلمه» مستشارالدوله ،ازمهم ترین واصلی ترین نوشته های دوران قاجاردرزمینه ی قانون خواهی بود ونیزبه همین اعتبارازپایه های شناخت اندیشه ی قانون گرایی درایران عصرقاجارونیزشناخت تبارجنبش مشروطه خواهی است.حامد عامری در کتاب تجدد وقانون گرایی به بررسی این اثر پرداخته است واین مقاله نقدی بر نوشته وی درخصوص این کتاب می ...
بیشتر
رساله«یک کلمه» مستشارالدوله ،ازمهم ترین واصلی ترین نوشته های دوران قاجاردرزمینه ی قانون خواهی بود ونیزبه همین اعتبارازپایه های شناخت اندیشه ی قانون گرایی درایران عصرقاجارونیزشناخت تبارجنبش مشروطه خواهی است.حامد عامری در کتاب تجدد وقانون گرایی به بررسی این اثر پرداخته است واین مقاله نقدی بر نوشته وی درخصوص این کتاب می باشد.مهم ترین نقدی که برکتاب وارد هست،توصیفی بودن آن هست ومولف فاقد رویکرد وجهت گیری انتقادی به اثر می باشد، در حالی که رساله«یک کلمه» مستشارالدوله از حیث های مختلف قابل نقد می باشد که در این مقاله به آنها پرداخته شده است ومهم ترین نقد بر رساله فوق ،این هست که مستشارالدوله درفهم قانون ومعنای آن دچار تقلیل گرایی شده وهمین موجب سوء برداشت جدی وی از جایگاه ومعنای قانون در دنیای مدرن شده است واین برداشت نادرست وی اثرمهمی برعدم تحقق قانون گرایی در تاریخ معاصرایران داشته است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
بهنام جودی
چکیده
این مقاله به ارزیابی کتاب اسپینوزا و سیاست نوشتة اتییِن بالیبار می پردازد. ایدة بالیبار این است که فلسفة اسپینوزا سیاسی است. بالیبار مطالعة فلسفة اسپینوزا را با این استدلال آغاز می کند که اگر اندیشة اسپینوزا را صرفا نظریه ای بدانیم که در سطح فراتاریخی از نظریة محض قرار دارد آن را نمی توانیم بفهمیم. در مقابل، هریک از آثار بزرگ او باید ...
بیشتر
این مقاله به ارزیابی کتاب اسپینوزا و سیاست نوشتة اتییِن بالیبار می پردازد. ایدة بالیبار این است که فلسفة اسپینوزا سیاسی است. بالیبار مطالعة فلسفة اسپینوزا را با این استدلال آغاز می کند که اگر اندیشة اسپینوزا را صرفا نظریه ای بدانیم که در سطح فراتاریخی از نظریة محض قرار دارد آن را نمی توانیم بفهمیم. در مقابل، هریک از آثار بزرگ او باید به عنوان مداخله ای در شرایط فلسفی و سیاسی ویژه ای فهمیده شود. به همین دلیل، از نظر بالیبار، تفکیک متافیزیک اسپینوزا از سیاست او ناممکن است آن هم به گونه ای که انگار سیاست کاربست متافیزیک است. بلکه فلسفة اسپینوزا را بایستی در کلیتش، سیاسی در نظر گرفت. به نحوی که حتی نظرورزانه ترین اظهارات اسپینوزا از پاسخ به ضروریات و الزامات مشخصِ سیاسی تشکیل یافته است و با شرایط تاریخی ویژه ای گره خورده است. بالیبار در مطالعة ایده ها از لوئی آلتوسر تاثیر پذیرفته است و از اصطلاح آلتوسری «conjoncture» استفاده می کند. ضمن برجسته کردن نوآوری، ویژگی روشی و تفسیر او از اسپینوزا، اشاره هایی به خطای مترجم های فارسی در ترجمة «conjuncture» به «اتصال» خواهیم داشت و نشان خواهیم داد که برخلاف ادعای مترجم ها نه تنها اسپینوزا «فیلسوف اتصالی» نیست بلکه «فیلسوفی بحرانْ اندیش» است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
سید رضا حسینی؛ مصطفی رضائی حسین آبادی؛ امیر اعتمادی بزرگ
چکیده
ونسا مارتین ازجمله پژوهشگران انگلیسیزبان تاریخ ایران معاصر است که در کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم تلاش کرده است مشروطه و تحولات سیاسی اجتماعی مرتبط با آنرا از منظر بیرونی بررسی کند. براین اساس، هدف مقاله حاضر مطالعه تحلیلی ـ انتقادی کتاب در ابعاد شکلی، روشی، نظری و محتوایی است. تمرکز ونسا مارتین در این کتاب بر ...
