نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

2 استادیار، علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم، ایران

3 استادیار، علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

چکیده

رسالۀ یک کلمۀ مستشارالدوله از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نوشته‌‌های دوران قاجار در زمینۀ قانون‌خواهی بود و نیز به همین اعتبار از پایه‌‌های شناخت اندیشۀ ‌‌قانون‌گرایی در ایران عصر قاجار و نیز شناخت تبار جنبش مشروطه‌خواهی است. حامد عامری، در کتاب تجدد و قانون‌گرایی، به بررسی این اثر پرداخته است و این مقاله نقدی بر نوشتۀ وی درخصوص این کتاب است. مهم‌ترین نقدی که بر کتاب وارد است توصیفی‌بودن آن است و ‌‌مؤلف رویکرد و جهت‌گیری انتقادی به اثر ندارد، ‌درحالی‌که رسالۀ یک کلمۀ مستشارالدوله از حیث‌های مختلف قابل‌نقد است و در این مقاله به آن‌ها پرداخته شده است. مهم‌ترین نقد بر رسالۀ فوق این است که مستشارالدوله در فهم قانون و معنای آن دچار تقلیل‌گرایی شده و همین موجب سوء‌برداشت جدی وی از جایگاه و معنای قانون در دنیای مدرن شده است و این برداشت نادرست وی اثر مهمی بر تحقق‌نیافتن قانون‌گرایی در تاریخ معاصر ایران داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Mostashr al-Dawla’s View of Iran’s Backwardness: A Critical Review on the Book Modernism and Legalism

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Tahsili, 1
  • Maghsoud Ranjbar 2
  • Mohammad Torabi 3

1 PhD Student in Political Sociology, Islamic Azad University, Qom , Qom, Iran

2 Assistant Professor, Political Science, Islamic Azad University of Qom, Qom , Iran

3 Assistant Professor, Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran

چکیده [English]

Mostashar al-Dawla's treatise “One Word” is one of the most important and original writings of the Qajar period in the field of legalism and on this basis, is the foundation of understanding the idea of legalism in Iran in the Qajar era and also recognizes the lineage of the constitutional movement in Iran. Hamed Ameri has studied this work in his book Modernity and Legalism and this article is a critique of his writing about this book. The most important critique of the book, it is descriptive and the author lacks a critical approach to the work, while the treatise "One Word" by Mostashar al-Dawla can be criticized in various ways, which are discussed in this article and the most important critique of the above treatise is that Mostashar al-Dawla’s has become reductionist in understanding the law and its meaning and this has led to her serious misunderstanding of the place and meaning of law in the modern world. This misconception has had a significant effect on the non-realization of legalism in the contemporary history of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • Law
  • Rule of Law
  • Legalism
  • Modernity
  • Mostashar Al-Dawla
آجودانی، ماشاءالله (1382)، مشروطۀ ایرانی، تهران: اختران.
آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1382)، الفبای جدید و مکتوبات، به‌کوشش محمد حمیدزاده، تبریز.
آدمیت، فریدون (1382)، اندیشۀ ترقی و حکومت قانون؛ عصر سپه‌سالار، تهران: صباح.
باربیه، موریس (1383)، مدرنیتۀ سیاسی، ترجمۀ عبدالوهاب احمدی، تهران: آگه.
پوپر، کارل (1377)، جامعۀ باز و دشمنان آن، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
تقی‌زاده، سیدحسن (1331)، «مستشارالدوله»، مجلۀ یغما، ش 55.
طباطبایی، جواد (1384)، تأملی دربارۀ ایران؛ نظریۀ حکومت قانون در ایران، ج 2، تبریز: ستوده.
عامری، حامد (1394)، تجدد و قانون‌گرایی، تهران: نگاه معاصر.
مستشارالدوله، میرزا یوسف‌خان (1382). یک کلمه و یک نامه، به‌کوشش محمدصادق فیض.
میلانی، عباس (1383)، تجدد و تجددستیزی در ایران، تهران: اختران.
هایک، جان (1392)، قانون، قانون‌گذاری، و آزادی، ترجمۀ موسی غنی‌نژاد و مهشید معیری، تهران: دنیای اقتصاد.