نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی، عضو هیئت ‌علمی مؤسسۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف، تهران، ایران

چکیده

کتاب فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب، نوشتۀ محسن رضوانی (منتشرشده در سال 1393)، اولین کتاب به‌زبان فارسی است که گزارشی غنی از تحقیقات معاصر شرق‌شناسان و محققان غربی تاریخ اندیشۀ سیاسی جهان اسلام دربارۀ فارابی و فلسفۀ سیاسی اسلامی ارائه می‌دهد. مقالۀ حاضر، درضمن بررسی انتقادی، با ارائۀ شواهدی نشان می‌دهد که این کتاب به‌لحاظ روش پژوهش به نوعی دوگانگی در منطق صورت‌بندی و به‌لحاظ چهارچوب نظری به خوانشی غیرسیاسی از فلسفۀ سیاسی دچار است که تقسیم‌بندی مؤلف از مطالعات فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب در چهار ره‌یافت تاریخی، تفسیری، انتقادی، و توصیفی را دچار مشکل می‌کند. درانتها، با بررسی بخش خاتمۀ کتاب، چنین جمع‌بندی می‌شود که دفاع از اعتبار فلسفۀ اسلامی دربرابر هجمۀ شرق‌شناسی وجه زیرین آرایش‌دهندۀ نظم صوری و محتوایی کتاب است که متأسفانه مؤلف موردتصریح قرار نگرفته و خوانش مؤلف از دیدگاه‌های لئو اشتراوس، تقسیم‌بندی ره‌یافت‌ها، و ارزیابی وی از ارزش مطالعات فلسفۀ سیاسی در غرب را عمیقاً تحت‌تأثیر خود قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book Islamic Political Philosophy in West

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Badamchi

Assistant Professor of Sociology, Institute for Social and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

Islamic Political Philosophy in West published by Muhsin Rezvani (at 2014) is the first book written in Persian which is presenting a comprehensive report of contemporary and especially recent western research about Farabi and Islamic political philosophy. This paper through a critical scrutiny reveals a methodological ambivalence in formation of the ideas and organization of the book, in addition to an apolitical reading of political philosophy which cause various problems in categorizing western studies of Islamic political philosophy in four groups of Historical/ Interpretative/ Critical/ Descriptive approaches. Considering the conclusion part of the book, the implicit hidden layer of formation the book seems to be the theological-ideological concern of researcher to give an apology for “Islamic Philosophy” against what he considers as orientalist attacks. This hidden agenda of the book deviates its interpretation of Leo Strauss’s reading of Alfarabi and evaluation of other Western studies of Islamic political philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic political philosophy
  • Farabi
  • Orientalism
  • Leo Strauss
  • apology for Islamic Philosophy
اسپریگنز،‌ توماس (1399)، فهم نظریه‌های سیاسی،‌ ترجمۀ فرهنگ رجایی،‌ تهران: آگه.
اسکینر، کوئینتین (1393)، بینشهای علم سیاست، ج 1: درباب روش، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران،‌ فرهنگ جاوید.
اشتراوس، لئو (1388)، جامعه‌شناسی فلسفۀ سیاسی، ترجمه و تألیف محسن رضوانی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
بادامچی، محمدحسین و حمید پارسانیا (1392)، «فارابی در روایت سیدجواد طباطبایی: سه تفسیر،  سه استنتاج»، فصل‌نامۀ علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، س 3، ش 2.
الجابری، محمدعابد (1394)، بازخوانی تاریخ فلسفه در شرق اسلامی، ترجمۀ اسماعیل باغستانی، تهران: هرمس.
الجابری، محمدعابد (1398)، نقد عقل عربی، ترجمۀ محمد آل‌مهدی،‌ تهران:‌ نسل آفتاب.
داوری اردکانی، رضا (1382)، فارابی، فیلسوف فرهنگ، ویراست سوم، تهران: ساقی (ویراست اول این کتاب با عنوان فلسفۀ مدنی فارابی (1354) و ویراست دوم آن با عنوان فارابی (1374) توسط انتشارات طرح نو به‌چاپ رسیده بود).
رضوانی، محسن (1388)، جامعه‌شناسی فلسفۀ سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
رضوانی، محسن (1392)، اشتراوس و فلسفۀ سیاسی اسلامی، قم: مؤسسۀ امام خمینی.
رضوانی، محسن (1393)، فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
طباطبایی، سیدجواد (1385) زوال اندیشۀ سیاسی در ایران؛ گفتار در مبانی انحطاط ایران، تهران: کویر.
عبدالرزاق، مصطفی (1381)، زمینۀ تاریخ فلسفۀ اسلامی، ترجمۀ فتحعلی اکبری، آبادان: پرسش.
فارابی، ابونصر (1386)، رسائل فلسفی، ترجمۀ سعید رحیمیان، تهران: علمی و فرهنگی.
گالستون، مریام (1386)، سیاست و فضیلت، فلسفۀ سیاسی فارابی، ترجمۀ حاتم قادری، تهران: بقعه.
مهدی،‌ محسن (1380)، «سنت عقلانی در اسلام»، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، در: سنتهای عقلانی در اسلام، تنظیم و تدوین فرهاد دفتری، تهران: فرزان روز.
مهدی،‌ محسن (1400)، فارابی و بنیان‌گذاری فلسفۀ سیاسی اسلامی، ترجمۀ محمداحسان مصحفی، تهران: حکمت.
میری، سیدجواد (1394)، ما و فارابی؛ فراسوی نگاههای کارمندوارانه به علوم انسانی، تهران: جامعه‌شناسان.
 
Hirst, A. (2013), Leo Strauss and the Invasion of Iraq: Encountering the Abyss, United Kingdom: Taylor & Francis.
Parens, Joshua (1997), “Metaphysics as Rhetoric, Alfarabi’s Summary of Plato’s Laws”, Tijdschrift Voor Filosofie, vol. 59, no. 4.
Zuckert, C. H. and M. P. Zuckert (2008), The Truth about Leo Strauss: Political Philosophy and American Democracy, Chicago: University of Chicago Press.