بیشتر
ونسا مارتین ازجمله پژوهشگران انگلیسیزبان تاریخ ایران معاصر است که در کتاب ایران بین ناسیونالیسم اسلامی و سکولاریسم تلاش کرده است مشروطه و تحولات سیاسی اجتماعی مرتبط با آنرا از منظر بیرونی بررسی کند. براین اساس، هدف مقاله حاضر مطالعه تحلیلی ـ انتقادی کتاب در ابعاد شکلی، روشی، نظری و محتوایی است. تمرکز ونسا مارتین در این کتاب بر شناسایی جریانهای سیاسی و تحولات اقتصادی ـ اجتماعی محلی خارج از تهران است، که تاثیر مستقیم بر چگونگی رخداد انقلاب مشروطه و نتایج آن داشته است. بررسی کتاب نشان میدهد نویسنده، مشروطهخواهی محلی را به‌عنوان مسألهای مرتبط با هویت ملی تعریف میکند. یافتهها نشان میدهد از نظر ونسا مارتین، بافت سنتی جامعه ایران و طبقه روحانیون، مشروطه را امری تاریخی و دینی قلمداد می‌کنند؛ اما روشنفکران آنرا به‌عنوان امری اسطورهای و مدرن می‌پندارند. نوآوری ونسامارتین در اشاره به نقش نیروهای محلی در انقلاب مشروطه مخصوصا در آذربایجان، بوشهر، فارس و اصفهان قابل تأمل است؛ اما کاستیهایی در نوع دستهبندی جریانهای سیاسی، تعریف هرکدام از چیستی و چگونگی رخداد مشروطه به چشم می‌خورد که مناسب است، نویسنده و ناشر در چاپ‌های بعدی تلاش کنند آنها را برطرف نمایند.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
فاطمه دانشورمحمدزادگان؛ رضا عابدی گناباد
چکیده
جامعهشناسی کاریزمای ملی، کتابی است به قلم مجید فولادیان که طی آن فروپاشی ساختارهای اجتماعی و ظهور کاریزمای ملی را تجزیه و تحلیل میکند. نویسنده با روش ساختاری تاریخی به بررسی تحولات ساختاری در آستانه دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی میپردازد و به این نتیجه میرسد که در دوره قاجار، ساخت شبکهای جامعه مانع از شکلگیری همبستگیهای ...
بیشتر
جامعهشناسی کاریزمای ملی، کتابی است به قلم مجید فولادیان که طی آن فروپاشی ساختارهای اجتماعی و ظهور کاریزمای ملی را تجزیه و تحلیل میکند. نویسنده با روش ساختاری تاریخی به بررسی تحولات ساختاری در آستانه دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی میپردازد و به این نتیجه میرسد که در دوره قاجار، ساخت شبکهای جامعه مانع از شکلگیری همبستگیهای فراگیر بودهاست و در چنین ساختی در شرایط بحرانی صرفاً امکان ظهور کاریزماهای خُرد محلهای، قومی، مذهبـی و صنفی وجـود دارد و ظهور کاریزمای ملـی بعـید بنظر میرسد. اما در اواخر حکومت پهلوی به دلیل فروپاشی ساخت سنتی و بروز بحرانهای اجتماعی در جامعهای که به سطحی از انسجام ملی رسیده بود، و با ظهور ایدئولوژی مبتنی بر فرهنگ جامعه امکان شکلگیری اجتماع ملی و ظهور کاریزمای ملی فراهم شد. در این مقاله بر آن شدهایم تا کتاب جامعهشناسی کاریزمای ملی را در چارچوب تحلیلی تلفیقی (ساختار-کارگزار) مورد نقد و بررسی قرار دهیم. نتایج نشان میدهد که فولادیان چگونگی ارتباط و نقش پیروان در ظهورکاریزما را توضیح نمیدهد. در واقع نویسنده صرفاً به توضیح ساختارها و تأثیر آنها برظهور کاریزما پرداخته و نسبت به عاملیت و کارگزاری پیروانِ کاریزما در ظهور کاریزما بی توجه بودهاست.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
احمد درستی
چکیده
وقوع بحران در بازارهای مالی جهانی در سال 2007، اعتراضات و شورش‌های گسترده‌ای را در بسیاری از کشورها برانگیخت. این اعتراضات در شمال آفریقا حتی تا تغییر نظامهای سیاسی پیش رفت. بررسی و تحلیل این وقایع زمینه‌ای شد برای تدوین کتاب «از بحران تا فروپاشی». مقاله‌ی حاضر با قصد بررسی این کتاب و در سه بخش تدوین شد: معرفی اثر، جایگاه اثر ...
بیشتر
وقوع بحران در بازارهای مالی جهانی در سال 2007، اعتراضات و شورش‌های گسترده‌ای را در بسیاری از کشورها برانگیخت. این اعتراضات در شمال آفریقا حتی تا تغییر نظامهای سیاسی پیش رفت. بررسی و تحلیل این وقایع زمینه‌ای شد برای تدوین کتاب «از بحران تا فروپاشی». مقاله‌ی حاضر با قصد بررسی این کتاب و در سه بخش تدوین شد: معرفی اثر، جایگاه اثر در فضای نشر ایران و دیگر آثار نویسنده و ارزیابی شکلی و محتوایی. در این کتاب ما با نثری وزین و منقح و متنی منسجم و یکدست مواجهیم. چارچوب نظری کار، همان نظریهای است که نویسنده برای تحلیل انقلابها و فرآیند گذار به دموکراسی در آثار پیشین خود تنظیم نموده است. سازماندهیِ مطالب در داخل هر فصل به صورت مشخص و متمایز انجام نشده است. کتاب فاقد پیشنهی تحقیق است. عنوان روی جلد، محتوای اصلی اثر را به صورت کامل باز تاب نمیدهد. در متن اثر به رغم تأکیدی که در عنوان اثر به چشم می خورد، ابعاد ماندگاری و آسیبپذیری نظامهای سیاسی مرود توجه جدی قرار نگرفته است.کلیدواژهها:
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
شهاب دلیلی
چکیده
در سراسر تاریخ فلسفه پرسش هایی مطرح بوده و هست که مهمترین آن ها را می توان حول مفهوم عدالت و آزادی صورتبندی و شناسایی کرد. در قرن بیستم نسبت بین عدالت و آزادی بیش از پیش برای جوامع بشری اولویت پیدا کرد و مهمترین آثار علمی به آن پرداختند. نظریه عدالتی که از سوی جان رالز در این خصوص مطرح شد محوریت مباحث علمی را مختص خود ساخته ...
بیشتر
در سراسر تاریخ فلسفه پرسش هایی مطرح بوده و هست که مهمترین آن ها را می توان حول مفهوم عدالت و آزادی صورتبندی و شناسایی کرد. در قرن بیستم نسبت بین عدالت و آزادی بیش از پیش برای جوامع بشری اولویت پیدا کرد و مهمترین آثار علمی به آن پرداختند. نظریه عدالتی که از سوی جان رالز در این خصوص مطرح شد محوریت مباحث علمی را مختص خود ساخته و و دغدغه سیاستمداران را برانگیخت. رابرت نوزیک در نقد عدالت بهمثابه انصاف که رالز مطرح کرد از عدالت به مثابه استحقاق دفاع کرد. رالز دولت رفاهی و نوزیک دولت کمینه را واجد شرایط تحقق عدالت در جوامع معرفی کردند. به این سبب دوگانههای دیگری چون حق فرد / خیر جمع، وضع برابر / فرصت برابر، نیاز / شایستگی و...در اندیشه این دو مطرح شد. نوزیک در کتاب بی‌دولتی، دولت و آرمانشهر به تشریح علل تقدم یکی از این دوگانه ها بر دیگری پرداخت. در این نوشتار پس از معرفی بخش های کتاب بی‌دولتی، دولت و آرمانشهر تلاش میشود تا از یک سو انتقادات نوزیک به جان رالز مورد واکاوی قرار گرفته و در پی آن با یک بازخوانی انتقادی برخی ایرادات وارده به ایده عدالت استحقاقی و دولت کمینه نوزیک مطرح شود.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
طیبه دومانلو
چکیده
«متفکران چپ نو» یکی از پرحاشیهترین و خبرسازترین آثار راجر اسکروتن، فیلسوف فقید انگلیسی است، که در دهههای اخیر در نقد متفکران چپ نو منتشر شده است. اسکروتن با هدف رمزگشایی از زبان ترازنوین گفتمان چپ نو مهمترین فیلسوفان معاصر را بررسی و نقد میکند که وجه اشتراک آنها بیش از هرچیز فاصلهای است که از تفکر راست دارند. ...
بیشتر
«متفکران چپ نو» یکی از پرحاشیهترین و خبرسازترین آثار راجر اسکروتن، فیلسوف فقید انگلیسی است، که در دهههای اخیر در نقد متفکران چپ نو منتشر شده است. اسکروتن با هدف رمزگشایی از زبان ترازنوین گفتمان چپ نو مهمترین فیلسوفان معاصر را بررسی و نقد میکند که وجه اشتراک آنها بیش از هرچیز فاصلهای است که از تفکر راست دارند. او در این خوانش انتقادی تلاش میکند از پسِ زبان مغلق و نظریههای پیچیده که گاه مبتنی بر تحلیلهای تاریخی و روانشناختیاند، صورت سادهای از ایدهی اصلی ارائه کند و نشان دهد این نظریهها در واکنشی احساسی به تحولات زمانه خود شکل گرفتهاند، نظریههایی برآمده از نیاز به باور و ایمان. گرچه تلاش اسکروتن برای تحلیل و نقد جریان غالب زمانهاش شجاعانه و کمنظیر است، در تحلیل نهایی خود در همان وادی و به همان سبک و سیاق بحث خود را پیش میبرد که شالوده و مبنای اصلی نقدش را شکل میدهد. فارغ از محتوا، از منظر روششناختی، بیشتر انتقادهایی که در این کتاب بر متفکران چپ نو وارد میشود، به خود او نیز وارد است، و از این منظر رویکرد او به این متون، رویکردی گزینشی، احساسی و غیرعلمی است. در این مقاله از رهگذر خوانش انتقادی کتاب، برای اثبات این ادعا تلاش میکنم و تاحد ممکن بدون ورود به محتوا، با بررسی رویکرد و روش اسکروتن در گزینش متون، شرح نظریهها و نقد محتوا نشان میدهم نگاه ارزشگذارانه، باور به حقیقتی واحد و توسل به شخص بنیاد اساس نقد اسکروتن را شکل میدهد.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
حمید سجادی
چکیده
نظریه سیستمی نیکلاس لومان در مقام یک تئوری اجتماعى، چشمانداز مناسبی برای شناخت نظاماجتماعی و جهانمدرن بوجود آورده است. «نظریه سیستمها و تغییر پارادایم در جامعه شناسی» تدوین و ترجمه علی اردستانی اثری حائز اهمیت درخصوص اندیشههای لومان و عناصر اندیشگی اوست. این اثر دربرگیرنده پنج مقاله از نیکلاس لومان با عناوین؛ تغییر ...
بیشتر
نظریه سیستمی نیکلاس لومان در مقام یک تئوری اجتماعى، چشمانداز مناسبی برای شناخت نظاماجتماعی و جهانمدرن بوجود آورده است. «نظریه سیستمها و تغییر پارادایم در جامعه شناسی» تدوین و ترجمه علی اردستانی اثری حائز اهمیت درخصوص اندیشههای لومان و عناصر اندیشگی اوست. این اثر دربرگیرنده پنج مقاله از نیکلاس لومان با عناوین؛ تغییر پارادایم در نظریه سیستمها، نظریه سیستمهای جدید و نظریه جامعه، مدرنیت علم، جهانی شدن یا جامعه جهانی: چگونه باید جامعه جهانی را درک کرد، سخن و سکوت، و سه مقاله از دیگر نویسندگان با عناوین چرا سیستمها، میراث لومان و بنیانهای نظریه سیستمهای اجتماعی است. اثر موردبحث با تمرکز بر نظریه اجتماعی، نظریه ارتباطات و نظریه تکامل به عنوان عناصر اصلی نظریه سیستمی از یکسو و قرار دادن سیستم اجتماعی در ارتباط با محیط اعم از جهان مدرن و جامعه جهانی، تبیینی قابل قبول از نظریه سیستمها ارائه نموده است. با این حال اثر مورد بحث خالی از ایراد نیست؛ ضعف پوشش مباحث، همچنین ترجمه و معادلسازیهای نامفهوم از جمله موارد قابل ذکر است. از اینرو در مقاله پیشرو ضمن توضیح نظریه سیستمها که محتوای اصلی کتاب را تشکیل میدهد، به نقد و بررسی آن در سه بخش صوری و محتوایی و ترجمه پرداخته میشود.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
محمد شجاعیان
چکیده
بحرانی که در نتیجه افول خلافت عباسی در نیمه قرن هفتم هجری برای اندیشه سیاسی اهل سنت ایجاد شد تا قرن ها ادامه داشت. این بحران در قرن دهم برای شیخ فضل الله روزبهان خنجی، که از نظریه پردازان برجسته سنی مذهب بود موجب تلاش برای احیاء خلافت از طریق متوسل شدن به سلاطینی شد که در روزگار او قدرت سیاسی را در دست داشتند و بیش از آنکه دغدغه حاکمیت ...
بیشتر
بحرانی که در نتیجه افول خلافت عباسی در نیمه قرن هفتم هجری برای اندیشه سیاسی اهل سنت ایجاد شد تا قرن ها ادامه داشت. این بحران در قرن دهم برای شیخ فضل الله روزبهان خنجی، که از نظریه پردازان برجسته سنی مذهب بود موجب تلاش برای احیاء خلافت از طریق متوسل شدن به سلاطینی شد که در روزگار او قدرت سیاسی را در دست داشتند و بیش از آنکه دغدغه حاکمیت دین را داشته باشند در پی بسط قدرت سیاسی خود بودند.کتاب«فقیه سرگردان» به بررسی آراء و اندیشه های خنجی به عنوان یکی از آخرین نمایندگان اندیشه اهل سنت در جامعه ایران می پردازد که با قدرت روزافزون حکومت شیعه مذهب صفوی مخاف بود. نوشتارحاضر هم خوانشی انتقادی از آراء «شیخ خنج» است و هم به بررسی انتقادی کتاب «فقیه سرگردان» می پردازد.این بررسی در چهار بخش سامان می یابد.نقد رویکرد نویسنده به حکومت صفویان، بررسی انتقادی مخالفت خنجی با حاکمیت سیاسی تشیع و رگه های ایرانی ستیز موجود در آراء او از جمله نکاتی است که در پژوهش حاضر بر آنها تاکید می شود. نظریه استیلا که با عنوان واقع گرایی سیاسی ارائه می شود و تقلیل جایگاه معرفتی اندیشه سیاسی از انتقادان وارد بر «فقیه سرگردان» است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
امیر عباسی خوشکار
چکیده
کتاب آمریکا تحت لوای سوسیالیسم نوشته دینیش دسوزا در قالب شش فصل با محوریت نقد تفکر سوسیالیسم در سطوح اقتصادی و اجتماعی در جامعه آمریکا با استفاده از رویکرد نومحافظه کاری به رشته تحریر درآمده است. نویسنده کتاب از جمله نخبگان ژورنالیست طرفدار ترامپ است و سیاستمدارانی مانند برنی سندرز را سبب ساز شکل گیری دولت حداکثری و مانعی بر سر راه ...
بیشتر
کتاب آمریکا تحت لوای سوسیالیسم نوشته دینیش دسوزا در قالب شش فصل با محوریت نقد تفکر سوسیالیسم در سطوح اقتصادی و اجتماعی در جامعه آمریکا با استفاده از رویکرد نومحافظه کاری به رشته تحریر درآمده است. نویسنده کتاب از جمله نخبگان ژورنالیست طرفدار ترامپ است و سیاستمدارانی مانند برنی سندرز را سبب ساز شکل گیری دولت حداکثری و مانعی بر سر راه آزادی های اقتصادی برمی شمارد. به باور نویسنده کتاب، سوسیالیسم هویت گرای طرفداران سندرز سبب افزایش شکاف های اجتماعی در جامعه آمریکا می شود. مهمترین نقدهای محتوایی به کتاب حاضر را می توان در عدم توجه به بحران های ذاتی نظام سرمایه داری آمریکا که سبب افزایش شکاف های اقتصادی و اجتماعی در جامعه آمریکا شده است و همچنین سطحی نگری در نقد استدلال های طرفداران سوسیالیسم آمریکایی که در نهایت به تایید و بازتولید وضع موجود منجر می شود خلاصه نمود. دسوزا مطالبات اجتماعی و اقتصادی جامعه آمریکا را بر اساس رویکرد سیاست زده خود که مبتنی بر قیاس سطحی است تفسیر می کند. به باور وی دولت پنهان دموکرات ها با جهت دهی به خواسته های هویتی و اقتصادی برخی طبقات جامعه به دنبال تاثیرگذاری منفی بر قدرت سیاسی ترامپ و جمهوری خواهان است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
سید علی محمودی؛ سید نوید کلهرودی
چکیده
مسئلۀ اصلی این مقاله کاوش درباره ماهیت امپریالیسم به عنوان پدیده‌ای پیچیده و مهم در دوران جدید است که با موضوع‌هایی همانند توسعه، دولت- ملت، دیوانسالاری و تابعیت ارتباط دارد. اهمیت این پدیده، هانا آرنت را برآن داشت که ابعاد متکثر آنرا مورد تحلیل و نقادی قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، شرح، تحلیل و نقد ابعاد نظری و تاریخی رساله امپریالیسم ...
بیشتر
مسئلۀ اصلی این مقاله کاوش درباره ماهیت امپریالیسم به عنوان پدیده‌ای پیچیده و مهم در دوران جدید است که با موضوع‌هایی همانند توسعه، دولت- ملت، دیوانسالاری و تابعیت ارتباط دارد. اهمیت این پدیده، هانا آرنت را برآن داشت که ابعاد متکثر آنرا مورد تحلیل و نقادی قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، شرح، تحلیل و نقد ابعاد نظری و تاریخی رساله امپریالیسم آرنت و نشان‌دادن جنبههای اساسی نوآوری‌ها و کاستی‌های آن است. در این مقاله از روش توماس اسپریگنز درباره نظریه‌پرداز سیاسی استفاده شده است. برآیند جستار ما درباره رساله آرنت آن‌است‌که مسئلۀ محوری او به عنوان یک فیلسوف انسان و زیست‌بوم نوع بشر است. او از طریق یافتن وجوه تمایز میان تعاریف برخی مفاهیم، با ایضاح آنها به ارتقاء شفافیت و دقت ادبیات سیاسی مدد رسانده و از این رهگذر، مطاوی رساله خویش را روشن کرده است. هرچند آرنت به نقد کمک‌های انسان‌دوستانه کشورهای توسعه‌یافته به دولت‌های کم‌تر توسعه یافته پرداخته و آنرا در مسیر امپریالیسم می‌داند، اما راه‌حلی درجهت برون‌رفت از این معضل پیچیده ارائه نکرده است. تعلیل و تحلیل پدیده‌های دوران جدید همانند یهودی‌ستیزی و بی‌تایعیتی که آرنت بن‌مایه آنها را در نژادپرستی یافته است، نمونه‌ای از نوآوری‌های او در مقام نظریه‌پردازی سیاسی است.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
رضا نصیری حامد
چکیده
هویت معاصر ایرانیان در نسبت با گذشته خود و نیز تعامل با مناسبات جهانی و در عین حال ارتباط آن با توسعهیافتگی، موضوع مباحث مختلفی بین اندیشمندان بوده است. «فرهنگ رجایی» در کتاب «اندیشه و اندیشهورزی» با الهام از «قانون عقل جهانداری» در نامه تنسر به مثابه مبنایی نظری و معادل اصول علم سیاست در دنیای کنونی، به تأملات ...
بیشتر
هویت معاصر ایرانیان در نسبت با گذشته خود و نیز تعامل با مناسبات جهانی و در عین حال ارتباط آن با توسعهیافتگی، موضوع مباحث مختلفی بین اندیشمندان بوده است. «فرهنگ رجایی» در کتاب «اندیشه و اندیشهورزی» با الهام از «قانون عقل جهانداری» در نامه تنسر به مثابه مبنایی نظری و معادل اصول علم سیاست در دنیای کنونی، به تأملات نظری در این باب همت گماشته است. دغدغه مهم وی، آسیبشناسی وضعیت کنونی حاکم بر مناسبات فکری ایرانیان و ارائه طریق در جهت ایفای نقشی فعال در روابط فیمابین کشورهاست تا ایشان به آنچه بازیگری در عرصه سیاست خوانده میشود، نائل گردند. بدین منظور وی با بهرهگیری از میراث فکری گذشته تلاش دارد پیوندی بین نظر و عمل را که در خدمت رشد آدمی و به تعبیری انسان‌ورزی باشد، پیشنهاد نماید؛ روندی پویا و البته بیپایان که در باور وی حتی کشورهای موسوم به جهان توسعه‌یافته نیز در میانه آن قرار دارند. نوشتار حاضر ضمن تأملی در اثر مذکور، برخی از پرسش‌های پیش رو را که برآمده از دغدغه‌های مولف است، مورد بحث قرار میدهد. با این حال تلاش ستودنی مولف از حیث امکان سازگاری بین اجزای مختلف اندیشه نکات قابل نقدی نیز دارد که مورد اشاره قرار خواهد گرفت.
علمی- پژوهشی
علوم سیاسی
علی اشرف نظری
چکیده
در جامعهای جهانی که مسائل آن بر تمام جنبههای زندگی خصوصی و عمومی سایه افکنده، شاهد گسترش فرایندهای عامگرایانه و خاصگرایانه هستیم. از یکسو، شاهد عامگرایی و همگنی روزافزون هستیم، و از سوی دیگر، گروههای هویتپایه در قالب انجمنها، فرقهها، نحلهها و اشکال مختلف ملی گرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، قومی ...
بیشتر
در جامعهای جهانی که مسائل آن بر تمام جنبههای زندگی خصوصی و عمومی سایه افکنده، شاهد گسترش فرایندهای عامگرایانه و خاصگرایانه هستیم. از یکسو، شاهد عامگرایی و همگنی روزافزون هستیم، و از سوی دیگر، گروههای هویتپایه در قالب انجمنها، فرقهها، نحلهها و اشکال مختلف ملی گرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، قومی و سیاسی شکل گرفتهاند. ارائة پاسخی شایسته برای مواجهه با چنین وضعیتی زمانی بیشتر اهمیت مییابد، که شاهد چندپاره شدن تجارب، سیالیت و تغییر مداوم، اهمیتیابی سازمانهای کلان مالی، فنآورانه و رسانهای به جای نهادها، پایان عصر نظم و آغاز عصر تغییر و سر برآوردن جامعة بیم هستیم. متأثر از چنین وضعیتی، پاسخهایی برای پرسش چگونه میتوان با یکدیگر زندگی و تعامل کرد؟، در قالب احیای شیوههای خاص گذشته، خلق جهانی فارغ ار محدودیتهای زمانی و مکانی و حفظ تفاوتها و توسل به نوعی دموکراسی رویهای با هدف پذیرش قواعد بازی، تضمین احترام به آزادیهای فردی و جمعی و نهادینهسازی رواداری ارائه شده است. مبدأ کتاب، سوژة شخصی است، راهی را که طی میکند، ارتباط میانفرهنگی و مقصدش، دموکراسی است. نقد شکلی، مفهومی – نظری و بنیانروششناختی این اثر در مقاله حاضر مورد بحث قرار خواهد گرفت. هدف اصلی این مقاله، معرفی، نقد و ارزیابی کتاب برابری و تفاوت؛ آیا می‌توانیم با هم زندگی کنیم؟ و محوریت ایده مناظرة فکری و درانداختن کنشی متعلمانه برای ورود به فضای انتقادی- مناظرهای در رابطه با آثار پایه و بنیادنی و امید به کندوکاوهایی برای ایده پردازی های بعدی است.
علمی- پژوهشی
فلسفه
مهدی ابوطالبی یزدی؛ علی مرادخانی؛ میثم سفیدخوش
چکیده
اساس نظریه سکولاریسم این است که هر چه مدرنیته (مجموعه‌ای از پدیده‌ها از جمله علم، فناوری و اشکال عقلانی اقتدار) پیشرفت میکند، به تدریج از نفوذ دین کاسته میشود، اما چارلز تیلور بر آن است که دنیای مدرن نه تنها باعث از بین رفتن دین نشده، بلکه در بسیاری موارد موجب رشد و بالندگی آن شده است. کتاب «عصر سکولار» تفصیل نظر او در مورد ...
بیشتر
اساس نظریه سکولاریسم این است که هر چه مدرنیته (مجموعه‌ای از پدیده‌ها از جمله علم، فناوری و اشکال عقلانی اقتدار) پیشرفت میکند، به تدریج از نفوذ دین کاسته میشود، اما چارلز تیلور بر آن است که دنیای مدرن نه تنها باعث از بین رفتن دین نشده، بلکه در بسیاری موارد موجب رشد و بالندگی آن شده است. کتاب «عصر سکولار» تفصیل نظر او در مورد سکولاریسم است. تیلور درباره شرایطی در دوران گذشته صحبت میکند که باور به خدا امری فراگیر بود، اما اوضاع به گونهای پیش رفت که موجب شد باور به خدا به عنوان گزینهای در میان سایر گزینهها قرارگیرد. او فرایند گسترش سکولاریسم در غرب جدید و آنچه برای دین رخ داده است را توصیف میکند. در این فرایند، برای دینداران، «خداوند» و برای غیردینداران، «عقل» ترجمان کمال است. مقاله حاضر، با نگاهی اجمالی به آثار تیلور، سیر حرکت غرب (اروپای غربی و آمریکای شمالی) از جامعهای دینی به سوی جامعهای سکولار را بررسی کرده و پس از تحلیل نظریه تیلور پیرامون سکولاریسم، به نقد و جمعبندی اندیشههای ایشان میپردازد.
علمی- پژوهشی
فلسفه
محمدحسین بادامچی
چکیده
کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» نوشته محسن رضوانی (منتشر شده در سال 1393) اولین کتاب به زبان فارسی است که گزارشی غنی از تحقیقات معاصر شرق‌شناسان و محققین غربی تاریخ اندیشه سیاسی جهان اسلام درباره فارابی و فلسفه سیاسی اسلامی ارائه میدهد. مقاله حاضر در ضمن بررسی انتقادی با ارائه شواهدی نشان میدهد که این کتاب به لحاظ روش پژوهش ...
بیشتر
کتاب «فلسفه سیاسی اسلامی در غرب» نوشته محسن رضوانی (منتشر شده در سال 1393) اولین کتاب به زبان فارسی است که گزارشی غنی از تحقیقات معاصر شرق‌شناسان و محققین غربی تاریخ اندیشه سیاسی جهان اسلام درباره فارابی و فلسفه سیاسی اسلامی ارائه میدهد. مقاله حاضر در ضمن بررسی انتقادی با ارائه شواهدی نشان میدهد که این کتاب به لحاظ روش پژوهش به نوعی دوگانگی در منطق صورتبندی و به لحاظ چارچوب نظری به خوانشی غیرسیاسی از فلسفه سیاسی دچار است که تقسیمبندی مؤلف از مطالعات فلسفه سیاسی اسلامی در غرب در چهار رهیافت تاریخی/ تفسیری/ انتقادی/ توصیفی را دچار مشکل میکند. در انتها با بررسی بخش خاتمه کتاب چنین جمعبندی میشود که دفاع از اعتبار فلسفه اسلامی در برابر هجمه شرقشناسی وجه زیرین آرایشدهنده نظم صوری و محتوایی کتاب است که متأسفانه مورد تصریح مؤلف قرار نگرفته و خوانش مؤلف از دیدگاههای لئو اشتراوس، تقسیمبندی رهیافتها و ارزیابی وی از ارزش مطالعات فلسفه سیاسی در غرب را عمیقاً تحت تأثیر خود قرار داده است.
علمی- پژوهشی
فلسفه
سمیه رفیقی
چکیده
گروهی از اساتید و صاحبنظران فلسفه بر آن شدهاند با نگاشتن مجموعه مقالاتی درباره گستره کامل فلسفه مرلوپونتی، به معرفی دیدگاههای این فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی بپردازند، فیلسوفی که با تأکید بر سوژه بدنمند تلاش داشت بر دوگانگیهای میان آگاهی و جهان و نیز آگاهی و بدن غالب آید. هدف نویسندگان این اثر این است که از این رهگذر، مخاطبان ...
بیشتر
گروهی از اساتید و صاحبنظران فلسفه بر آن شدهاند با نگاشتن مجموعه مقالاتی درباره گستره کامل فلسفه مرلوپونتی، به معرفی دیدگاههای این فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی بپردازند، فیلسوفی که با تأکید بر سوژه بدنمند تلاش داشت بر دوگانگیهای میان آگاهی و جهان و نیز آگاهی و بدن غالب آید. هدف نویسندگان این اثر این است که از این رهگذر، مخاطبان دانشگاهی و غیردانشگاهی را با اندیشههای مرلوپونتی آشنا سازند. این اثر که در قالب مجموعه مقالاتی با عنوان The Cambridge Companion to Merleau-ponty در سال 2005 توسط انتشارات دانشگاه کمبریج چاپ شده است، در سال 1391 با ترجمه خانم هانیه یاسری توسط انتشارات ققنوس در ایران منتشر شده است. در این مقاله درصدد هستیم به بررسی انتقادی ترجمه فارسی این اثر بپردازیم. هر چند نویسنده کتاب معتبری را برای ترجمه انتخاب کرده است، اما وجود ایرادهای صوری و محتوایی زیاد، چون استفاده نکردن از اصطلاحات یکدست، رعایت نکردن قواعد دستور زبان فارسی و بیدقتیهای فراوان باعث شده است ترجمه این اثر همتراز متن اصلی آن نباشد و فهم درستی از محتوای آن به دست نیاید.
علمی- پژوهشی
فلسفه
سید مصطفی شهرآیینی؛ محسن تهرانی
چکیده
هدف از نگارش این مقاله معرفی، نقد و ارزیابی کتاب اسپینوزا در فلسفه‌ی شوروی است. این اثر مجموعه‌ی هفت مقاله از نویسندگان روس درباره‌ی بخشهای مختلف فلسفه‌ی اسپینوزا است که تاریخ نگارش آنها به دهه‌ی بیست میلادی بازمی‌گردد، درست زمانی که فیلسوفان روسی به فکر تدوین نظامی فلسفی بودند و در میان آنان مجادلات فراوانی در خصوص ماهیت ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله معرفی، نقد و ارزیابی کتاب اسپینوزا در فلسفه‌ی شوروی است. این اثر مجموعه‌ی هفت مقاله از نویسندگان روس درباره‌ی بخشهای مختلف فلسفه‌ی اسپینوزا است که تاریخ نگارش آنها به دهه‌ی بیست میلادی بازمی‌گردد، درست زمانی که فیلسوفان روسی به فکر تدوین نظامی فلسفی بودند و در میان آنان مجادلات فراوانی در خصوص ماهیت این نظام صورت میگرفت. دستگاه فکری اسپینوزا از جملهی منابعی بود که گروههای مختلف با رویکردهای کاملاً مخالف، از آن برای پیریزیِ نظام فلسفی خود استفاده میکردند. جرج ال. کلاین، متفکر و مترجم آمریکایی، با احاطهی کامل بر فلسفه‌ی شوروی و فلسفه‌ی اسپینوزا، در سال 1952 این مقالات را از مجلات مختلف آن دوره انتخاب، ترجمه و به همراه مقدمهای مفصل منتشر کرد. در این مقاله ابتدا به معرفیِ کلیِ اثر و خاستگاه آن میپردازیم، سپس درونمایهی مقالات را بهصورت مستقل معرفی میکنیم و در پایان رویکردهای مختلف را تحلیل و نقد میکنیم.
علمی- پژوهشی
فلسفه
حسن فتحی
چکیده
کتاب افلاطون: واسازی یک افسانهی فلسفی، نوشتهی شروین وکیلی در صدد مبرهن ساختن این مدّعاست که چهرهای از افلاطون که به اصطلاح افلاطونشناسان غربی و ایرانی برای ما ترسیم کردهاند واقعیت تاریخی ندارد. وکیلی در بخشهای نهگانهی کتابش افلاطونی را برای ما معرفی میکند که از رذایل اخلاقی و سیاسی چیزی کم ندارد؛ و نیز افلاطونی ...
بیشتر
کتاب افلاطون: واسازی یک افسانهی فلسفی، نوشتهی شروین وکیلی در صدد مبرهن ساختن این مدّعاست که چهرهای از افلاطون که به اصطلاح افلاطونشناسان غربی و ایرانی برای ما ترسیم کردهاند واقعیت تاریخی ندارد. وکیلی در بخشهای نهگانهی کتابش افلاطونی را برای ما معرفی میکند که از رذایل اخلاقی و سیاسی چیزی کم ندارد؛ و نیز افلاطونی را که کاملاً دستپروردهی ایرانیان و در عین حال ناسپاس نسبت به آنهاست. افلاطون وکیلی اشرافی متعصب، جاهطلب توطئهگر، تحریفکنندهی تعلیمات نظری و عملی بینقص ایرانیان است. وکیلی دادههای تاریخی فراوانی را برای مدعاهای خود ارائه میکند؛ امّا، خوانندهی آشنا با افلاطون به جرأت میتواند بگوید که او تصوّر جامع و اصیل و عمیقی از تعلیمات افلاطون ندارد. تفسیرها و تحلیلهای او در خیلی جاها غیرمحقّقانه، و در برخی جاها به طرز افتضاحآمیزی نادرست، هستند.
